Τμήμα Ιατρικής
Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας

2022-09-13

2022

Γομάτου Γεωργία

Νικόλαος Κουλούρης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Συρίγος, Καθηγητής, Ιατρικής Σχολή, ΕΚΠΑ
Πέτρος Μπακάκος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Τζανάκης, Καθηγητής, Ιατρικής Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Πασχάλης Στειρόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Ηλίας Κοττέας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Νικολέττα Ροβίνα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

Συμβολή στη διερεύνηση κλινικών και παθογενετικών χαρακτηριστικών ασθενών με διάμεσες πνευμονοπάθειες και καρκίνο πνεύμονα

Ελληνικά

Συμβολή στη διερεύνηση κλινικών και παθογενετικών χαρακτηριστικών ασθενών με διάμεσες πνευμονοπάθειες και καρκίνο πνεύμονα

Εισαγωγή: Οι διάχυτες παρεγχυματικές πνευμονοπάθειες και ειδικά η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση (idiopathic pulmonary fibrosis; IPF) συσχετίζονται επιδημιολογικά με την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα. Τα νεοπλάσματα των πνευμόνων στους ασθενείς με IPF έχουν συχνά περιφερική εντόπιση, σε εγγύτητα με τις ινωτικές περιοχές και είναι συχνότερα πλακώδη καρκινώματα, σε αντίθεση με τον γενικό πληθυσμό όπου προεξάρχουν τα αδενοκαρκινώματα. Οι παθογενετικοί μηχανισμοί που ενέχονται στη συγκεκριμένη καρκινογενετική διαδικασία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αδιερεύνητοι. Στο πλαίσιο αυτό, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μηχανισμός διατήρησης των τελομερών – ένα απαραίτητο παθογενετικό βήμα της ογκογένεσης – κατά την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα σε ασθενείς με πνευμονική ίνωση, δεδομένου ότι η IPF συσχετίζεται με παθολογική λειτουργία της τελομερικής βιολογίας. Λόγω της αυξανόμενης επίπτωσης του καρκίνου του πνεύμονα σε ασθενείς με IPF και δεδομένης της δυσχέρειας στην εφαρμογή θεραπευτικών παρεμβάσεων στους ασθενείς αυτούς, είναι απαραίτητη η διερεύνηση και η συλλογή δεδομένων για την ομάδα των ασθενών αυτών.
Σκοπός – Ερευνητική Υπόθεση: Η ερευνητική εργασία εστιάστηκε στη μελέτη του μηχανισμού διατήρησης των τελομερών σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα και πνευμονική ίνωση. Η ενεργοποίηση ενός μηχανισμού διατήρησης των τελομερών είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό (“hallmark”) του καρκινικού κυττάρου, είτε μέσω της ενεργοποίησης του ενζύμου της τελομεράσης, είτε μέσω εναλλακτικών μηχανισμών επιμήκυνσης των τελομερών. Από την άλλη πλευρά, η IPF συσχετίζεται με μεταλλάξεις στα γονίδια που κωδικοποιούν την τελομεράση ή/και με βραχύτερα τελομερή. Τέθηκε η υπόθεση ότι ο μηχανισμός διατήρησης των τελομερών ενδέχεται να διαφέρει μεταξύ καρκίνου πνεύμονα με ή χωρίς υποκείμενη πνευμονική ίνωση.
Μεθοδολογία: Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε ιστολογικά υλικά από πνευμονικούς ιστούς με καρκίνο πνεύμονα από 36 ασθενείς (18 ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα και πνευμονική ίνωση/Ομάδα IPF-LC και 18 ασθενείς της ομάδας ελέγχου με καρκίνο πνεύμονα χωρίς υποκείμενη ίνωση/Ομάδα LC). Δεδομένου ότι η έκφραση της πρωτεΐνης human telomerase reverse transcriptase (hTERT) αποτελεί τον βασικό ρυθμιστή της ενεργότητας του συμπλέγματος της τελομεράσης, εξετάστηκε η έκφραση της πρωτεΐνης hTERT στις δύο ομάδες. Το πειραματικό τμήμα πραγματοποιήθηκε με ανοσοϊστοχημεία. Παράλληλα μελετήθηκαν με ανοσοϊστοχημεία οι πρωτεΐνες p16INK4A και p21WAF1/CIP1 που αποτελούν δείκτες κυτταρικής γήρανσης. Η αξιολόγηση της έκφρασης έγινε με μικροσκόπηση και καταγράφηκε το ποσοστό των θετικών καρκινικών κυττάρων και η ένταση της χρώσης στον πυρήνα και το κυτταρόπλασμα. Για το αντίσωμα hTERT έγινε επιπρόσθετη αξιολόγηση της έντασης της χρώσης με το λογισμικό επεξεργασίας εικόνας ImageJ.
Αποτελέσματα: Η ανοσοϊστοχημική έκφραση του hTERT ήταν θετική σε όλα τα υλικά του δείγματος και το ποσοστό των θετικών κυττάρων δεν ήταν στατιστικά σημαντικά διαφορετικό μεταξύ των δύο ομάδων. Συγκεκριμένα, η διάμεση τιμή του ποσοστού των θετικών κυττάρων ήταν 1.00 (100%) (IQR 0.90 – 1.00) για την ομάδα IPF-LC και 0.95 (95%) (IQR 0.80 – 1.00) για την ομάδα LC (p=0.521). Το ποσοστό των θετικών κυττάρων δε συσχετίστηκε με τα κλινικοεργαστηριακά δεδομένα των ομάδων. Ως προς την ένταση της χρώσης, διαπιστώθηκε ότι η διάμεση ποσοτικοποιημένη τιμή της έντασης της χρώσης στον πυρήνα ήταν στατιστικά υψηλότερη στην ομάδα IPF-LC συγκριτικά με LC, συγκεκριμένα 0.62 (0.44 ─ 0.80) έναντι 0.45 (0.39 ─ 0.54), p=0.016. Η διάμεση τιμή της έντασης της χρώσης στο κυτταρόπλασμα δεν είχε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων και ήταν 0.17 (0.11 ─ 0.35) σε ασθενείς με IPF and 0.15 (0.09 ─ 0.21) σε ασθενείς χωρίς IPF. Επιπλέον, στην ανάλυση των υποομάδων, η ένταση της χρώσης στον πυρήνα ήταν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη σε ασθενείς με SCLC συγκριτικά με NSCLC (p=0.009). Οι δείκτες p16INK4A και p21WAF1/CIP1 δεν παρουσίασαν ανοσοϊστοχημική έκφραση στα υλικά του δείγματος.
Συμπέρασμα: H πρωτεϊνη hTERT παρουσιάζει υψηλή έκφραση σε ιστολογικά υλικά καρκίνου πνεύμονα με ή χωρίς υποκείμενη πνευμονική ίνωση. Η ένταση της χρώσης είναι υψηλότερη στον πυρήνα σε ασθενείς με καρκίνο πνέυμονα και συνυπάρχουσα πνευμονική ίνωση, καθώς και σε SCLC συγκριτικά με NSCLC, εύρημα το οποίο υποδεικνύει τη διαφοροποίηση των παθογενετικών μηχανισμών και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης με επιπρόσθετες μελέτες.

Επιστήμες Υγείας

Διάμεσες πνευμονοπάθειες, Ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση, Καρκίνος Πνεύμονα, Τελομερή, Τελομεράση

Όχι

0

Ναι

235

107

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3231868