Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γιώργος Κωνσταντακόπουλος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Ψάρρος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πενταγιώτισσα Στεφανάτου, Μέλος Ε.ΔΙ.Π., Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Κάποιες μελέτες συμφωνούν πως στη διπολική διαταραχή η ενσυναίσθηση βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, άλλες πως σε μανιακά επεισόδια υπάρχουν υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης και τέλος άλλες μελέτες δεν έχουν βρει καθόλου ελλείμματα.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσης έρευνας ήταν να διερευνήσει τυχόν ελλείμματα ενσυναίσθησης στους ασθενείς με ΔΔ ή/και ελλείμματα νοητικών λειτουργιών.
Υλικό και Μέθοδος: Εργαλεία της έρευνας αποτέλεσαν η κλίμακα αξιολόγησης της κατάθλιψης Hamilton (HDRS), (Hamilton, 1960), η κλίμακα αξιολόγησης μανίας του Υοung (Young Mania Rating Scale- YMRS), (Young, 1978), η σύντομη Ψυχιατρική Κλίμακα Αξιολόγησης (Brief Psychiatric Rating Scale BPRS), (Burger et al., 1977), η αξιολόγηση του γενικού νοητικού δυναμικού Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS, Wechsler 1955), η υποδοκιμασία Μνήμη Αριθμών (Digit Span, Wechsler 1955), η δ Δοκιμασία Οπτικοκινητικής Ιχνηλατησης (Trail Making Test, TMT) (Reitan, 1971), η Δοκιμασία Χρώμα- Λέξη του Stroop (Stroop, 1935), η Δοκιμασία Ταξινόμησης Καρτών του Wisconsin. (64 κάρτες), (Grant& Berg, 1948), η δοκιμασία Ανάκλησης Ιστορίας του Babcock (Babcock, 1930), η Δοκιμασία Ακουστικής Λεκτικής Μάθησης του Rey (RAVLT), (Rey, 1964), η Δοκιμασία Αναγνώρισης Ατοπήματος (Faux Pas Recognition Test – Faux Pas), (Baron– Cohen et al.,1999), η κλίμακα ενσυναίσθησης (αυτοσυμπληρούμενη) Empathy Quotient (EQ). (Baron-Cohen and Wheelwright, 2004). Το δείγμα ήταν στοχευμένο και αποτελούνταν από 103 άτομα, εκ των οποίων οι 55 πληρούσαν τα κριτήρια του DSM-IV για Διπολική Διαταραχή I και οι 48 αποτελούν τους υγιείς μάρτυρες. Η συλλογή του δείγματος έγινε από την ψυχιατρική κλινική του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών Γ. Γεννηματάς και από το τμήμα βραχείας νοσηλείας της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής το Πανεπιστημίου Αθηνών, το Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Τους υγιείς μάρτυρες αποτέλεσαν εθελοντές από τις τοπικές κοινότητες.
Αποτελέσματα: Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης η κλίμακα νοητικής ενσυναίσθησης είναι χαμηλότερη στους ασθενείς είτε σε επεισόδιο, είτε σε νορμοθυμία, σε σχέση με τους υγιείς. Αντίστοιχα, η συναισθηματική απόκριση είναι ελαφρώς χαμηλότερη επίσης και στους ασθενείς σε επεισόδιο και στους ασθενείς σε νορμοθυμία σε σχέση με τους υγιείς. Αντίστοιχη εικόνα επικρατεί και στις κοινωνικές δεξιότητες, με τους ασθενείς σε επεισόδιο και τους ασθενείς σε νορμοθυμία να έχουν χαμηλότερο σκορ σε σχέση με τους υγιείς. Τέλος, όσον αφορά την κλίμακα fp- ενσυναίσθηση, οι ασθενείς σε επεισόδιο και οι ασθενείς σε νορμοθυμία παρουσίασαν επίσης χαμηλότερο σκορ σε σχέση με τους υγιείς. Φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση των νοητικών ελλειμάτων με την ενσυναίσθηση. Κυρίως, όσον αφορά στη νοητική ενσυναίσθηση όπου και παρατηρούνται οι περισσότερες συσχετίσεις με τις δοκιμασίες αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών.
Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με διπολική διαταραχή εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά νοητικής ενσυναίσθησης, συναισθηματικής απόκρισης και κοινωνικών δεξιοτήτων. Φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση των νοητικών ελλειμμάτων με την ενσυναίσθηση. Κυρίως, όσον αφορά στη νοητική ενσυναίσθηση, όπου και παρατηρούνται οι περισσότερες συσχετίσεις με τις δοκιμασίες αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών.
Λέξεις-κλειδιά:
Διπολική διαταραχή, Νοητική ενσυναίσθηση, Συναισθηματική απόκριση, ΘτΝ.
