Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δρακάκης Πέτρος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ντόμαλη Αικατερίνη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μαυρογιάννη Δέσποινα, Δρ. Μοριακής Βιολογίας – Ε.ΔΙ.Π, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Σκοπός
Η παρούσα πειραματική ερευνητική εργασία προσανατολίζεται στις ενδιάμεσες επιδράσεις που έχει η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη TSH και η θυρεοειδική ορμόνη Τ3 στην ωοθυλακική ανάπτυξη και συγκεκριμένα στην ωρίμαση ωαρίων ποντικού.
Υλικά και μέθοδος
Στην παρούσα εργασία μελετήθηκαν οι συγκεντρώσεις των TSH (1 μg/ml, 0,5 μg/ml και 0,1 μg/ml) και Τ3 (10-9 Μ, 10-8 Μ και 10-7 Μ) ενώ ως υλικό για την αξιολόγηση της επίδρασης των υπό εξέταση ορμονών επιλέχθηκαν τα ωάρια πρόφασης Ι (GV) ποντικού. Συγκεκριμένα, άνηβα θήλεα υβρίδια ηλικίας 2-3 εβδομάδων θυσιάστηκαν για την απομόνωση και καλλιέργεια in vitro ωαρίων πρόφασης Ι. Μετά τη διάνοιξη της περιτοναϊκής κοιλότητας, οι ωοθήκες αναγνωρίζονταν, εκτέμνονταν και μεταφέρονταν σε καλλιεργητικό υγρό. Τα ωάρια πρόφασης Ι απομονώνονταν με μηχανικό διαχωρισμό με τη χρήση λεπτής βελόνας «ινσουλίνης» υπό το στερεοσκόπιο. Eκτελέστηκε μία σειρά πειραμάτων, σε καθένα από τα οποία τα ωάρια που απομονώνονταν τοποθετούνταν τυχαιοποιημένα σε 7 ομάδες για βραχείας διάρκειας καλλιέργεια (Ομάδα ελέγχου [Control], Ομάδα TSH 2 mIU/ml [1 μg/ml], Ομάδα TSH 1 mIU/ml [0,5 μg/ml], Ομάδα TSH 0,2 mIU/ml [0,1 μg/ml], Ομάδα Τ3 10-9 M, Ομάδα Τ3 10-8 Μ, Ομάδα Τ3 10-7 M). Την επόμενη ημέρα αξιολογούνταν και καταγράφονταν η ωρίμαση των ωαρίων από το στάδιο της πρόφασης Ι σε εκείνο της μετάφασης ΙΙ με την έξοδο του πρώτου πολικού σωματίου.
Αποτελέσματα
Τα πειραματικά μας αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι η προσθήκη της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH στο καλλιεργητικό μέσο σε όλες τις συγκεντρώσεις δεν έχει καμία επίδραση στην ωρίμαση των ωαρίων, όπως αυτή αξιολογείται από την παρατήρηση της μετάβασης στο στάδιο του πολικού σωματίου (μετάφαση ΙΙ). Όσον αφορά την εκτίμηση του ποσοστού των ωοθυλακίων που φτάνουν στο στάδιο της διάσπασης του βλαστικού κυστιδίου (μετάφαση Ι), φάνηκε ότι η μεγαλύτερη συγκέντρωση TSH 1 μg/ml επέδρασε θετικά και «ώθησε» τα ωοθυλάκια να φτάσουν στο επόμενο στάδιο και μάλιστα με στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ της ομάδας ελέγχου και της ομάδας TSH 1 μg/ml.
Σχετικά με την επίδραση της θυρεοειδικής ορμόνης Τ3 στα δυο διακριτά μορφολογικά στάδια ωρίμασης των ωαρίων, μετάφασης ΙΙ και μετάφασης Ι, η Τ3 στην ενδιάμεση συγκέντρωση 10-8Μ είχε ευεργετική επίδραση στην ωρίμαση των ωαρίων πρόφασης Ι σε ωάρια μετάφασης ΙΙ . Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στο ποσοστό των ωαρίων που έφτασαν στο στάδιο της μετάφασης Ι με το ποσοστό της ομάδας Τ3 10-8 Μ να είναι στατιστικά σημαντικά υψηλότερο συγκρινόμενο με το ποσοστό της ομάδας ελέγχου και με τάση στατιστικής σημαντικότητας υψηλότερο συγκρινόμενο με τα ποσοστά των ομάδων Τ3 10-7 Μ και Τ3 10-9 Μ. Η θετική αυτή επίδραση της Τ3 δεν φάνηκε να εξακολουθεί στη μετάβαση από το στάδιο μετάφασης Ιστο στάδιο μετάφασης ΙΙ, με παρομοια ποσοστά μετάφασης ΙΙ τόσο στην ομάδα ελέγχου όσο και στις τρεις διαφορετικές συγκεντρώσεις Τ3.
Συζήτηση-Συμπεράσματα
Στη βιβλιογραφία, τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών διαφέρουν μεταξύ τους με κάποιες εξ’αυτών να συντάσσονται με τα δικά μας αποτελέσματα και άλλες να αντιτάσσονται σε αυτά. Ως γνωστό, ακόμη και η διαπίστωση της απουσίας επίδρασης του υπό μελέτη παράγοντα στην ωρίμαση, δεν δύναται να αποκλείσει την επίδραση σε άλλες λειτουργίες του ωοκυττάρου απαραίτητες για τα μετέπειτα στάδια της γονιμοποίησης και της πρώιμης εμβρυϊκής ανάπτυξης. Για παράδειγμα, είναι πιθανόν το mRNA των υποδοχέων της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης και των θυρεοειδικών ορμονών και τα συνοδά πρωτεϊνικά προϊόντα να αποθηκεύονται στο ωοκύτταρο και να καθίστανται λειτουργικά μονάχα στα μετέπειτα στάδια της ανάπτυξης. Οι αντικρουόμενες αναφορές για την επίδραση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης και των θυρεοειδικών ορμονών στην ωοθυλακική ανάπτυξη και ωρίμαση στα διάφορα είδη ζώων, πιθανόν να απορρέουν από εγγενείς ιδιομορφίες της ωοθυλακιογένεσης μεταξύ των διαφόρων ειδών, ενώ προκειμένου για το ίδιο είδος, πιθανόν να αποδίδονται σε διαφορές του πειραματικού σχεδιασμού. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης ανοίγουν νέους ορίζοντες έρευνας για την επίδραση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH και της θυρεοειδικής ορμόνης T3 και ίσως και της Τ4 σε διάφορους συνδυασμούς μεταξύ τους, στην ωοθυλακιογένεση, σε συνθήκες που προσομοιάζουν στη φυσιολογία της ωοθυλακικής ανάπτυξης, με δεδομένο ότι οι ορμόνες αυτές in vivo συνυπάρχουν στην κυκλοφορία, αλλά και στο ωθυλακικό υγρό, που αποτελεί το μικροπεριβάλλον των ωοθυλακίων.
Λέξεις-κλειδιά:
Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη, TSH, Θυρεοειδική ορμόνη, Τ3, In vitro ωρίμαση ωαρίων πρόφασης Ι, Ποντικός
