Τμήμα Φυσικής
Βιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών

2021-07-12

2021

Σταθόπουλος Χρήστος-Μάριος

Γεώργιος Κάλλος, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Γαλάνης, Καθηγητής, Σχολή Ναυτικών Δοκίμων
Σαράντης Σοφιανός, Επίκουρος Καθηγητής,Τμήμα Φυσικής, ΕΚΠΑ
Μαρία Τόμπρου-Τζέλλα,Καθηγήτρια, Τμήμα Φυσικής, ΕΚΠΑ
Έλενα Φλόκα, Καθηγήτρια, Τμήμα Φυσικής, ΕΚΠΑ
Εμμανουήλ Αναγνώστου, Καθηγητής, University of Connecticut, USA
Ιωάννης Πυθαρούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας, ΑΠΘ

Study the air-sea interaction processes with the development of a coupled modeling system

Αγγλικά

Μελέτη των αλληλεπιδράσεων θάλασσας-ατμόσφαιρας με την ανάπτυξη ενός συζευγμένου συστήματος μοντέλου

Το σύστημα θάλασσας-ατμόσφαιρας περιλαμβάνει μια πληθώρα από σημαντικούς και ταυτόχρονα πολύπλοκους μηχανισμούς αλληλεπίδρασης. Η επίδραση των ανταλλαγών που λαμβάνουν χώρα στη διεπιφάνεια θάλασσας-ατμόσφαιρας καλύπτει όλα τα φάσματα χωρικής και χρονικής κλίμακας επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό τις κλιματικές και καιρικές συνθήκες. Οι ροές ορμής, θερμότητας και υγρασίας που αναπτύσσονται μεταξύ της θαλάσσιας και ατμοσφαιρικής επιφάνειας έχουν αντίκτυπο σε ένα μεγάλο εύρος μετεωρολογικών φαινομένων όπως στον σχηματισμό νεφών και βροχόπτωσης και στη δημιουργία και εξέλιξη κυκλώνων.
H χρήση αριθμητικών μοντέλων πρόγνωσης, παρέχει τη δυνατότητα μελέτης των δυναμικών διεργασιών και ανταλλαγών που αναπτύσσονται στο θαλάσσιο και ατμοσφαιρικό περιβάλλον. Επιπρόσθετα, η βελτίωση της υπάρχουσας φυσικής περιγραφής των ανταλλαγών νερού και αέρα στα αριθμητικά μοντέλα θα οδηγούσε στην καλύτερη προσομοίωση και πρόγνωση
συστημάτων καιρού που αναπτύσσονται στο υδάτινο περιβάλλον. Στα πλαίσια αυτής της διατριβής οι μηχανισμοί αλληλεπίδρασης θάλασσας-ατμόσφαιρας προσεγγίζονται μέσα από την ανάπτυξη ενός συζευγμένου ατμοσφαιρικού και κυματικού μοντέλου με τη χρήση σχημάτων παραμετροποίησης που στοχεύουν σε μια πιο ρεαλιστική
περιγραφή των διεργασιών ανταλλαγής. Πιο συγκεκριμένα, μελετώνται δύο βασικές
κατηγορίες, οι μηχανικές διεργασίες που συνδέονται με τη μεταφορά ορμής από την ατμόσφαιρα στη θάλασσα και αντίστροφα και οι θερμοδυναμικές διεργασίες που σχετίζονται με τη μεταφορά θερμότητας και υδρατμών. Οι τελευταίες σχετίζονται με τις διαφορές θερμοκρασίας και υγρασίας ανάμεσα στην θαλάσσια και ατμοσφαιρική επιφάνεια καθώς και στην παρουσία υδροσταγόνων στα κατώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα που προέρχονται από το
σπάσιμο των κυμάτων.
Οι ανταλλαγές ορμής μεταξύ ανέμου και κύματος, προσεγγίζονται με την εισαγωγή της επίδρασης των κυματικών χαρακτηριστικών στα κατώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα. Με τη βοήθεια μιας συνδυασμένης μεθοδολογίας μοντελοποίησης λαμβάνονται υπόψιν οι επιπτώσεις
των διαφόρων κυματικών παραμέτρων στον υπολογισμό της θαλάσσιας επιφανειακής
τραχύτητας και τα επερχόμενα αποτελέσματα στο ανεμολογικό πεδίο και συνολικά στο
θαλάσσιο οριακό στρώμα.
Οι ανταλλαγές θερμότητας μεταξύ ατμόσφαιρας και ωκεανών εξετάζονται με βάση τις
θερμοδυναμικές αποκλίσεις μεταξύ της θαλάσσιας επιφάνειας και του περιβάλλοντα αέρα.
Αυτό επιδιώκεται μέσω της ανάλυσης της επίδρασης και της αβεβαιότητας που προκύπτει από
τη χρήση διαφορετικών πεδίων θαλάσσιας επιφανειακής θερμοκρασίας στη δημιουργία και
εξέλιξη κυκλώνων. Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιείται ένα συζευγμένο σύστημα
μοντελοποίησης, το οποίο αποτελείται από ατμοσφαιρικά, κυματικά και ωκεάνια υπο-μοντέλα.
Στο εν λόγω σύστημα εισάγονται, διαφορετικά πεδία θαλάσσιας επιφανειακής θερμοκρασίας,
προερχόμενα από προσομοιώσεις και επιτόπιες μετρήσεις εμπλουτισμένα με πλήθος
δορυφορικών παρατηρήσεων. Σκοπός είναι να διερευνηθεί η επίδραση των διάφορων πηγών
επιφανειακής θερμοκρασίας στην προσομοίωση Μεσογειακών Τροπικών Κυκλώνων.
Η διατριβή επικεντρώνεται επίσης στο ρόλο των υδροσταγόνων (sea spray) που δημιουργούνται
στην επιφάνεια της θάλασσας και μεταφέρονται στην ατμόσφαιρα από τo σπάσιμο των κυμάτων στη διεπιφάνεια ατμόσφαιρας-ωκεανού. Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζονται οι
επιπτώσεις από τη ροή των υδροσταγόνων στην ανάπτυξη των θαλάσσιων καταιγίδων διαμέσου
ενός συζευγμένου αριθμητικού μοντέλου ατμόσφαιρας-κύματος-υδροσταγόνων. Πιο συγκεκριμένα, αξιολογείται ο θερμοδυναμικός ρόλος των υδροσταγόνων στο θαλάσσιο οριακό στρώμα και οι συναφείς μικροφυσικές διεργασίες όπως συμπύκνωση/εξάτμιση υδρατμών μαζί με την περαιτέρω επίπτωση στις ροές θερμότητας και υγρασίας. Για τη διερεύνηση των προαναφερθέντων διαδικασιών, πραγματοποιήθηκε μια σειρά
αριθμητικών προσομοιώσεων που σχετίζονται με περιπτώσεις κυκλώνων στο Βόρειο Ατλαντικό
και τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η ενσωμάτωση στο ατμοσφαιρικό μοντέλο της θαλάσσιας επιφανειακής τραχύτητας
προερχόμενης από το κυματικό μοντέλο παρουσιάζει θετικά αποτελέσματα. Χαμηλότερα
σφάλματα εμφανίζονται κοντά στην επιφάνεια αλλά και κατακόρυφα τόσο στην ταχύτητα του
ανέμου όσο και στη θερμοκρασία στις υπό μελέτη προσομοιώσεις. Αντίστοιχα, προέκυψε
βελτίωση στην εκτίμηση του σημαντικού ύψους κύματος για ένα αξιόλογο αριθμό περιπτώσεων.
Οι χωροχρονικές αποκλίσεις που παρουσιάζονται σε διαφορετικά πεδία επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας, έχουν τη μέγιστη συμβολή στις διαφορές που εμφανίζονται μεταξύ των διαφορετικών αριθμητικών προσομοιώσεων, με πιο σημαντικές τις διαφορές στις ροές θερμότητας και τη βροχόπτωση.
Η εισαγωγή του μηχανισμού μεταφοράς υδροσταγόνων από την επιφάνεια της θάλασσας στην
ατμόσφαιρα, οδήγησε σε αλλαγές τόσο σε οριζόντια όσο και κατακόρυφα κλίμακα, σε
ορισμένες χαρακτηριστικές ατμοσφαιρικές παραμέτρους. Τα αποτελέσματα ήταν επίσης
εμφανή στις συνθήκες ευστάθειας καθ’ ύψος, στα κατώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα. Τα
προφίλ θερμοκρασίας και υδρατμών κοντά στην επιφάνεια
τροποποιήθηκαν οδηγώντας σε μια
μη γραμμική ανάδραση που επηρέασε επίσης τα προφίλ του ανέμου. Οι πιο σημαντικές
επιδράσεις παρουσιάστηκαν στα πρώτα εκατό μέτρα του θαλάσσιου οριακού στρώματος.
Η ανάλυση και τα αποτελέσματα που περιέχονται σε αυτήν τη διατριβή στοχεύουν σε μια πληρέστερη περιγραφή του συστήματος θάλασσας-ατμόσφαιρας και των αντίστοιχων αλληλεπιδράσεων μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ διαφορετικών μοντέλων και την εφαρμογή κατάλληλων παραμετροποιήσεων. Η παρούσα εργασία σκοπεύει να συμβάλει στο
πολύ-παραμετρικό πρόβλημα των διεργασιών αλληλεπίδρασης θάλασσας-ατμόσφαιρας που
επηρεάζουν τις ατμοσφαιρικές και θαλάσσιες προγνώσεις και κατ’ επέκταση ένα πλήθος παράκτιων δραστηριοτήτων και εφαρμογών.

Θετικές Επιστήμες

αλληλεπίδραση θάλασσας-ατμόσφαιρας, ανταλλαγές ορμής-θερμότητας-υδρατμών, θαλάσσιες υδροσταγόνες, σύζευξη ατμοσφαιρικού-κυματικού μοντέλου πρόγνωσης καιρού

Ναι

2

Ναι

150

151

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2955897