Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Γαβρόγλου Κωνσταντίνος Καθηγητής (Επιβλέπων), Αραμπατζής Θεόδωρος Αναπλ. Καθηγητής, Τύμπας Αριστοτέλης Αναπλ. Καθηγητής
Περίληψη:
Το διδακτορικό επικεντρώθηκε στην μελέτη φωτογραφιών που φιλοξενούνται σε
τεχνικά και οικονομικά περιοδικά. Πιο συγκεκριμένα στην εμφάνιση και ανάλυση
φωτογραφιών που αναφέρονται σε θέματα κοινωνικού – βιομηχανικού ενδιαφέροντος
(κεφάλαιο 4) καθώς και σε εικόνες που καλύπτουν τεχνολογικά θέματα όπως αυτά
προβάλλονται από το φωτογραφικό αρχείο της Ελληνικής Ηλεκτρικής Εταιρείας, της
Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών-Πειραιώς και της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού
(κεφ. 5). Τα συγκεκριμένα αρχεία εισήχθησαν στην αφήγηση σχεδόν συμπτωματικά,
αφού η έρευνα στην αρχή νόμιζα ότι θα ήταν αρκετό να εστιάζεται μόνο στην χρήση
φωτογραφιών από τα περιοδικά της κοινότητας των Ελλήνων μηχανικών την περίοδο
1899-1967. Αυτές ήταν οι βασικές πηγές ανάγνωσης, ή μάλλον οι εικόνες που
φιλοξενήθηκαν σε αυτά, από την πρώτη εμφάνιση του περιοδικού Αρχιμήδης τον
Ιανουάριο του 1899 (καλύπτονται και οι τρεις περίοδοι εμφάνισής του: από το
1899 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1925, από τον Μάρτιο του 1934 μέχρι το 1938, και
το μοναδικό τεύχος του 1947-Μάρτιος). Ακολουθεί το περιοδικό Έργα (Ιούνιος 1925
– Δεκέμβριος 1932) και τα Τεχνικά Χρονικά (Ιανουάριος 1932 -Δεκέμβριος 1967).
Τα περιοδικά των μηχανικών παρατίθενται στο έκτο κεφάλαιο. Επιπλέον, σε
ξεχωριστό υποκεφάλαιο (6β) εισάγεται η ιστορία της χρήσης εικόνων και
διαφημίσεων με τεχνολογικό περιεχόμενο, όπως αυτές παρουσιάστηκαν στο περιοδικό
Βιομηχανική Επιθεώρηση (Ιούλιος 1934 - Δεκέμβριος 1967), το οποίο είναι ένα
περιοδικό που κατέγραψε εκτεταμένα την σχέση βιομηχανίας, τεχνολογίας και
κοινωνίας στην Ελλάδα. Το τέταρτο κεφάλαιο που αναφέρεται στην βιομηχανική
φωτογραφία ήταν το εισαγωγικό στον τρόπο σχεδιασμού των επόμενων κεφαλαίων, τα
οποία προσπαθούν να καλύψουν το ίδιο θέμα με αναφορά εικόνες από φωτογραφικά
αρχεία είτε αυτά είναι οργανισμοί είτε περιοδικά. Ακολουθεί αυτό που εστιάζεται
στην φωτογράφηση τεχνολογιών από τα αρχεία των ηλεκτρικών εταιρειών που έδρασαν
ή δρουν στην Αθήνα και στην Ελλάδα: την Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία, την
Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών-Πειραιώς και την Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Και
αυτό αναφέρεται στην ίδια περίοδο (1900-1967). Το χρονικό όριο τέθηκε αυθαίρετα
στην αρχή αλλά στην πορεία φαινόταν ότι η περίοδος μέχρι την τελική –
τουλάχιστον μέχρι σήμερα – κατάλυση της μοναρχίας στην Ελλάδα, στην διάρκεια
της δικτατορίας 1967-1974, να σχηματοποιεί το εικονογραφικό σκηνικό και να
παρέχει ένα σταθερό μοτίβο αισθητικής των εικόνων ως προς τις μορφές προσώπων
και μηχανών που παρουσιάζονται μέχρι την χρονιά του 1967. Επίσης, η εμφάνιση
και καθιέρωση της τηλεόρασης την δεκαετία του 1960 οριοθετεί την χρήση της
φωτογραφίας ως προνομιακού αντικειμένου πρόσβασης στο παρελθόν. Στη γενικότερη
σχέση ιστοριογραφίας και φωτογραφίας στην διεθνή και ελληνική περίπτωση
εισάγουν τα κεφάλαια 1, 2 και 3. Στο καταληκτικό κεφάλαιο, συγκεντρώνω κάποιες
ερμηνευτικές παρατηρήσεις, συνδυάζοντας το πρωτογενές υλικό που παρουσίασα στα
κεφάλαια 4-6 και κάποια από τα ιστοριογραφικά ζητήματα που εισάγονται στα
κεφάλαια 1-3.
Λέξεις-κλειδιά:
Φωτογραφία , Ιστορία, Τεχνολογία, Μηχανικοί, Τεχνικά και Οικονομικά Περιοδικά
