Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
1. Χρύσου Μάριος (Καθηγητής του τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή)
2. Βηδενμάιερ Δάφνη (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή)
3. Καρβέλα Ιωάννα (Επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή)
Περίληψη:
Το κεντρικό θέμα της μεταπτυχιακής διπλωματικής μου εργασίας είναι η ενίσχυση του κινήτρου των μαθητών στην εκμάθηση της γερμανικής ως ξένης γλώσσας. Το κίνητρο είναι καθοριστικό για την ροή του μαθήματος και ερευνάται στον διεθνή επιστημονικό χώρο. Ένα βασικό πρόβλημα στη τάξη την σήμερον ημέρα είναι πολλές φορές η οκνηρία των μαθητών στη διδασκαλία των γερμανικών. Γι' αυτό τον λόγο προσπαθώ να παρέμβω από την πλευρά του εκπαιδευτικού στη μαθησιακή διαδικασία, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα ενός σεναρίου μάθησης. Είναι απαραίτητος ένας συνεπής και ποικιλόμορφος σχεδιασμός μαθήματος για να υποστηρίζει διαρκώς τους μαθητές και να τους κρατάει σε εγρήγορση. Αυτό που θα μπορούσε επίσης να κάνει ο δάσκαλος είναι να δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον για τον μαθητή ώστε να είναι έτοιμος να εκπαιδευτεί. Είναι μεγάλης σημασίας το να ληφθούν υπόψιν τα ενδιαφέροντα, οι επιθυμίες και οι απαιτήσεις των εκπαιδευομένων, έτσι ώστε ως δασκάλα τους να αντιμετωπίσω τα προβλήματά τους στη τάξη. Όσο μεγαλύτερο το κίνητρο για κάτι, τόσο πιο έντονα και συγκεντρωμένα ασχολείται κανείς με αυτό. Στο πρώτο κεφάλαιο όχι μόνο εξηγούνται αλλά και παρουσιάζονται τα κίνητρα και οι θεωρίες τους. Κίνητρο είναι κάτι το οποίο τραβάει και ωθεί κάποιον να δράσει. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι παράγοντες που επηρεάζουν τα κίνητρα και την στάση των μαθητευόμενων. Στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζεται το πως χειρίζομαι προβλήματα συμπεριφοράς που ενδεχομένως εμφανιστούν μέσα στη τάξη μου. Επιπλέον, αναφέρεται ο ρόλος των κινήτρων τόσο στο κοινό πρόγραμμα σπουδών για τις ξένες γλώσσες όσο και στο πλαίσιο του μαθήματος της γερμανικής ως ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο. Στη συνέχεια προχωρώ στη διδακτική πρακτική. Το σενάριο μάθησης μου έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε οι γλωσσικές δραστηριότητες να σχετίζονται με τις συγκεκριμένες ανάγκες και επιθυμίες των μαθητών μου προς αύξηση των κινήτρων τους. Προσδοκώ από το προτεινόμενο σενάριο μάθησης να ενισχυθεί η κατανόηση κειμένου επιπέδου Α2 και να σχεδιαστεί ένα μάθημα με κίνητρα. Εξυπακούεται ότι θέτω διδακτικό στόχο. Έπειτα παρουσιάζονται οι κοινωνικές μορφές διδασκαλίας και προστίθεται το εργασιακό υλικό, το οποίο χρησιμοποίησα για τον σχεδιασμό ενός μαθήματος με κίνητρο. Είναι γνωστό ότι και τα θέματα διδασκαλίας και το εργασιακό υλικό έχουν μεγάλη επίδραση στους διδασκόμενους. Παρόλα αυτά, είναι δύσκολο να παρακινηθούν όλοι οι μαθητές στο μάθημα των γερμανικών με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, ώστε να επιτευχθεί ο διδακτικός στόχος, διότι ο κάθε μαθητής έχει τις δικές του προτιμήσεις. Από αυτό προκύπτει ότι ο μαθητευόμενος παρακινείται όταν ο δάσκαλος αναζητά συγκεκριμένα θέματα , τα οποία αντιστοιχούν στις ανάγκες και τις επιθυμίες του μαθητή. Δεν πρέπει να παραληφθεί ότι ακόμη και οι ίδιοι οι μαθητές θα έπρεπε να θέτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερους αλλά ταυτόχρονα ρεαλιστικούς στόχους και να έχουν κάποιο κίνητρο, ώστε να μαθαίνουν ή να συνεχίζουν να μαθαίνουν στο πέρασμα του χρόνου. Ο δάσκαλος απλώς δείχνει τον τρόπο στον μαθητή για να μάθει και εκείνος τον ακολουθεί μόνο εάν το θέλει. Το μάθημα όπως γίνεται σήμερα διαφέρει από την παραδοσιακή διδασκαλία, όταν ο μαθητής ήταν ακόμα παθητικός στην μαθησιακή διαδικασία. Την σήμερον ημέρα ο μαθητής ενεργεί, είναι πιο δραστήριος, συμμετέχει στο μάθημα και το κίνητρο υφίσταται σαν παράγοντας επιτυχίας.
Ο ενθουσιώδης δάσκαλος ενθαρρύνει τους μαθητές και συχνά τους οδηγεί στο να είναι επιμελείς. Πρέπει να κυριαρχεί αλληλεπίδραση. Ο κάθε μαθητευόμενος χρειάζεται ειδική μεταχείριση και παρέμβαση από τον δάσκαλο, για να ενσωματωθεί στην τάξη. Ο διδάσκων έχει την δυνατότητα με τα συναισθήματα, την διάθεση και την στάση του, να κάνει τον μαθητή να ξεπεράσει τις φοβίες και το άγχος του. Αυτό οδηγεί στην βελτιωμένη απόδοση των μαθητών. Κάθε καθηγητής ξένων γλωσσών, ο οποίος εργάζεται στην Ελλάδα πρέπει να είναι ενημερωμένος σχετικά με την σημερινή ελληνική σχολική πραγματικότητα. Παρόλο που το περιεχόμενο της διδασκαλίας είναι κατά βάση προκαθορισμένο από το πρόγραμμα σπουδών και το σχολικό εγχειρίδιο, υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να δοθούν κίνητρα. Η επανάληψη της γνώσης από το ίδιο βιβλίο γίνεται ρουτίνα που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα κίνητρα των μαθητών. Από αυτό καταλήγουμε στο ότι το μάθημα πρέπει να πραγματοποιείται ανεξάρτητα από το βιβλίο. Συγκεκριμένα, ο καθηγητής θα έπρεπε να είναι σε θέση να δημιουργήσει μια λίστα εναλλακτικού διδακτικού υλικού στα πλαίσια του θέματος που υπάρχει στο εγχειρίδιο, καθώς μερικές φορές το διδακτικό περιεχόμενο του εγχειριδίου δεν συνάδει με τις προτιμήσεις του μαθητή. Σαν στόχος του μαθήματος ισχύει ότι οι μαθητευόμενοι στο τέλος του μαθήματος ή στο τέλος της διδακτικής ενότητας "πρέπει να έχουν προχωρήσει" σε σχέση με την αρχή. Έτσι η πρόοδος γίνεται σαφώς ορατή κατά την διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας. Στο διδακτικό μου σενάριο απευθύνομαι σε ενήλικες, τους οποίους αρχικά τους υποστηρίζω με τέτοιο τρόπο γλωσσικά ώστε να μπορέσω να ικανοποιήσω τις ανάγκες τους. Προσωπικά επαινώ τους μαθητές μου για την καλή τους επίδοση και με την πρώτη ευκαιρία τους ενθαρρύνω. Ως εκπαιδευτικός έχω προγραμματίσει μια διδακτική ενότητα για το Α2 επίπεδο με τρεις διδακτικές ώρες , των 45 λεπτών η κάθε μία. Η θεματική ενότητα του μαθήματος περιστρέφεται γύρω από το λεξιλόγιο και τις βασικές εκφράσεις που έχουν σχέση με το ταξίδι και την κυκλοφορία. Είναι ιδανικό, όταν κατά τη διάρκεια του μαθήματος εξασκούνται όλες οι δεξιότητες. Ως συντονίστρια του τμήματος, προσπαθώ να κάνω το καλύτερο που μπορώ για να οργανώσω ένα όσο το δυνατόν διασκεδαστικό μάθημα. Μετά από τρεις ώρες μαθήματος, παρατηρείται ότι οι μαθητές είναι πολύ ενεργοί, συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους και συμμετέχουν παραγωγικά στην μαθησιακή διαδικασία. Οι μαθητευόμενοι αντιμετωπίζονται στις ασκήσεις και στα καθήκοντά τους ως ενεργά άτομα. Αυτό προάγει τόσο την αυτονομία τους όσο και τους παρακινεί να συμμετέχουν σε ένα ενδιαφέρον και ποικιλόμορφο μάθημα ξένης γλώσσας. Οι περισσότερες ασκήσεις πραγματοποιούνται μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες. Για κάθε μεμονωμένο μέλος της τάξης προωθείται εκτός από την γλώσσα και η κοινωνική μάθηση. Από αυτό μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ο σχεδιασμός μαθήματος είναι πάντοτε απαραίτητος και γεμάτος νόημα καθώς και οι προϋποθέσεις του μαθήματος πρέπει να λαμβάνονται προσεκτικά υπόψη. Εν κατακλείδι χρειάζεται πολλή προσπάθεια να διαμορφώσουμε ένα μάθημα που όσο το δυνατόν να αποκτούνται κίνητρα, αλλά αξίζει να το προσπαθήσουμε για τους μαθητές μας. Ο στόχος είναι να μεταδοθεί στους μαθητές η χαρά της διά βίου μάθησης.
Λέξεις-κλειδιά:
Αύξηση κινήτρων, Μάθημα γερμανικής γλώσσας, Έλληνες μαθητές, Ο ρόλος του καθηγητή, Διδακτική παρέμβαση, Σενάριο
