Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δρ. Μαριάννα Κατή Επίκ. Καθηγήτρια Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Το αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας (βιβλιογραφικής) είναι η συγκέντρωση και ανάδειξη βασικών θεμάτων στη μελέτη των υφάλων και των πετρωμάτων τους (των υφαλογενών ασβεστολίθων).
Οι ύφαλοι είναι βιολογικά κατασκευασμένα ανάγλυφα που υψώνονται πάνω από τον περιβάλλοντα θαλάσσιο πυθμένα και έχουν διατηρηθεί σε όλη την ιστορία της Γης, από την Αρχαϊκή εποχή μέχρι σήμερα. Τόσο οι σύγχρονοι όσο και οι παλαιοί ύφαλοι εντοπίζονται κυρίως σε ρηχά θαλάσσια περιβάλλοντα, αλλά και σε βαθύτερες θέσεις, στην κατωφέρεια έως τη βαθιά λεκάνη. Επιπλέον, σε αντίθεση με τις παλαιότερες απόψεις ότι οι ύφαλοι περιορίζονται κυρίως σε τροπικές και υποτροπικές ζώνες θερμών υδάτων χαμηλού γεωγραφικού πλάτους, σήμερα γνωρίζουμε ότι μπορούν να σχηματίζονται σε εύκρατα και κρύα νερά πολύ μεγαλύτερου γεωγραφικού πλάτους.
Οι οργανισμοί συμβάλλουν στην ανάπτυξη των υφάλων καθοριστικά με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, ενώ διαδραματίζουν και διαφορετικούς ρόλους (κατασκευαστές, συγκολλητές, χρήστες). Οι κύριοι κατασκευαστές υφάλων σήμερα κυμαίνονται από κοράλλια, φύκη έως μικρόβια. Άλλοι οργανισμοί που συνυπάρχουν στους υφάλους, όπως δίθυρα σπόγγοι και σκώληκες -καθιστώντας τους πολύπλοκα οικολογικά συστήματα, μπορεί να συμβάλλουν στην παραγωγή ανθρακικού πηλού, αλλά ταυτόχρονα να τους καταστρέφουν κυρίως μέσω βιοδιάτρησης (βιοδιάβρωση). Συνολικά, τα βασικά δομικά/κατασκευαστικά στοιχεία των υφάλων είναι τα μικρόβια, τα ασβεστοφύκη, τα αποικιακά μετάζωα και τα συνιζηματογενή ανθρακικά συγκολλητικά υλικά, τα οποία σχηματίζονται μέσα στις πρωτογενείς εσωτερικές κοιλότητες σκελετικής ανάπτυξης.
Τα ανωτέρω συστατικά έχουν δημιουργήσει ένα ευρύ φάσμα δομών και τύπων υφάλων με κύριους (ακραία μέλη), τους μικροβιακούς υφάλους, τα υβώματα ανθρακικού πηλού και τους σκελετικούς υφάλους. Αν και σε γενικές γραμμές οι τύποι αυτοί εμφανίζονται και επικρατούν διαδοχικά με αυτή τη σειρά στο γεωλογικό χρόνο, ωστόσο, η στρωματογραφική και γεωγραφική κατανομή τους είναι πιο πολύπλοκη, αφού ιδιαίτερα η ανάπτυξη των οργανισμών ελέγχεται από το ηλιακό φως, το βάθος, τη θερμοκρασία, την αλατότητα, τη διαύγεια των νερών, τα θρεπτικά συστατικά και εξωγενετικούς παράγοντες (κλίμα, προϋπάρχουσα τοπογραφία, αλλαγές της σχετικής στάθμης της θάλασσας, χημισμός ωκεανών).
Παρομοίως, οι υφαλογενείς ασβεστόλιθοι, συνιστούν ξεχωριστά ανθρακικά πετρώματα σε σχέση με τα υπόλοιπα, αφού για τον σχηματισμό τους αλληλεπιδρούν βιολογικές, φυσικές και χημικές διεργασίες. Με τη σειρά τους, αυτές είναι υπεύθυνες για τα ιδιαίτερα σχήματα ιζηματογένεσης και φάσεων, και την ειδική ομαδοποίησή τους μέσα στις ιστολογικές ταξινομήσεις των ανθρακικών πετρωμάτων (βάσει κυρίως της οργανικής σύνδεσης κατά την απόθεση). Επιπλέον, διάφορες μετα-αποθετικές διαγενετικές διεργασίες επιφέρουν ποικίλες αλλοιώσεις στον πρωτογενή ιστό τους, ενισχύοντας όμως παράλληλα την ικανότητα τους να λειτουργήσουν ως πλέον παραγωγικοί ταμιευτήρες υδρογονανθράκων.
Λέξεις-κλειδιά:
τύποι υφάλων, παράγοντες σχηματισμού, πετρώματα υφάλων, λιθοφάσεις, διαγένεση
