Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κωνσταντίνος Δάβος, Ερευνητής Β, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών ερευνών, Ακαδημία Αθηνών
Νικόλαος Κουλούρης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πέτρος Μπακάκος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Σκοπός της πτυχιακής μελέτης είναι η εκτίμηση της επίδρασης της άσκησης και αποκατάστασης στους ασθενείς με περιφερική αρτηριοπάθεια. Η περιφερική αρτηριοπάθεια (ΠΑ) (peripheral arterial disease–PAD ή peripheral arterial obstructive disease–PAOD) ορίζεται ως μερική ή πλήρης απόφραξη μίας ή περισσοτέρων από τις αρτηρίες που αιματώνουν τα άκρα και είναι μία από τις τρεις βασικές εκδηλώσεις της αρτηριοσκλήρυνσης.
Με δεδομένη την αύξηση των ασθενών που πάσχουν από ΠΑ, τη βελτίωση της πρόγνωσης με τη χρήση σύγχρονων θεραπευτικών επιλογών, αλλά και τη συχνή ανεπάρκεια των κλινικοεργαστηριακών κριτηρίων να αποδώσουν την πραγματική επίδραση της νόσου, η εκτίμηση της ποιότητας ζωής αποτελεί μια σύγχρονη πρόκληση για τους φυσικοθεραπευτές και τους επαγγελματίες υγείας.
Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται λεπτοµερής αναφορά στη νόσο της ΠΑ προκειμένου να κατανοηθούν τα βασικά χαρακτηριστικά της, δίνοντας βάση, κυρίως, στις καρδιαγγειακές επιπλοκές που προκαλεί. Στο πλαίσιο αυτό αναλύονται οι παράγοντες κινδύνου, η επιδημιολογία, η πρόγνωση, η διάγνωση, η αιτιοπαθογένεια, τα κλινικά συμπτώματα και η θεραπεία της νόσου.
Στη συνέχεια της εργασίας παρουσιάζεται το φάσμα της συστηματικής θεραπευτικής άσκησης και φυσικής αποκατάστασης, που αποτελούν μια συντονισμένη και πολύπλευρη παρέμβαση, η οποία αποσκοπεί στη μείωση του κινδύνου για νέο καρδιαγγειακό συμβάν, στην απόκτηση νέου τρόπου ζωής και συνηθειών, στην αύξηση της λειτουργικής επάρκειας των ασθενών και στην προώθηση της φυσικής δραστηριότητας στους ασθενείς με ΠΑ. Η αποκατάσταση εφαρμόζεται τόσο σε ασθενείς κατά την νοσηλεία τους, όσο και σε ασθενείς μετά την νοσηλεία τους. Επίσης, θα παρουσιαστούν ορισμένες παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν την καθημερινή κινητοποίηση του ασθενούς στο πλαίσιο της αποκατάστασης, καθώς και οι ενδείξεις διακοπής μιας συνεδρίας άσκησης.
Το σύνολο των μελετών που εξετάστηκαν, συγκλίνουν στην άσκηση βάδισης ως την πιο αποτελεσματική παρέμβαση για τους ασθενείς με ΠΑ. Συστήνεται η άσκηση βάδισης σε ηλεκτρικό διάδρομο σε οργανωμένο κέντρο υπό την επίβλεψη ειδικού, 3 φορές την εβδομάδα, με διάρκεια συνεδρίας που ξεκινά από 15 λεπτά και σταδιακά φτάνει τα 45-50 λεπτά, ένταση βάδισης έως το μέγιστο ή κοντά στο μέγιστο ισχαιμικό πόνο και διάρκεια προγράμματος 12 εβδομάδων κατ’ ελάχιστο. Σε περίπτωση αδυναμίας παρακολούθησης ενός, υπό εποπτεία προγράμματος άσκησης, συστήνεται στους ασθενείς με ΠΑ η κατ’ οίκον άσκηση, 3-5 φορές την εβδομάδα, με διάρκεια συνεδρίας που ξεκινά από 10 λεπτά και σταδιακά φτάνει τα 50 λεπτά, με ρυθμό βάδισης σε επιλογή του ασθενή και διάρκεια προγράμματος από 12 εβδομάδες έως 6 μήνες. Παράλληλα με την εκτέλεση της αερόβιας άσκησης, οι ασθενείς ενθαρρύνονται να εκτελούν εργομετρικές ασκήσεις και ασκήσεις αντίστασης.
Συμπερασματικά, η συντηρητική αντιμετώπιση αποκλειστικά μέσω φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης και άσκησης, δεν αρκεί να περιορίσει την εξέλιξη της νόσου σε περιπτώσεις βαριάς διαλείπουσας χωλότητας ή στις περιπτώσεις κρίσιμης ισχαιμίας. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε περιπτώσεις αρχικού σταδίου της νόσου. Τέλος, τα ευεργετικά πλεονεκτήματα της συμμετοχής σε προγράμματα θεραπευτικής άσκησης είναι σημαντικά, τόσο για τον ασθενή ατομικά όσο και για την κοινωνία συνολικά, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης αυτών των ασθενών.
