Τομέας ΦΑΡΜΑΚΟΓΝΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Βιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών

2012-03-27

2012

Γκίνης Γεώργιος

Τζάκου Όλγα Αναπλ. Καθηγ.

Χημειοταξινομική αξιολόγηση των αιθερίων ελαίων στην ομάδα της Nepeta argolica Bory & Chaub. Φυτοχημική μελέτη της Nepeta parnassica Heldr. & Sart. και έλεγχος της εντομοαπωθητικής δράσης.

Ελληνικά

Το γένος Nepeta L. ανήκει στην οικογένεια Labiatae (Lamiaceae) και περιλαμβάνει
είδη που έχουν αρωματικές ιδιότητες και είναι πλούσια σε αιθέρια έλαια. Είδη
του γένους Nepeta χρησιμοποιούνταν ευρύτατα, ήδη από το Μεσαίωνα, λόγω των
φαρμακολογικών τους ιδιοτήτων. Ακόμη, είναι γνωστά για την αξιόλογη βιολογική
δράση τους απέναντι σε διάφορα παράσιτα, ενώ τελευταία χρησιμοποιούνται και
στην κηποτεχνία.
Το αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η χημειοταξινομική
μελέτη της ομάδας Nepeta argolica Bory & Chaub. με βάση τα συστατικά των
αιθερίων ελαίων, η απομόνωση και η ταυτοποίηση φυσικών προϊόντων από το είδος
Nepeta parnassica Heldr. & Sart., καθώς και ο έλεγχος της εντομοκτόνου και
εντομοαπωθητικής δράσης του αιθερίου ελαίου, του οργανικού εκχυλίσματος και
ορισμένων εκ των μεταβολιτών που απομονώθηκαν σε καθαρή μορφή και σε επαρκή
ποσότητα.
Από το γένος Nepeta συλλέχθηκαν συνολικά 11 taxa, εκ των οποίων τα 9 ανήκαν
στην ομάδα N. argolica (sectio Pycnonepeta) και τα άλλα 2 ήταν τα N.
leucostegia (sectio Pycnonepeta) και N. nuda subsp. nuda (sectio Nepeta). Μετά
από απόσταξη των αιθερίων ελαίων μελετήθηκε η χημική τους σύσταση με αέριο
χρωματογραφία (GC-FID, GC-MS) και ύστερα πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση
των αποτελεσμάτων (Cluster Analysis, Paired t-test).
Εκχυλίσματα του είδους N. parnassica επεξεργάστηκαν με τεχνικές υγρής
χρωματογραφίας και οδήγησαν στην απομόνωση εικοσιοκτώ διαφορετικών δευτερογενών
μεταβολιτών, η δομική ταυτοποίηση των οποίων πραγματοποιήθηκε με βάση τα
φασματοσκοπικά τους δεδομένα.
Από τους εικοσιοκτώ δευτερογενείς μεταβολίτες, οι εννέα αποτελούν νέα φυσικά
προϊόντα. Από τους εννέα αυτούς μεταβολίτες ο ένας είναι διμερές νεπεταλακτονών
(14), ο δεύτερος είναι παράγωγο νεπεταλακτόνης (16), ο τρίτος είναι διτερπένιο
πιμαρανικού σκελετού (17) και οι έξι είναι λιπαρά οξέα (23-28).
Πραγματοποιήθηκαν βιολογικοί έλεγχοι εντομοτοξικότητας και
εντομοαπωθητικότητας του αιθερίου ελαίου, του οργανικού εκχυλίσματος και
συγκεκριμένων μεταβολιτών του φυτού N. parnassica. Διενεργήθηκαν βιοδοκιμές
προνυμφοκτονίας και απωθητικότητας σε κουνούπια των ειδών Culex pipiens biotype
molestus και Aedes cretinus, ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκε έλεγχος τοξικότητας
σε μυρμήγκια του είδους Leptothorax sp. Τέλος, το αιθέριο έλαιο του φυτού N.
parnassica ελέγχθηκε ως προς την οξεία τοξικότητά του από δέρματος και από
στόματος σε επίμυες.

Nepeta argolica group, Σύσταση αιθερίων ελαίων, Nepeta parnassica, Δευτερογενείς μεταβολίτες, Εντομοαπωθητική δράση

Όχι

0

Ναι

199

296

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1309520