Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σκορίλας Ανδρέας, Καθηγητής Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ (Επιβλέπων Καθηγητής),
Κοντός Χρήστος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ,
Αυγέρης Μαργαρίτης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ο καρκίνος των ωοθηκών (OC) είναι η πιο θανατηφόρα γυναικολογική μορφή κακοήθειας, λόγω της αργής ανάπτυξής της, των μη ειδικών συμπτωμάτων και της καθυστερημένης διάγνωσης. Δυστυχώς, πολλές από τις μεθόδους προσυμπτωματικού ελέγχου που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι ανεπαρκείς στον εντοπισμό του καρκίνου των ωοθηκών και στερούνται από κατάλληλη ευαισθησία και ειδικότητα. Περίπου το 70% των περιπτώσεων διαγιγνώσκονται στο στάδιο III ή IV με κακή πενταετή συνολική επιβίωση. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη ενός ευαίσθητου και ειδικού βιοδείκτη για την έγκαιρη διάγνωση και τον έλεγχο για OC είναι υψίστης σημασίας.
Η διάγνωση καθοδηγείται κυρίως από το CA125, την κατάσταση της εμμηνόπαυσης του ασθενούς και τα χαρακτηριστικά απεικόνισης στο υπερηχογράφημα. Ωστόσο, τα αναδυόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ο συνδυασμός των βιοδεικτών CA125 και HE4, καθώς και των χαρακτηριστικών του ασθενούς, μπορεί να παρέχει υψηλότερη ειδικότητα και ευαισθησία στην πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών. Οι OVA1, ROMA και Overa είναι τρεις ακόμη ελπιδοφόρες πρωτοβουλίες που ενσωματώνουν πολλούς βιοδείκτες αίματος σε μια ενιαία ανάλυση πολυμεταβλητού δείκτη. Ωστόσο, σημαντικά εμπόδια πρέπει να ξεπεραστούν για να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν αυτοί οι δείκτες στην κλινική πράξη.
Η παρούσα μελέτη ανέλυσε τη διαγνωστική ακρίβεια και την προγνωστική αξία βιοδεικτών για τον καρκίνο των ωοθηκών σε δείγμα 40 γυναικών, από τις οποίες οι 21 να έχουν ωοθηκικές κύστες (μόνο 4 κακοήθεις) και οι 19 να μην παρουσιάζουν κύστες. Ο συνδυασμός των βιοδεικτών HE4 και CA125 μέσω του αλγορίθμου ROMA επέδειξε υψηλότερη διαγνωστική ακρίβεια συγκριτικά με τους βιοδείκτες μεμονωμένα, για την εκτίμηση κινδύνου κακοήθειας, με καμπύλη ROC και AUC = 0,971. Η τιμή AUC υποδεικνύει ότι ο αλγόριθμος ROMA έχει εξαιρετική συνολική ευαισθησία και ειδικότητα. Ωστόσο, σε 3 ασθενείς, ο αλγόριθμος ROMA ανέδειξε ψευδώς θετικό αποτέλεσμα για κακοήθεια, κάτι που καταδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης των διαγνωστικών προσεγγίσεων.
Η συγκριτική ανάλυση των βιοδεικτών (HE4, CA125, CEA, CA153, CA19-9, CA72-4, SCC, β-hCG, FSH, LH, Pg, E2 και ΑFP) έδειξε ότι ορισμένοι από αυτούς, όπως οι HE4, AFP και β-hCG, παρουσιάζουν αυξημένες τιμές στις κακοήθεις κύστες, γεγονός που ενδέχεται να συμβάλλει στη διάκριση των καλοήθων από τις κακοήθεις περιπτώσεις. Οι τιμές του CA125 φάνηκε να είναι χαμηλότερες στις κακοήθεις μάζες και αυτό πιθανότατα λόγω της φύσης αυτών. Τα αποτελέσματα αυτά υπογραμμίζουν τη σημασία των συνδυαστικών αναλύσεων βιοδεικτών και την ανάγκη για περαιτέρω έρευνες, ώστε να αυξηθεί η ακρίβεια των διαγνωστικών εργαλείων, όπως ο αλγόριθμος ROMA, για την αξιόπιστη πρόβλεψη της κακοήθειας σε ωοθηκικές κύστες.
Λέξεις-κλειδιά:
μοριακή διαγνωστική, κυστικές μάζες ωοθηκών, καρκίνος ωοθηκών, βιοδείκτες, συγκριτική ανάλυση, ROMA
