Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αναστάσιος Φιλίππου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Μαρία Μαριδάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, ΕΚΠΑ
Μιχαήλ Κουτσιλιέρης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η Στεφανιαία Νόσος αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως, με 1 στους 4 θανάτους το 2016 να οφείλονται σε αυτήν, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η παθοφυσιολογία της νόσου χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας εντός των στεφανιαίων αγγείων, τη μείωση της αιματικής παροχής προς το μυοκάρδιο και τελικά την ισχαιμία του μυοκαρδίου. Παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως η αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα, καθώς και η χρόνια φλεγμονή, συμβάλλουν στην εκδήλωση της νόσου, με την καθιστική ζωή και την πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη διατροφή να αυξάνουν περαιτέρω τον κίνδυνο για καρδιαγγειακό επεισόδιο. Στον αντίποδα, η άσκηση, ειδικότερα η αερόβια, παρουσιάζει αποδεδειγμένα οφέλη στην μείωση των προαναφερθέντων παραγόντων κινδύνου αλλά και στην βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας μετά από καρδιαγγειακό σύμβαμα, κατά την διαδικασία της αποκατάστασης. Παρά τα αδιαμφισβήτητα οφέλη της αερόβιας άσκησης, το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί στη μελέτη ειδικότερα της διαλειμματικής άσκησης υψηλής έντασης και της αποτελεσματικότητάς της σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο. Στην παρούσα ανασκόπηση αναλύεται ο όρος διαλειμματική άσκηση/προπόνηση υψηλής έντασης και πώς εντάσσεται στην καρδιακή αποκατάσταση, ως συμπληρωματική θεραπεία στην στεφανιαία νόσο. Στην συνέχεια, αξιολογείται η επίδρασή της σε σημαντικούς βιοδείκτες, όπως η μέγιστη αερόβια ικανότητα, η ενδοθηλιακή λειτουργία, η φλεγμονή, αλλά και σε παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία, η διαλειμματική προπόνησης υψηλής έντασης αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποτελεσματική στην βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας (VO2peak), της ενδοθηλιακής λειτουργίας, αλλά και στην μείωση της φλεγμονής. Αντιθέτως, λιγότερο ξεκάθαρα είναι τα ευρήματα όσον αφορά την επίδραση της διαλειμματικής προπόνησης στην αρτηριακή πίεση, την δυσλιπιδαιμία και την υπεργλυκαιμία, καθώς κάποιες έρευνες καταγράφουν μείωση αυτών των δεικτών, ενώ άλλες δεν παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση. Επιπλέον, παρατίθενται βιβλιογραφικά στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια εκτέλεσης διαλειμματικής προπόνησης σε καρδιαγγειακούς ασθενείς αλλά και την συμμόρφωσή τους σε αυτή την μορφή άσκησης. Τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών έδειξαν ότι η διαλειμματική προπόνηση είναι μια ασφαλής μορφή άσκησης σε καρδιοπαθείς με σταθερά συμπτώματα και καλή φυσική κατάσταση, καθώς ο κίνδυνος καρδιαγγειακού συμβάματος είναι αρκετά χαμηλός, ενώ οι ασθενείς φαίνεται να την προτιμούν σε σχέση με την αερόβια άσκηση, γεγονός που συμβάλλει στην μακροπρόθεσμη συμμόρφωσή τους. Τέλος, επεξηγούνται οι βασικές αρχές συνταγογράφησης διαλειμματικής άσκησης, μέσω της παρουσίασης διαφορετικών πρωτοκόλλων, βασισμένων στις εξατομικευμένες ανάγκες κάθε ασθενούς. Συμπερασματικά, η διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης είναι μια αποτελεσματική, ασφαλής, εναλλακτική μορφή άσκησης σε σταθεροποιημένους ασθενείς με στεφανιαία νόσο. Η στοχευμένη εφαρμογή της στην καρδιακή αποκατάσταση είναι εφικτή. Ωστόσο, αναγκαία κρίνεται η διεξαγωγή περισσότερων μεγάλων, συστηματικών ερευνών, με την συμμετοχή ασθενών μεγαλύτερης ηλικίας, με βαρύτερο ιατρικό ιστορικό, για πιο γενικευμένη εφαρμογή της στον χώρο της καρδιακής αποκατάστασης.
Λέξεις-κλειδιά:
Διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης, Στεφανιαία νόσος, Καρδιακή αποκατάσταση, Μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου, Συνταγογράφηση άσκησης
