Περίληψη:
Εισαγωγή: η ενδομητρίωση επηρεάζει περίπου 6-10% των γυναικών αναπαραγωγικής
ηλικίας, με σημαντικά αυξημένα ποσοστά μεταξύ υπογόνιμων ή πάσχουσων με χρόνιο
πυελικό άλγος. Είναι μια πάθηση η οποία συχνά παραμένει αδιάγνωστη, λόγω της
ανάγκης ιστολογικής επιβεβαίωσης. Σύμφωνα με τις εκδηλώσεις της (συμφύσεις,
ενδομητριώματα), κατατάσσεται σε ελάχιστη, ήπια, μέτρια και σοβαρή (στάδια
I-IV). Διάφορες διαγνωστικές μέθοδοι έχουν προταθεί αναφορικά με την διάγνωση
ενδομητρίωσης, αλλά η ιστολογική επιβεβαίωση παραμένει ο χρυσός κανόνας.
Διάφοροι βιοδείκτες έχουν επίσης αξιολογηθεί ως πιθανές διαγνωστικές και
προγνωστικές εξετάσεις με στόχο την αποφυγή επεμβατικής επιβεβαίωσης. Ο
βιοδείκτης CA 125 είναι ο πιο μελετημένος και υποσχόμενος όπως διάφορες μελέτες
συμπεραίνουν, παρά το γεγονός ότι διάφορες καλοήθεις γυναικολογικές καταστάσεις
μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδά του στον ορό.
Σκοπός: η αναγνώριση της ευαισθησίας, ειδικότητας και θετικής προγνωστικής
αξίας για ενδομητρίωση του CA125 ορού, καθώς και της συσχέτισης των επιπέδων
του με το στάδιο νόσου, όπως επίσης και της συσχέτισης με άλλους βιοδείκτες
όπως το CA19 9.
Μέθοδοι: συστηματική ανασκόπηση βιβλιογραφίας ηλεκτρονικών βάσεων πληροφοριών
με σκοπό την αναγνώριση μελετών δημοσιευμένων ή προς δημοσίευση σχετικών με το
θέμα υπό έρευνα.
Αποτελέσματα: η συστηματική ανασκόπηση βιβλιογραφίας εμφάνισε 423 αναφορές και
μετά από διαλογή τίτλου και περίληψης, 56 αναφορές αξιολογήθηκαν στο πλήρες
κείμενο τους. Από αυτά τα άρθρα, αποκλείστηκαν 43 λόγω διαφόρων θεμάτων και 13
περιλήφθηκαν στην μετα-ανάλυση. Η μέση ευαισθησία είναι 62.83% για όλα τα
στάδια της νόσου, ελαφρά υψηλότερη από άλλες σχετικές μετα-αναλύσεις, ενώ η
μέση ειδικότητα είναι 85.26% η οποία είναι σύμφωνη με τις παλαιότερες σχετικές
αναφορές. Η θετική προγνωστική αξία είναι 90.14% , θετικά συσχετιζόμενη με
ειδικότητα, όπως αναμενόταν. To CA 125 έχει συσχέτιση με το στάδιο νόσου, καθώς
η μέση τιμή της ομάδας ελέγχου είναι 14.05 U/ml, και η μέση τιμή της ομάδας
νόσου είναι 43.19 U/ml. H μέση τιμή για το στάδιο Ι-ΙΙ είναι 25.05 U/ml, ενώ
για το στάδιο ΙΙΙ-IV είναι 63.98 U/ml, εμφανίζοντας στατιστικά σημαντική
διαφορά. Το CA 125 έχει επίσης θετική συσχέτιση με την παρουσία
ενδομητριώματος, αφού τα επίπεδα του είναι σημαντικά αυξημένα στην παρουσία του
σε σχέση με την απουσία ενδομητριώματος. Συσχέτιση άλλων βιοδεικτών με το CA
125 σχετικά με την διάγνωση ενδομητρίωσης παρουσιάζουν αντικρουόμενα
αποτελέσματα καθώς μερικές μελέτες εισηγούνται θετική συσχέτιση ενώ άλλες μη
ύπαρξη συσχέτισης.
Συμπεράσματα: Οι τιμές για ευαισθησία έχουν μεγάλη διακύμανση μεταξύ των
διαφόρων μελετών και με μέση τιμή 62.83% για ανώτερο φυσιολογικό όριο 35 U/ml,
δεν θεωρείται αρκετά υψηλό για να επιτρέψει στο CA 125 να καθιερωθεί ως
εργαλείο πληθυσμιακού ελέγχου για ενδομητρίωση. Οι τιμές ειδικότητας έχουν
μεγαλύτερη συνέπεια στις διάφορες μελέτες και η μέση τιμή θεωρείται αρκετά
υψηλή (85.26%) επιτρέποντας την χρήση του βιοδείκτη για την διάγνωση της νόσου.
Οι τιμές της θετικής προγνωστικής αξίας συσχετίζονται με τις τιμές ειδικότητας
και επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαγνωστικούς σκοπούς. Η θετική
συσχέτιση με το στάδιο νόσου υποβοηθά στην χρήση ως διαγνωστικό εργαλείο.
Συνολικά, χρειάζονται επιπλέον μελέτες για αξιολόγηση ευαισθησίας, για να
μπορεί να θεωρηθεί ο βιοδείκτης CA 125 ως διαγνωστική ή προγνωστική δοκιμασία
ενδομητρίωσης.
