Το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση στην Ελλάδα

Διπλωματική Εργασία uoadl:3329293 33 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση και Πολιτική
Βιβλιοθήκη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών - Κοινωνιολογίας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-05-29
Έτος εκπόνησης:
2023
Συγγραφέας:
Φράττης Αναστάσιος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Θεόδωρος Φούσκας, Επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, Σχολή Δημόσιας Υγείας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Πρωτότυπος Τίτλος:
Το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση στην Ελλάδα
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
The phenomenon of human trafficking for the purpose of labour exploitation in Greece
Περίληψη:
Θεωρητικό Υπόβαθρο και Σκοπός:

Σκοπός: Η εμπορία ανθρώπων (ΕΜΠΑΝΘ) αποτελεί μια από τις κύριες προκλήσεις που βιώνει η ανθρωπότητα σήμερα. Πρόκειται για μια σοβαρή παραβίαση των ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της και της ελευθερίας, η οποία πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή εθνικότητας.
Τα τελευταία χρόνια, το πρόβλημα της ΕΜΠΑΝΘ με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση (ΕΑμΣΕΕ) έχει αποκτήσει μεγαλύτερη προσοχή από ερευνητές, φορείς χάραξης πολιτικής και διεθνείς οργανισμούς, καθώς πλήττει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Το φαινόμενο της ΕΑμΣΕΕ αποτελεί θέμα που προκαλεί ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα που περιλαμβάνει πολλαπλούς παράγοντες, όπως η παγκοσμιοποίηση, η μετανάστευση, η φτώχεια και η πολιτική αστάθεια (LeBaron, 2021; UNODC, 2008). Παρά το γεγονός ότι η επικρατέστερη μορφή ΕΜΠΑΝΘ είναι αυτή με επιδίωξη τη σεξουαλική εκμετάλλευση (Cockbain & Bowers, 2019: 3; Morali, 2020), η ΕΜΠΑΝΘ δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, καθώς συσχετίζεται διεθνώς και ιστορικά με το δουλεμπόριο, τη δουλεία και την αναγκαστική μεταφορά ανθρώπων και στρατολόγηση για εξαναγκαστική εργασία.
Το ζήτημα της ΕΑμΣΕΕ περιλαμβάνει τη στρατολόγηση, τη μεταφορά και την εκμετάλλευση ατόμων με σκοπό την καταναγκαστική εργασία ή την παροχή υπηρεσιών (Europol, 2016; UN.GIFT, 2017; Στεντούμη, 2017). Τα θύματα της ΕΑμΣΕΕ συχνά υποβάλλονται σε πολλές ώρες εργασίας, επικίνδυνες συνθήκες εργασίας και έλλειψη βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία μετακίνησης, η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και οι δίκαιοι μισθοί.
Στόχος της διπλωματικής εργασίας είναι να διερευνήσει το φαινόμενο της ΕΑμΣΕΕ στην Ελλάδα. Η μελέτη θα παρέχει μια ολοκληρωμένη κατανόηση του ζητήματος, συμπεριλαμβανομένων των αιτιών, των μορφών και των σταδίων του, καθώς και του θεσμικού πλαισίου και των αντιμέτρων που υπάρχουν στην Ελλάδα. Επιπλέον, στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης θα λάβει χώρα ανασκόπηση βιβλιογραφίας και συγκεκριμένα με τη μέθοδο PRISMA, προκειμένου η αξιολόγηση όλης της διαθέσιμης βιβλιογραφίας να είναι ολοκληρωμένη, καθώς και προκειμένου εξαχθούν πληρέστερα και ασφαλή συμπεράσματα.
Η παρούσα διπλωματική συνίσταται από πέντε κύρια κεφάλαια. Στο Πρώτο Κεφάλαιο γίνεται αναφορά στο θεωρητικό πλαίσιο, στις εννοιολογικές προσεγγίσεις, στις μορφές, στα στάδια και τη διαδικασία που διέπουν το υπό μελέτη φαινόμενο, καθώς και στα αίτια που το προκαλούν, ενώ αναπτύσσεται, επιπρόσθετα, ανάλυση του εν λόγω φαινομένου στην Ελλάδα.
Στο Δεύτερο Κεφάλαιο αναλύεται η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή βιβλιογραφικής ανασκόπησης σχετικά με το φαινόμενο της ΕΑμΣΕΕ στην Ελλάδα. Το κεφάλαιο ξεκινά με την παροχή μιας επισκόπησης της διαδικασίας ανασκόπησης και της μεθόδου PRISMA που χρησιμοποιήθηκε για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης. Συζητούνται επίσης οι πηγές πληροφοριών, η διαδικασία συλλογής δεδομένων, τα κριτήρια επιλογής μελετών και τα δεδομένα καταγραφής. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται, εν τέλει, ένα διάγραμμα ροής που περιγράφει την επιλογή και τον αποκλεισμό των μελετών, ενώ στο Τρίτο Κεφάλαιο αναπτύσσεται ο πίνακας της ανασκόπησης μετά σύνοψης των ευρημάτων.
Στο Τέταρτο Κεφάλαιο παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα τις ως άνω ανασκόπησης, ενώ, τέλος, στο Πέμπτο Κεφάλαιο πραγματοποιούνται συμπερασματικές παρατηρήσεις της παρούσας έρευνας.

Μέθοδος: Η παρούσα εργασία κάνει χρήσει του εργαλείου της ανασκόπησης ερευνών. Η μέθοδος αυτή επιλέχθηκε καθώς περιλαμβάνει αντικειμενική προσέγγιση και αποτίμηση του συνόλου στης βιβλιογραφίας ποιοτικών/εμπειρικών ερευνών, προκειμένου να δοθεί απάντηση σε εστιασμένα ερωτήματα σχετικά με το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας κατάλληλες λέξεις κλειδιά σε δύο βάσεις δεδομένων.

Αποτελέσματα: Η παρούσα διπλωματική εστιάζει στην εμπορία ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση στην Ελλάδα, ιδίως στον αγροτικό τομέα και στην οικιακή εργασία. Η περίπτωση της Μανωλάδας το 2013, όπου σημειώθηκαν επεισόδια μεταξύ μεταναστών εργατών και καλλιεργητών φράουλας, αποτελεί παράδειγμα της εκμετάλλευσης και των απάνθρωπων συνθηκών που αντιμετωπίζουν πολλοί μετανάστες εργάτες στη χώρα. Η επέκταση της βιομηχανίας φράουλας στην Ελλάδα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη διαθεσιμότητα μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού, καθώς πάνω από το 50% των αγροτικών εργατών στην Ελλάδα είναι μετανάστες, εκ των οποίων το 90% είναι παράτυποι. Η παράνομη διακίνηση εργατικού δυναμικού αποτελεί σημαντικό ζήτημα, με τη χρήση καταναγκαστικών γεωγραφιών και ανελεύθερων εργασιακών σχέσεων να διαιωνίζουν την επισφάλεια των μεταναστών. Στον τομέα της οικιακής εργασίας, οι μετανάστες εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν επίσης εκμετάλλευση λόγω της έλλειψης ρύθμισης και της απομόνωσης. Παρά το γεγονός ότι η σεξουαλική εκμετάλλευση είναι η κυρίαρχη μορφή εμπορίας ανθρώπων στην Ελλάδα, η εμπορία εργασίας έχει αυξηθεί, με θύματα κυρίως άνδρες που προσλαμβάνονται για γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες.

Συμπεράσματα: Η εμπορία εργασίας είναι μια μορφή σύγχρονης δουλείας που είναι διαδεδομένη σε πολλούς κλάδους παγκοσμίως. Οφείλεται σε παράγοντες όπως η φτώχεια, η πολιτική αστάθεια και η παγκόσμια ζήτηση για φθηνά αγαθά και υπηρεσίες. Οι προσπάθειες πρόληψης θα πρέπει να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση αυτών των βαθύτερων αιτιών και στην προώθηση δίκαιων εργασιακών πρακτικών, ενώ τα θύματα χρειάζονται ολοκληρωμένες υπηρεσίες υποστήριξης για να ανακάμψουν και να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.

Λέξεις-Κλειδιά: εμπορία ανθρώπων, εργασιακή εκμετάλλευση, εκμεταλλευτική εργασία, καταναγκαστική εργασία, Ελλάδα, γεωργία, οικιακή δουλεία.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
εμπορία ανθρώπων, εργασιακή εκμετάλλευση, εκμεταλλευτική εργασία, καταναγκαστική εργασία, Ελλάδα, γεωργία, οικιακή δουλεία
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
118
Αριθμός σελίδων:
62
Frattis Thesis - Labour Trafficking Greece.pdf (1 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο