Περίληψη:
Κατά τη διάρκεια του 7ου αι. π.Χ. στο νησί της Κρήτης είχε ήδη ξεκινήσει η ταραχώδης διαδικασία της πολεογέννησης η οποία είχε ως αναπόφευκτη συνέπεια, την δημιουργία ενός αποικιακού κινήματος προς τις άλλες ακτές της Μεσογείου. Ήταν τότε, λοιπόν, όταν υπό την καθοδήγηση του Εντίμου, ευγενή πιθανώς από την Γόρτυνα, μία ανομοιογενής ομάδα Κρητικών εντάχθηκε στην ρόδια αποικιακή αποστολή με επικεφαλή τον Αντίφημο της Λίνδου, και κατευθύνθηκε προς τη νότια ακτή της Σικελίας, στις εκβολές του ποταμού Γέλα, όπου ιδρύθη (688/7 π.Χ.) η ομώνυμη μικτή αποικία. Καθ’όλην την Αρχαϊκή περίοδο, αν και αποδυναμώθηκε από συχνές στάσεις, μέχρι την έλευση των πρώτων τυράννων στα τέλη του 6ου αιώνα, το πάνθεον της αποικίας, ως θεμέλιο της νέας πόλεως, αντανάκλασε την θρησκευτική ποικιλία των αποίκων, ευνοώντας τις δύο μεγάλες εθνικές ομάδες: τη Ρόδια και την Κρητική. Ίχνη των κρητικών λατρειών παρατηρούνται τόσο στην Γέλα όσο στον Ακράγαντα, υπο-αποικία της που ιδρύθη το 580 π.Χ. Η αργή αλλά αναπόφευκτη διαδικασία θρησκευτικού μετασχηματισμού που ως αποτέλεσμα είχε τη ‘ροδιοποιήση’ των λατρειών, επανελήφθη και στις δύο πόλεων εκ μέρους των δύο τυραννικών δυναστειών (οι Δεινομενίδες στην Γέλα και οι Εμμενίδες στον Ακράγαντα), αφήνοντας στη μνήμη των επομένων γενιών μόνο μία ελαφρά ηχώ των αρχαίων λατρειών της Κρήτης.
Λέξεις-κλειδιά:
Γέλα, Σικελία, Λατρείες, Αφροδίτη, Κρήτη, Ρόδος
