Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δούρος Κωνσταντίνος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Πρίφτης Κωνσταντίνος, Αφ Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αντωνογεώργος Γεώργιος, Διδάκτωρ Βιοστατιστικός, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η παχυσαρκία και το άσθμα θεωρούνται οι πιο σημαντικές χρόνιες ασθένειες της παιδικής ηλικίας παγκοσμίως. H παράλληλη αύξηση της επίπτωσης των δυο νοσημάτων, η οποία έχει παρατηρηθεί τα τελευταία 30 χρόνια οδήγησε στην υπόθεση ότι τα δύο νοσήματα συνδέονται. Το άσθμα της παχυσαρκίας φαίνεται να αποτελεί διακριτό φαινότυπο, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως την αυξημένη ανάγκη ιατρικής φροντίδας, τη μεγαλύτερη βαρύτητα της νόσου, μειωμένο έλεγχο και ελαττωμένη απάντηση στα στεροειδή.
Σκοπός: Να εκτιμηθεί ο επιπολασμός της παχυσαρκίας σε ένα δείγμα Ελλήνων μαθητών ηλικίας 12-14 χρονών και να διερευνηθεί η συσχέτισή της με το άσθμα καθώς επίσης και με τα άλλα αλλεργικά νοσήματα.
Μέθοδος: Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2019-2020, 1934 παιδιά ηλικίας 12- 14 ετών, επιλέχτηκαν από 20 δημόσια σχολεία της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας. Γονείς και μαθητές συμπλήρωσαν την ελληνική έκδοση του εγκεκριμένου ερωτηματολόγιου της GAN για το άσθμα και τις αλλεργίες. Οι μαθητές κατηγοριοποιήθηκαν σε φυσιολογικού βάρους, υπέρβαροι ή παχύσαρκοι σύμφωνα με τις διεθνείς τιμές αναφοράς του ΒΜΙ όπως ορίσθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το 2007, την Παγκόσμια Ομάδα Δράση για την Παχυσαρκία το 2012 και από το Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης των Νοσημάτων το 2000.
Αποτελέσματα: O επιπολασμός των υπέρβαρων/παχύσαρκων παιδιών εκτιμήθηκε στο 28,8%/13,3%, 25%/7,3% και 29,6%/4,5% σύμφωνα με τις τιμές αναφοράς ΒΜΙ του WHO, IOTF και CDC αντίστοιχα. Υπήρξε φτωχή-καλή συμφωνία μεταξύ των τριών αναφορών ταξινόμησης των υπέρβαρων και παχύσαρκων σύμφωνα με το στατιστικό μέτρο Cohen’s kappa. Πολλαπλά μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης ανέδειξαν ότι τα παχύσαρκα παιδιά έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης άσθματος (OR=3,95, 95% CI=2,52-6,20, p<0,001) καθώς επίσης και των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την συχνότητα και την βαρύτητα του άσθματος συγκριτικά με τα φυσιολογικού βάρους, λαμβάνοντας υπόψιν την έκθεση στην υγρασία, το κάπνισμα, την ρύπανση των φορτηγών και την επαφή με γάτα ή σκύλο. Αντιθέτως, δεν αναδείχθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας εκζέματος (OR=0,69, 95% CI=0,39-1,25, p=0,22) και αλλεργικής ρινίτιδος (OR=0,85, 95% CI=0,51-1,42, p<0,54).
Συμπεράσμα: Η παρούσα συγχρονική μελέτη αδυνατεί να αναδείξει αιτιολογική σχέση μεταξύ άσθματος και παχυσαρκίας. Ωστόσο , τα ευρήματα μας καταδεικνύουν ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ της παχυσαρκίας και ενός σοβαρού φαινότυπου άσθματος ενώ δεν συνέβη το ίδιο με τις άλλα αλλεργικά νοσήματα. Μολονότι , η επιλογή των κριτηρίων ταξινόμησης των παιδιών ανάλογα με το ΒΜΙ δύναται να επηρεάσει τα συμπεράσματα σχετικά με την ανθρωπομετρία του παιδιού ο επολασμός της παχυσαρκίας παραμένει υψηλός. Τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν την σημασία να ληφθούν πολιτικές πρόληψης της παιδικής παχυσαρκίας.
Λέξεις-κλειδιά:
Άσθμα, Παχυσαρκία, Επιπολασμός, Παιδιά, Δείκτης Μάζας Σώματος
