Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Λουτράδης Δημήτριος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Δρακάκης Πέτρος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Στεφανίδης Κωνσταντίνος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παππά Καλλιόπη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ντόμαλη Αικατερίνη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γρηγοριάδης Θεμιστοκλής, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Θωμάκος Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η γέννηση πρόωρου ή λιποβαρούς νεογνού και η εμφάνιση προεκλαμψίας αποτελούν από τις σημαντικότερες επιπλοκές της κύησης. Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν η διερεύνηση της σχέσης της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με την εμφάνιση προεκλαμψίας και γέννηση πρόωρου ή λιποβαρούς νεογνού. Για το σκοπό αυτής της μελέτης εξετάσθηκαν 359 έγκυες που προσήλθαν στα εξωτερικά μαιευτικά ιατρεία ή νοσηλεύονταν στην κλινική Βενιζέλου του νοσοκομείου Αλεξάνδρα. Κριτήρια επιλεξιμότητας ήταν η γυναίκα να ήταν έγκυος, να έχει την συγκατάθεση του κηδεμόνα της εφόσον ήταν ανήλικη, να έχει τουλάχιστον 16 δόντια στο στόμα και να ανήκει στην καυκάσια φυλή. Κριτήρια αποκλεισμού αποτέλεσαν η ανάγκη χημειοπροφύλαξης για την καταγραφή του περιοδοντογράμματος και οι πολύδυμες κυήσεις. Για το κομμάτι της έρευνας που αφορά την προεκλαμψία προστέθηκαν στα κριτήρια αποκλεισμού το ατομικό ιστορικό προεκλαμψίας και η γνωστή θρομβοφιλική μετάλλαξη. Η μελέτη είχε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση έγινε η επιλογή των συμμετεχουσών, η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και η κλινική εξέταση. Στη δεύτερη φάση έγινε τηλεφωνική επικοινωνία με τη συμμετέχουσα μετά τον τοκετό. Καταγράφηκε η ημερομηνία του τοκετού, η διάρκεια του τοκετού, αν έγινε στο Αλεξάνδρα ή σε άλλο νοσοκομείο, το βάρος του νεογνού, αν υπήρξαν επιπλοκές της κύησης μετά την εξέταση και αν ο τοκετός ήταν φυσιολογικός ή με καισαρική τομή. Η κλινική εξέταση περιελάμβανε πλήρες περιοδοντόγραμμα (με λήψη μετρήσεων του βάθους θυλάκου και της απώλειας πρόσφυσης σε έξι σημεία κάθε δοντιού) και καταγραφή της αιμορραγίας κατά την ανίχνευση. Επίσης κατά την κλινική εξέταση γινόταν καταγραφή στοιχείων του οδοντιατρικού ιστορικού που είτε αποτελούσαν είτε πιθανώς να αποτελούσαν πηγή τοπικής φλεγμονής και κατά συνέπεια να συνέβαλαν στην αύξηση του συστεμικών επιπέδων φλεγμονής. Στη συνέχεια τα στοιχεία που δόθηκαν διασταυρώθηκαν με το αρχείο του νοσοκομείου Αλεξάνδρα. Από το βιβλίο γεννήσεων καταγράφηκε μετά την κύηση η διάρκεια της κύησης, το βάρος του νεογνού, η παθολογία της κύησης και αν ο τοκετός ήταν φυσιολογικός ή με καισαρική τομή.
Εν τέλει στη μελέτη εντάχθηκαν 300 γυναίκες, 14-45 ετών, με μέση τιμή ηλικίας 30,7±6,3 έτη. Η μέση ηλικία κύησης κατά την οποία έγινε η εξέταση ήταν 31,3±8,3 εβδομάδες, υπολογιζόμενη βάσει τελευταίας περιόδου. Η μέση διάρκεια κύησης ήταν 37,9±2,8 εβδομάδες. To βάρος των νεογνών κατά την γέννησή τους ήταν 2942,2±712,3 γραμμάρια. Τα ποσοστά επιπολασμού της περιοδοντίτιδας στον εξεταζόμενο πληθυσμό εγκύων ήταν ανάλογα με τον ορισμό περιοδοντίτιδας που χρησιμοποιήθηκε 39-94%.
Όσον αφορά στο μορφωτικό επίπεδο, 10,67% είχαν ελλιπή πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 9% είχαν πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 25,33% είχαν δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 14,33% είχαν μεταλυκειακή εκπαίδευση και 40,67% είχαν τριτοβάθμια εκπαίδευση.18,33% κάπνιζαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, 18,67% κάπνιζαν πριν την εγκυμοσύνη και το διέκοψαν λιγότερο από ένα χρόνο πριν μείνουν έγκυες, ενώ οι υπόλοιπες, 63%, αποτέλεσαν την κατηγορία των μη καπνιστριών. Για το 50,67% των εγκύων ήταν η πρώτη κύηση, 9,6% είχαν ιστορικό πρόωρου νεογνού, 23% είχαν ιστορικό παλίνδρομης κύησης και 9,3% είχαν ιστορικό λιποβαρούς νεογνού.Κατά την εξέταση 16% είχαν διαγνωστεί με σακχαρώδη διαβήτη. Επίσης κατά την εξέταση 29% είχαν διαγνωστεί με ουρολοίμωξη και στο 36% τους είχε συνταγογραφηθεί κατά την κύηση αντιβιοτική αγωγή. Όσον αφορά το οδοντιατρικό ιστορικό 48,33% ανέφεραν ιστορικό φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας, 19,67% ανέφεραν φλεγμονή οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση, 18,33% είχαν κατεστραμμένα δόντια που έχρηζαν ενδοδοντικής θεραπείας ή εξαγωγής και 19% είχαν ημιέγκλειστα δόντια. Όσον αφορά τη σχέση της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με την εμφάνιση προεκλαμψίας τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης ήταν τα εξής:
Για την ανάλυση σε μονομεταβλητό επίπεδο
• έγκυες με τουλάχιστον 5 σημεία με θύλακο 5 χιλιοστών ή μεγαλύτερο (ορισμός περιοδοντίτιδας 6) είχαν 256% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν προεκλαμψία (chi-square test p=0,010 και p=0,026 με διόρθωση Yates OR:3,56, 95% CI:1,29-9,84 // kendall’s tau-b test p=0,083)
• υπάρχει οριακή στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του ορισμού περιοδοντίτιδας 2 με την εμφάνιση προεκλαμψίας (p=0,051)
• υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του ορισμού περιοδοντίτιδας 2 με την εμφάνιση προεκλαμψίας για την ηλικιακή ομάδα 31-35 ετών (p=0,017)
• υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του ορισμού περιοδοντίτιδας 5 με την εμφάνιση προεκλαμψίας (p=0,042)
• υπάρχει τάση για στατιστική σημαντικότητα για τη σχέση του μέσου όρου του βάθους θυλάκου με την εμφάνιση προεκλαμψίας, όσον αφορά τον έλεγχο των διαφορών των μέσων τιμών (p=0,0573) και των διαμέσων (p=0,072) του μέσου όρου του βάθους θυλάκου
Για την ανάλυση σε πολυμεταβλητό επίπεδο
• η λογιστική παλινδρόμηση για τη σχέση της προεκλαμψίας με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) κατέληξε στα παρακάτω μοντέλα:
log(Πιθανότητα προεκλαμψίας/1 – πιθανότητα προεκλαμψίας) = -22,062 + 0,393 ΒΜΙ – 3,049 ΙΣΤΟΡΙΚΌ ΠΡΌΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΎ – 0,006 ΒΆΡΟΣ ΝΕΟΓΝΟΎ + 0,681 ΕΒΔΟΜΆΔΕΣ ΚΎΗΣΗΣ (backward) log(Πιθανότητα προεκλαμψίας/1 – πιθανότητα προεκλαμψίας) = -22,062 + 0,363 ΒΜΙ – 3,049 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ – 0,006 ΒΑΡΟΣ ΝΕΟΓΝΟΥ + 0,681 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ (forward)
• η πιθανότατα εμφάνισης προεκλαμψίας αυξάνει με την αύξηση του δείκτη μάζας σώματος της εγκύου κατά την εξέταση και με την αύξηση της διάρκειας της κύησης ενώ μειώνεται με ιστορικό πρόωρου νεογνού και όσο αυξάνει το βάρος του νεογνού
• η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στο περιοδόντιο της εγκύου δεν επηρέασε την πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας
• η ανάλυση συνιστωσών δεν βρήκε συσχέτιση των συνεχών μεταβλητών στάθμισης της περιοδοντικής νόσου αριθμός σημείων με θύλακο, μέσος όρος βάθος θυλάκου και αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση καθώς και των δεικτών μικροβιαιμίας και φλεγμονής της ύπαρξης ημιέγκλειστων δοντιών, της ύπαρξης ριζών, της εμφάνισης φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση και του ιστορικού εξαγωγής δοντιού με τον αριθμό εβδομάδων της κύησης, με το βάρος του νεογνού και με την εμφάνιση προεκλαμψίας
Από την κριτική ανάλυση της βιβλιογραφίας
• στη βιβλιογραφία αναφέρονται γενετικοί πολυμορφισμοί που είναι παράγοντες κινδύνου τόσο για την περιοδοντίτιδα όσο και τη γέννηση πρόωρου νεογνού. Οι πολυμορφισμοί IL6-174G, IL10-592C, IL10- 819C και TNFα-308A φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο τόσο για περιοδοντίτιδα όσο και για εμφάνιση προεκλαμψίας
• στη βιβλιογραφία φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη ομοφωνία σχετικά με τη σχέση της περιοδοντίτιδας με την εμφάνιση προεκλαμψίας από ό,τι για τη σχέση της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού
• στη βιβλιογραφία το βάθος θυλάκου σχετίζεται με την εμφάνιση προεκλαμψίας ανεξάρτητα από την απώλεια πρόσφυσης (σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει για τη γέννηση πρόωρου νεογνού)
• στη βιβλιογραφία ο ορισμός της περιοδοντίτιδας που βρέθηκε να σχετίζεται με την προεκλαμψία χρησιμοποιούσε μικρότερο αριθμό δοντιών από τον ορισμό της περιοδοντίτιδας που βρέθηκε να σχετίζεται με τη γέννηση πρόωρου νεογνού
• οι διαφορές στη βιβλιογραφία στα αποτελέσματα των επιδημιολογικών μελετών για τη σχέση της περιοδοντίτιδας με την προεκλαμψία και τη σχέση της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού μπορεί να οφείλονται στο γεγονός ότι η επίδραση του μικροβιακού παράγοντα για την προεκλαμψία πρέπει να γίνει στη μητρική πλευρά του πλακούντα ενώ για την πρόκληση πρόωρου τοκετού στην εμβρυϊκή του πλευρά, γεγονός που μπορεί να αποτελεί και μια έμμεση επιβεβαίωση της θεωρίας της αιματογενούς προσβολής καθότι κατά την αιματογενή διασπορά τα βακτήρια για να φθάσουν στην εμβρυϊκή πλευρά τουπλακούντα πρέπει να περάσουν πρώτα από τη μητρική πλευρά. Η πιθανή μεγαλύτερη εξάρτηση της σχέσης για τα πρόωρα από το γονιδιακό παράγοντα (λόγω μεγαλύτερης εξάρτησης από την απώλεια πρόσφυσης) μπορεί να οφείλεται στην ανάγκη που υπάρχει να περάσει ο επιβαρυντικός παράγοντας (βακτήρια, κυτοκίνες, τοξίνες) τον πλακουντιακό φραγμό, πράγμα που σημαίνει μεγαλύτερη εξάρτηση από παράγοντες που αφορούν την ανοσιακή απάντηση του ξενιστή.
• είναι πιθανό ένα μέρος των περιστατικών προεκλαμψίας να οφείλονται στη συνδυασμένη επίδραση του δυσβιωτικού πλακουντικού μικροβιώματος, το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μικροβίων από τη στοματική κοιλότητα δια της αιματικής οδού, και της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού σε έγκυες που έχουν γενετική προδιάθεση
Όσον αφορά στη σχέση της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης ήταν τα εξής:
Για την ανάλυση σε μονομεταβλητό επίπεδο
• η ηλικία της εγκύου άνω των 35 ετών μειώνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τη διάρκεια της κύησης
• το κάπνισμα μειώνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τη διάρκεια της κύησης
• η διακοπή του καπνίσματος πριν την εγκυμοσύνη παρατείνει τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σε στατιστικά σημαντικό βαθμό
• ο σακχαρώδης διαβήτης μειώνει τη διάρκεια της κύησης σε στατιστικά σημαντικό βαθμό
• η περιοδοντίτιδα της εγκύου (για τους ορισμούς που χρησιμοποιήθηκαν) δεν επηρέασε τη διάρκεια κύησης, ούτε μετέβαλε σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννιούνται πρόωρα στο πληθυσμιακό δείγμα που μελετήθηκε
• οι περιοδοντικοί δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν για την επιδημιολογική στάθμιση της περιοδοντικής νόσου δεν σχετίστηκαν με τη διάρκεια της κύησης (αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση, ο αριθμόςθυλάκων με αιμορραγία στην ανίχνευση) ούτε μετέβαλαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννιούνται πρόωρα (μέσος όρος βάθους θυλάκων, αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση).
• η φλεγμονή οδοντικής αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της κύησης δεν αύξησε τον κίνδυνο για γέννηση πρόωρου νεογνού
• η ύπαρξη κατεστραμμένων δοντιών που χρήζουν εξαγωγής ή ενδοδοντικής θεραπείας δε σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο γέννησης πρόωρου νεογνού
Για την ανάλυση σε πολυμεταβλητό επίπεδο
• η γραμμική παλινδρόμηση για τη σχέση της διάρκειας κύησης με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) κατέληξε στα παρακάτω μοντέλα:
ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ = 38,029 – 1,927 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ (stepwise)
ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ = 39,352 – 0,055 ΗΛΙΚΙΑ – 1,828 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ + 0,628 ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΤΙΔΑ ΟΡΙΣΜΟΣ 5 (backward)
ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ = 39,352 – 1,927 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ
ΝΕΟΓΝΟΥ (forward)
• τα τρία μοντέλα ανάλυσης παλινδρόμησης συμφωνούν ότι το ιστορικό
προωρότητας μειώνει τη διάρκεια της κύησης (περίπου 2 βδομάδες). Στη μέθοδο γραμμικής παλινδρόμησης backward προτάθηκε ότι η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στη στοματική κοιλότητα της εγκύου αυξάνει τη διάρκεια της κύησης κατά 6/10 της εβδομάδας που είναι χωρίς κλινική σημασία. Επίσης στη μέθοδο γραμμικής παλινδρόμησης backward προτάθηκε ότι κάθε ένας χρόνος αύξησης της ηλικίας της μητέρας μειώνει τη διάρκεια της κύησης κατά 0,055 της εβδομάδας.
• η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στο περιοδόντιο της εγκύου δεν
επηρέασε την πιθανότητα γέννησης πρόωρου νεογνού
• η ανάλυση συνιστωσών δε βρήκε συσχέτιση των συνεχών μεταβλητών στάθμισης της περιοδοντικής νόσου αριθμός σημείων με θύλακο, μέσος όρος βάθος θυλάκου και αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση καθώς και των δεικτών μικροβιαιμίας και φλεγμονής της ύπαρξης ημιέγκλειστων δοντιών, της ύπαρξης ριζών, της εμφάνισης φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση και του ιστορικού εξαγωγής δοντιού με τον αριθμό εβδομάδων της κύησης, με το βάρος του νεογνού και με την εμφάνιση
προεκλαμψίας
Από την κριτική ανάλυση της βιβλιογραφίας
• στη βιβλιογραφία η απώλεια πρόσφυσης σχετίζεται συνεπέστερα με τον πρόωρο τοκετό από ό,τι το βάθος θυλάκου
• στη βιβλιογραφία διαφαίνεται η σχέση της περιοδοντίτιδας με τον πρόωρο τοκετό να αφορά και το γονιδιακό παράγοντα
• υπάρχουν γονιδιακοί πολυμορφισμοί που αυξάνουν τον κίνδυνο τόσο για εμφάνιση περιοδοντίτιδας όσο και για εμφάνιση πρόωρου τοκετού
• στη βιβλιογραφία υπάρχει σημαντικός αριθμός μελετών που σχετίζουν τα περιοδοντοπαθογόνα βακτήρια καθώς και το δυσβιωτικό πλακουντικό μικροβίωμα με την εμφάνιση πρόωρου τοκετού
• είναι πιθανό ένα μέρος των πρόωρων γεννήσεων να οφείλονται στη συνδυασμένη επίδραση του δυσβιωτικού πλακουντικού μικροβιώματος, το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μικροβίων από τη στοματική κοιλότητα δια της αιματικής οδού, και της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού σε έγκυες που έχουν γενετική προδιάθεση ανεξάρτητα του αν υπάρχει ενεργής περιοδοντική νόσος
• χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την πλήρη διαλεύκανση της πιθανής σχέσης της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού. Όσον αφορά στη σχέση της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης ήταν τα εξής:
Για την ανάλυση σε μονομεταβλητό επίπεδο
• υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του καπνίσματος με το βάρος του νεογνού
• υπάρχει τάση για στατιστική σημαντικότητα για τη σχέση του μέσου όρου του βάθους θυλάκου με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού (έλεγχος διαμέσων, p=0,065). Με τη διάμεσο του μέσου όρου του βάθους θυλάκου για την ομάδα των νεογνών φυσιολογικού βάρους να είναι μεγαλύτερη από τη διάμεσο του μέσου όρου του βάθους θυλάκου για την ομάδα των λιποβαρών νεογνών
• η περιοδοντίτιδα της εγκύου (για τους ορισμούς που χρησιμοποιήθηκαν) δεν επηρέασε τo βάρος του νεογνού, ούτε μετέβαλε σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννιούνται πρόωρα στο πληθυσμιακό δείγμα που μελετήθηκε
• οι περιοδοντικοί δείκτες που χρησιμοποιούνται για την επιδημιολογική στάθμιση της περιοδοντικής νόσου δεν σχετίστηκαν με το βάρος του νεογνού ούτε μετέβαλαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννήθηκαν λιποβαρή
• η φλεγμονή οδοντικής αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της κύησης δεν αυξάνει τον κίνδυνο για γέννηση λιποβαρούς νεογνού
• η ύπαρξη κατεστραμμένων δοντιών που χρήζουν εξαγωγής ή ενδοδοντικής θεραπείας δε σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο γέννησης λιποβαρούς νεογνού
Για την ανάλυση σε πολυμεταβλητό επίπεδο
• η λογιστική παλινδρόμηση με τη μέθοδο forward για τη σχέση της γέννησης λιποβαρούς νεογνού με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) κατέληξε στο παρακάτω μοντέλο: log(Πιθανότητα λιποβαρούς/1 – πιθανότητα λιποβαρούς) = 47,550 – 1,332 Εβδομάδες κύησης + 0,558 Κάπνισμα (Ναι) + 1,727 Κάπνισμα (Ναι πριν)
• από την λογιστική παλινδρόμηση εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο σημαντικότερος παράγοντας για τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού είναι η γέννηση πρόωρου νεογνού. Λύνοντας την παραπάνω εξίσωση βρίσκουμε ότι οι εβδομάδες κύησης που οι πιθανότητες γέννησης λιποβαρούς νεογνού και νεογνού φυσιολογικού βάρους είναι ίσες είναι για τις μη καπνίστριες 35,7 εβδομάδες για τις καπνίστριες 36,1 εβδομάδες και για τις γυναίκες που διέκοψαν το κάπνισμα λιγότερο από ένα χρόνο πριν τη έναρξη της εγκυμοσύνη 37 εβδομάδες. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι ενώ για καπνίστριες και μη καπνίστριες το όριο για την ύπαρξη ίσης πιθανότητας γέννησης λιποβαρούς νεογνού από ό,τι νεογνού κανονικού βάρους είναι κύηση διάρκειας 36 εβδομάδων περίπου (διαφορά 4/10 της εβδομάδας), για τις γυναίκες που διέκοψαν το κάπνισμα λιγότερο από ένα χρόνο πριν την κύηση το όριο αυξάνεται στις 37 εβδομάδες. Αυτό πιθανώς να δείχνει ότι οι συνέπειες του στερητικού συνδρόμου να οδηγούν σε καθυστέρηση ανάπτυξης.
• η λογιστική παλινδρόμηση με τη μέθοδο backward για τη σχέση της γέννησης λιποβαρούς νεογνού με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) δεν κατέληξε σε κάποιο μοντέλο
• η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στο περιοδόντιο της εγκύου δεν επηρέασε την πιθανότητα γέννησης λιποβαρούς νεογνού
• η ανάλυση συνιστωσών δε βρήκε συσχέτιση των συνεχών μεταβλητών στάθμισης της περιοδοντικής νόσου αριθμός σημείων με θύλακο, μέσος όρος βάθος θυλάκου και αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση καθώς και των δεικτών μικροβιαιμίας και φλεγμονής της ύπαρξης ημιέγκλειστων δοντιών, της ύπαρξης ριζών, της εμφάνισης φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση και του ιστορικού εξαγωγής δοντιού με τον αριθμό εβδομάδων της κύησης, με το βάρος του νεογνού και με την εμφάνιση προεκλαμψίας
Από την κριτική ανάλυση της βιβλιογραφίας
• στη βιβλιογραφία δεν έχει μελετηθεί εκτενώς η σχέση των γονιδιακών πολυμορφισμών που σχετίζονται με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού
• στη βιβλιογραφία φαίνεται οι γονιδιακοί πολυμορφισμοί του γονιδίου που κωδικοποιεί τον υποδοχέα της βιταμίνης D VDR, rs731236/TaqI και rs7975232/ApaI, να σχετίζονται τόσο με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού όσο και με την περιοδοντίτιδα. Η σχέση των γονιδιακών πολυμορφισμών rs731236/TaqI και rs7975232/ApaI με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού φαίνεται να αφορά τις εγκύους αφρικανικής φυλής και όχι τις εγκύους καυκάσιας φυλής. Επίσης η πλειοψηφία των μελετών που αναφέρουν συσχέτιση μεταξύ της περιοδοντίτιδας και της γέννησης λιποβαρούς νεογνού αφορούν έγκυες αφρικανικής και όχι καυκάσιας φυλής
• είναι πιθανό να υπάρχει συμμετοχή περιοδοντοπαθογόνων βακτηρίων στη γέννηση λιποβαρούς νεογνού τόσο ως αποτέλεσμα καθυστέρησης ανάπτυξης , όσο και ως αποτέλεσμα επιπλοκών της κύησης όπως η προεκλαμψία και ο πρόωρος τοκετός. Το ανατομικό σημείο που θα επιμολυνθεί μπορεί να επηρεάζει και την επιπλοκή της κύησης που θα εμφανιστεί. Χρειάζονται περισσότερες μελέτες προς αυτή την κατεύθυνση γιατί υπάρχει μικρός αριθμός μελετών με μικρό αριθμό δείγματος ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα
• είναι πιθανό ένα μέρος των γεννήσεων λιποβαρών νεογνών να οφείλονται στη συνδυασμένη επίδραση του δυσβιωτικού πλακουντικού μικροβιώματος, το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μικροβίων από τη στοματική κοιλότητα δια της αιματικής οδού, και της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού σε έγκυες που έχουν γενετική προδιάθεση ανεξάρτητα του αν υπάρχει ενεργής περιοδοντική νόσος
• χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την πλήρη διαλεύκανση της πιθανής σχέσης της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού
