Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Στέλιος Ν. Γεωργίου, Καθηγητής Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Π.Τ.Δ.Ε -
Δ.Π.Μ.Σ Σχολική Συμβουλευτική και Καθοδήγηση, ΕΚΠΑ και Πανεπιστήμιο Κύπρου
Περίληψη:
Σκοπός: Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στη διερεύνηση των στάσεων των εκπαιδευτικών, έναντι της διαχείρισης της απώλειας και της υποστήριξης μαθητών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, έπειτα από τον θάνατο γονέα. Κατά τη συγκεκριμένη μελέτη επιχειρείται η αποτύπωση των επιπέδων ετοιμότητας και επάρκειας των εκπαιδευτικών στην προσπάθεια αποδοχής και κατανόησης της έννοιας του θανάτου, αλλά και των πιθανών επιπτώσεων της εμπλοκής τους, στην ψυχο-συναισθηματική τους ισορροπία.
Μεθοδολογία: Μέσω της διενέργειας ποσοτικής ερευνητικής μελέτης επιχειρήθηκε η προσέγγιση εκπαιδευτικών που απασχολούνται σε σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με στόχο την αποσαφήνιση των γνώσεων, των στάσεων και των πεποιθήσεων αυτών έναντι της διαχείρισης του πένθους μαθητών τους που βιώνουν το θάνατο γονέα. Η συλλογή των δεδομένων βασίστηκε στη διανομή του ερωτηματολογίου το οποίο αναπτύχθηκε κατά τη μελέτη των McGovern και Barry (2000), του ερωτηματολογίου που αναπτύχθηκε κατά την μελέτη των Pratt et al. (1987), του ερωτηματολογίου Death Obsession Scale, όπως αυτό προτάθηκε από τη μελέτη του Abdel –Khalek (1998) και του ερωτηματολογίου Death Depression Scale, το οποίο εξετάζει το αίσθημα της θλίψης γύρω από τον θάνατο, το οποίο προτάθηκε αρχικώς στη μελέτη του Templer (1970) και ακολούθως διαμορφώθηκε στην τωρινή του μορφή στη μελέτη των Templer, Lavoie, Chalgujian & Thomas –Dobson (1990).
Ευρήματα: Συνολικά 248 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης μετείχαν στη συγκεκριμένη ποσοτική μελέτη. Η ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε το υψηλό επίπεδο γνώσεων των συμμετεχόντων σε θέματα διαχείρισης του πένθους και κατανόησης της έννοιας του θανάτου από τους μαθητές, με τους εκπαιδευτικούς να αντιλαμβάνονται τη σαφή διαφοροποίηση που παρουσιάζουν τα παιδιά στην προσπάθεια αποδοχής της απώλειας ενός αγαπημένου τους ατόμου. Αντιθέτως, σχετικά με το επίπεδο ετοιμότητας των εκπαιδευτικών στη διαχείριση του πένθους των μαθητών, η πλειονότητα αυτών παρουσιάζει μη επαρκή εμπειρία σε ό,τι αφορά ζητήματα θανάτου και πένθους. Αναφορικά με την προσέγγιση της αξίας που αποδίδουν οι εκπαιδευτικοί έναντι της στήριξης και εκπαίδευσης των παιδιών, η πλειονότητα των συμμετεχόντων υποστηρίζει τη σαφή σημασία της παροχής κατάλληλης εκπαίδευσης κατά τις πανεπιστημιακές σπουδές στο θέμα του θανάτου, προκειμένου να διασφαλιστεί η επαρκής προετοιμασία αυτών να διδάξουν την απώλεια. Σε ό,τι αφορά στην εμμονή των εκπαιδευτικών σχετικά με τον θάνατο, αυξημένα επίπεδα εμμονής παρουσίασαν γυναίκες και εκπαιδευτικοί μεγαλύτερης ηλικίας. Ομοίως, αυξημένα επίπεδα επιβάρυνσης της ψυχο-συναισθηματικής τους ισορροπίας παρουσίασαν γυναίκες, μεγαλύτερης ηλικίας και υψηλού μορφωτικού επιπέδου εκπαιδευτικοί.
Συμπεράσματα: Η διαχείριση του πένθους λόγω θανάτου γονέα συνιστά μια άκρως επίπονη διαδικασία, κατά την οποία απαιτείται η ολιστική υποστήριξη του παιδιού με στόχο τη διαφύλαξη της ψυχο-συναισθηματικής του υγείας. Στο πλαίσιο της βέλτιστης διαχείρισης των συναισθημάτων θρήνου και της κατανόησης της απώλειας, ουσιαστική αναδεικνύεται η συνεισφορά των εκπαιδευτικών, οι οποίοι καλούνται να σταθούν στο πλάι του μαθητή που πενθεί. Κρίνεται, συνεπώς, αναγκαία η σαφής επιμόρφωση αυτών σε θέματα θανάτου, ενισχύοντας τα επίπεδα γνώσεων, άνεσης και ετοιμότητας τους ώστε επαρκώς να ανταπεξέλθουν στον πολυσήμαντο ρόλο τους.
Λέξεις-κλειδιά:
πένθος κατά την παιδική ηλικία, παιδί και κατανόηση του θανάτου, απώλεια γονέα κατά την παιδική ηλικία, στάσεις και αντιλήψεις εκπαιδευτικών έναντι της διαχείρισης πένθους
