Μονάδα:
Κατεύθυνση Κλινική ΝευροψυχολογίαΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-09-21
Συγγραφέας:
Σταυρογιάννη Κωνσταντίνα
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κωνσταντίνος Πόταγας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Σμυρνής, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Σωκράτης Παπαγεωργίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Theory of mind and executive functions in normal aging: independent or related deficits?
Γλώσσες εργασίας:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Θεωρία του νου και επιτελικές λειτουργίες στο φυσιολογικό γήρας: ανεξάρτητα ή εξαρτημένα ελλείμματα;
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η ανώτερης τάξης νοητική και συναισθηματική Θεωρία του Νου (ΘτΝ) και η αναγνώριση σύνθετων συναισθημάτων αποτελούν ουσιώδεις διεργασίες της κοινωνικής νόησης. Πρόσφατα, η βιβλιογραφία έδειξε ενδιαφέρον για την πορεία της ΘτΝ στην όψιμη ενήλικη ζωή, παρέχοντας, ωστόσο, αντικρουόμενα αποτελέσματα αναφορικά με την επίδραση της ηλικίας στην ΘτΝ και τους μηχανισμούς που ευθύνονται για αυτές τις αλλαγές. Η παρούσα μελέτη προσπάθησε να διερευνήσει πως συγκεκριμένες συνιστώσες της ΘτΝ αλλάζουν στο φυσιολογικό γήρας, τις ενδο-συσχετίσεις τους και το μοναδικό ρόλο των επιτελικών λειτουργιών σε αυτές τις σχέσεις.
Μεθοδολογία: Πενήντα (50) υγιείς ηλικιωμένοι συγκρίθηκαν με μία ομάδα ελέγχου νεότερων συμμετεχόντων σε τρεις βασικές δοκιμασίες επιτελικών λειτουργιών (ενεργού μνήμης, αναστολής και νοητικής ευελιξίας), την δοκιμασία faux pas (FPT), για την αξιολόγηση της συναισθηματικής και νοητικής ΘτΝ, και τη δοκιμασία Reading the Mind in the Eyes Test (RMET) για την αξιολόγηση της αναγνώρισης σύνθετων συναισθημάτων. Πραγματοποιήθηκαν συγκρίσεις μεταξύ των ομάδων, καθώς και αναλύσεις παλινδρόμησης και διαμεσολάβησης, ώστε να ταυτοποιηθούν οι προβλεπτικοί παράγοντες για κάθε συνιστώσα της ΘτΝ και να διερευνηθεί η πραγματική επίδραση της ηλικίας στην ΘτΝ, μετά τον έλεγχο συγκεκριμένων μεταβλητών.
Αποτελέσματα: Τα δεδομένα έδειξαν σημαντικά χαμηλότερες επιδόσεις των ηλικιωμένων σε όλες τις επιτελικές δοκιμασίες καθώς και στις επιδόσεις του FPT και το RMET. Ο μοναδικός προβλεπτικός παράγοντας για την σύνθετη νοητική ΘτΝ ήταν η ηλικία, ενώ οι επιδόσεις στις επιτελικές δοκιμασίες και η αναγνώριση των συναισθηματικών καταστάσεων δεν μπόρεσαν να προβλέψουν σημαντικό ποσοστό της διακύμανσης. Παρομοίως, η ηλικία εξηγούσε το μεγαλύτερο ποσοστό της επίδοσης στο RMET, ενώ οι επιδόσεις στην δοκιμασία της αναστολής παρουσίασαν μία τάση ώστε να αποτελέσουν, επίσης, προβλεπτική μεταβλητή στο παλινδρομικό μοντέλο. Η ηλικία μαζί με την νοητική ευελιξία και την ικανότητα συναισθηματικής αναγνώρισης αποτέλεσαν τους μόνους σημαντικούς προβλεπτικούς παράγοντες της συναισθηματικής ΘτΝ, σε αντίθεση με την ενεργό μνήμη και την αναστολή. Η ανάλυση διαμεσολάβησης έδειξε πως μόνο η συναισθηματική αναγνώριση μπορούσε να μειώσει την επίδραση της ηλικίας πάνω στη συναισθηματική ΘτΝ. Η ηλικία, ωστόσο, συνέχισε να συσχετίζεται σημαντικά με τις επιδόσεις στις συναισθηματικές μετρήσεις του FPT, επιδεικνύοντας μερική και όχι πλήρη διαμεσολάβηση της συναισθηματικής αναγνώρισης σε αυτή τη σχέση.
Συζήτηση: Οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν γενικευμένες δυσκολίες σε κατώτερης και ανώτερης τάξης δοκιμασίες ΘτΝ, παρά μία επιλεκτική έκπτωση σε μία συνιστώσα ή διεργασία της. Η έκπτωση στην σύνθετη νοητική ΘτΝ φαίνεται να εμφανίζεται ταυτόχρονα αλλά ανεξάρτητα από τις επιτελικές δυσκολίες στην τρίτη ηλικία. Η μειωμένη ικανότητα συναισθηματικής αναγνώρισης εμφανίζεται ως απόρροια των αλλαγών της όψιμης ενήλικης ζωής, αλλά η πιθανότητα η έκπτωση κάποιων επιτελικών λειτουργιών να εντείνει αυτές τις δυσκολίες πρέπει να ληφθεί υπόψη. Η εξασθένηση στην σύνθετη συναισθηματική ΘτΝ πιθανόν να συμβαίνει λόγω της μεγαλύτερης ηλικίας αυτής καθ' αυτής ή ως έμμεσο αποτέλεσμα της ηλικίας διά μέσου των υποκείμενων δυσκολιών σε βασικές δεξιότητες συναισθηματικής αναγνώρισης. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης τονίζουν την ανάγκη περεταίρω διερεύνησης της ΘτΝ στην όψιμη ενήλικη ζωή εντός πολυδιάστατων κοινωνικών πλαισίων, με χρήση περισσότερο οικολογικά έγκυρων δοκιμασίων.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Θεωρία του Νου, φυσιολογικό γήρας, συναισθηματική, νοητική, συναισθηματική αναγνώριση, επιτελικές λειτουργίες
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
88
