Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Καναβάκης Εμμανουήλ, Καλπίνη-Μαύρου Αριάδνη, Παπαγεωργίου Ευστάθιος
Περίληψη:
Η αιμορροφιλία Α είναι η πιο γνωστή φυλοσύνδετη διαταραχή της αιμόστασης,
οφείλεται σε ποικιλία μεταλλάξεων στο γονίδιο του παράγοντα VIII, οι οποίες
προκαλούν φαινότυπο ποικίλης βαρύτητας. Η μοριακή βάση της αιμορροφιλίας Α
είναι εξαιρετικά ετερογενής και σχεδόν κάθε οικογένεια φέρει τη δική της
μετάλλαξη. Οι πιο συχνές μεταλλάξεις είναι οι αναστροφές που συμβαίνουν στα
εσώνια 22 και 1, με συχνότητα 40-50% και 2-5%, αντίστοιχα. Οι υπόλοιπες είναι
διασκορπισμένες σε όλο το μήκος του γονιδίου του παράγοντα VIII. Ανερμηνεύσιμες
μεταλλάξεις, μεγάλες ελλείψεις και αναστροφές θεωρείται ότι έχουν μεγάλο
κίνδυνο ανάπτυξης αναστολέων. Ο σκοπός της παρούσης μελέτης ήταν να
προσδιορισθούν οι μεταλλάξεις στο γονίδιο του FVIII σε παιδιά με βαριά
αιμορροφιλία Α. DNA από 96 παιδιά με βαριά αιμορροφιλία Α αναλύθηκε, αρχικά,
για τις δύο αναστροφές των εσωνίων 22 και 1. Σε 14 παιδιά που δεν έφεραν τις
αναστροφές έγινε ανίχνευση των μεταλλάξεων, με τη μέθοδο προσδιορισμού της
αλληλουχίας του DNA κατά Sanger. H αναστροφή του εσωνίου 22 βρέθηκε σε ποσοστό
50% (48/96), ενώ η αναστροφή του εσωνίου 1 δεν ανιχνεύθηκε σε κάποιο παιδί. Η
ανάλυση DNA των εξωνίων καθώς και των ορίων εξωνίων/εσωνίων έδειξε 13
διαφορετικές μεταλλάξεις εκ των οποίων 5 δεν αναφέρονται στη διεθνή βάση
δεδομένων (HAMSTeRs;http:hadb.org.uk). Συγκεκριμένα, βρέθηκαν δύο μικρές
ελλείψεις, μία μεγάλη, μία ανερμηνεύσιμη και μία σε θέση ματίσματος. Σε ένα
παιδί δεν εντοπίσθηκε μετάλλαξη. Από τις 13 μεταλλάξεις, 4 (31%) αφορούν σε
μικρές ελλείψεις, 4 (31%) σε σημειακές που οδηγούν σε κωδικόνιο λήξης, 2 (15%)
σε θέση ματίσματος, 2 (15%) σε παρερμηνεύσιμες και 1 (8%) αφορά σε μεγάλη
έλλειψη. Από τα 61 παιδιά στα οποία ταυτοποιήθηκαν οι μοριακές βλάβες, τα 21
(34%) ανέπτυξαν αναστολέα. Συγκεκριμένα, ανιχνεύθηκε αναστολέας σε 16 παιδιά με
αναστροφή του εσωνίου 22, σε 2 με ανερμηνεύσιμες μεταλλάξεις, σε 2 με μικρές
ελλείψεις και σε ένα με μεγάλη έλλειψη. Οι ασθενείς που έφεραν την αναστροφή
του εσωνίου 22 είχαν βαρύ κλινικό φαινότυπο σε ποσοστό 92%. Η γνώση της
γενετικής βλάβης θα βοηθήσει ώστε ο μεν ασθενής να επωφεληθεί από πρώιμη
εκτίμηση της πιθανότητας για ανάπτυξη αναστολέα και την επιλογή κατάλληλων
θεραπευτικών χειρισμών, αλλά, επίσης, και η οικογένεια να αξιοποιήσει τη γνώση
για τον έλεγχο των γυναικών φορέων και την αποφυγή γέννησης νέου παιδιού με
βαριά αιμορροφιλία Α, μέσω της προγεννητικής διάγνωσης.
Λέξεις-κλειδιά:
Βαριά αιμορροφιλία Α, Γονίδιο του παράγοντα VIII, Μεταλλάξεις, Αναστολείς