Περίληψη:
Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι ο υψηλής ανάλυσης
βιοστρωματογραφικός προσδιορισμός των διαστημάτων ενδιαφέροντος στην υπό μελέτη
περιοχή με βάση λεπτομερείς μικροπαλαιοντολογικές αναλύσεις, καθώς και η
εξαγωγή συμπερασμάτων που αφορούν την παλαιοπεριβαλλοντική ανάλυση και
παλαιοωκεανογραφία της περιοχής, καθώς και συγκριτικές παρατηρήσεις με βάση
δεδομένα από την λεκάνη του Εβρου στα πλαίσια της γεωδυναμικής εξέλιξης της
λεκάνης της Θράκης.
Η περιοχή μελέτης (Λήμνος) βρίσκεται στη βορειοανατολική περιοχή της Μεσογείου,
και πιο συγκεκριμένα στο βορειοανατολικό Αιγαίο πέλαγος. Από την περιοχή
μελέτης συλλέχθηκαν συνολικά 282 δείγματα προερχόμενα από Ηωκαινικές-
Ολιγοκαινικές αποθέσεις της Λήμνου. Η δειγματοληψία των γεωλογικών τομών που
ερευνήθηκαν στην ύπαιθρο έγινε στο πλαίσιο των ιζηματογενών φάσεων που
εμφανίζονται στην περιοχή. Στην τομή Καμίνια (περιοχή Καμίνια, φάση
ηφαλοκρηπίδας/shelf facies) πάχους περίπου 100m η δειγματοληψία έγινε με βήμα
~1.3m. Στην τομή Κάσπακα (περιοχή Κάσπακα, φάση κατωφέρειας/slope facies)
πάχους 50m η δειγματοληψία έγινε ανά ~1m, ενώ στην τομή Παναγιά (περιοχή
Παναγιά, φάση καναλιών/channel fill facies, εσωτερικού ριπιδίου/inner fan)
πάχους 30m η δειγματοληψία έγινε ανά ~0.5m. Τέλος, στην τομή Ηφαιστία (περιοχή
Ηφαιστία, φάση λοβών/lobe facies, εξωτερικού ριπιδίου/outer fan) συνολικού
πάχους 85m η δειγματοληψία έγινε ανά 0.6m στα πρώτα 50m, ενώ στα υπόλοιπα 35m
της τομής η δειγματοληψία έγινε ανά ~1.8m.
Από την βιοστρωματογραφική ανάλυση των δειγμάτων των τομών της Λήμνου προκύπτει
ότι η μελετηθείσα περιοχή καλύπτει το διάστημα ανώτερο Ηώκαινο / κατώτερο
Ολιγόκαινο (Πριαμπόνιο / Ρουπέλιο) και τις βιοζώνες Ε15 έως και Ο4 με βάση τα
πλαγκτονικά τρηματοφόρα, και NP19/20 έως και NP24 με βάση τα ασβεστολιθικά
ναννοαπολιθώματα. Το όριο Ηωκαίνου / Ολιγοκαίνου (Ε / Ο) (πάνω από τη βιοζώνη
NP20) διακρίνεται σαφώς εντός των κατώτερων τμημάτων του τουρβιδιτικού
συστήματος (εντός της τομής Ηφαιστία). Τα πλαγκτονικά τρηματοφόρα ηλικίας
Ηωκαίνου / Ολιγοκαίνου μελετήθηκαν και αναλύθηκαν για πρώτη φορά λεπτομερώς
στην περιοχή της Λήμνου, με αποτέλεσμα να προσδιοριστούν τα εξής είδη:
Dipsidripella liqianyui, Catapsydrax unicavus, Globigerina officionalis,
Paragloborotalia nana, Chiloguembelina cubensis, Dentoglobigerina sp.,
Turborotalia sp. και Turborotalia cerroazulensis, προσθέτοντας νέα δεδομένα για
την βιογεωγραφική εξάπλωση του είδους D. liqianyui σε παγκόσμια βάση.
Έπειτα από την ανάλυση των βενθονικών τρηματοφόρων ο δείκτης P/B% σε συνδυασμό
με το το μοντέλο των van der Zwaan et al. (1990) και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά
της πανίδας των τρηματοφόρων έδειξε τη σαφή ρήχευση της περιοχής μελέτης για το
χρονικό διάστημα ανώτερο Ηώκαινο-κατώτερο Ολιγόκαινο. Στο ανώτερο Ηώκαινο
εντοπίστηκαν διαστήματα δυσοξίας που οφείλονται κυρίως στην παρουσία του γένους
Globobulimina, ενώ η παρουσία πλαγκτονικών αντιπροσώπων χαμηλών θερμοκρασιών,
όπως των paragloborotaliids, globigerinids και chiloguembelinids πιθανόν να
υποδηλώνουν σταδιακή ψύχρανση ήδη από το ανώτερο Ηώκαινο. Το όριο Ηωκαίνου-
Ολιγοκαίνου χαρακτηρίζεται από καλά οξυγονωμένες συνθήκες του πυθμένα, ενώ τα
υψηλά ποσοστά του C. unicavus στη σύνθεση της πανίδας των πλαγκτονικών
τρηματοφόρων πιστοποιούν μία ισχυρή τάση ψύχρανσης των υδάτων στις αρχές του
Ολιγοκαίνου (Βιοζώνη Ο1) που πιθανόν συνδέεται με το παγκόσμιο ψυχρό συμβάν Oi1
στα 33.7 Ma. Τέλος, το κατώτερο Ολιγόκαινο χαρακτηρίζεται και αυτό από καλά
οξυγονωμένες συνθήκες του πυθμένα οι οποίες κατά διαστήματα διακόπτονται από
συνθήκες χαμηλής οξυγόνωσης, ενώ η παρουσία του γένους Bathysiphon υποδεικνύει
την παρουσία τουρβιδιτικών ρευμάτων και η παρουσία των C. cubensis, P. nana και
C. unicavus, υποδηλώνει αυξημένη παραγωγικότητα σε όλο το εύρος της υδάτινης
στήλης, που πιθανά συσχετίζεται με έντονη ανάμειξη των υδάτων κατά τη διάρκεια
ψυχρών κλιματικών συνθηκών (Oi2 - Oi2b, 27–30.5 Ma).
Λέξεις-κλειδιά:
Ηώκαινο, Ολιγόκαινο, Όριο Ηωκαίνου/Ολιγοκαίνου, Πλαγκτονικά τρηματοφόρα, Λήμνος
