Μονάδα:
Τομέας Υγείας - Μητέρας - ΠαιδιούΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2017-01-18
Συγγραφέας:
Δελαπόρτα Πολυξένη
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αντώνης Καττάμης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Αριάδνη Καλπίνη-Μαύρου Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Λυδία Κόσσυβα Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Χριστίνα Κανακά –Geintenbein, Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Μαρία-Ροζέ Πονς-Ροντρίγκεθ, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Ιωάννα Traeger – Συνοδινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Σοφία Κίτσιου – Τζέλη, Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Mελέτη της γενετικής βάσης της αναιμίας Diamond-Blackfan και του συνδρόμου Shwachman-Diamond στον ελληνικό πληθυσμό
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Περίληψη:
Εισαγωγή: Τόσο η Αναιμία Diamond Blackfan (DBA) όσο και το σύνδρομο Shwachman Diamond (SDS) ανήκουν στα σύνδρομα κληρονομούμενης μυελικής ανεπάρκειας. Η DBA είναι μια σπάνια ριβοσωμοπάθεια που χαρακτηρίζεται από νορμόχρωμη μακροκυπαρική αναιμία, δικτυοερυθροπενία, απουσία ή υποπλασία των πρόδρομων μορφών της ερυθράς σειράς σε νορμοκυτταρικό μυελό των οστών και παρουσία συγγενών ανωμαλιών. Στο 60-70% των περιπτώσεων ανιχνεύονται μεταλλάξεις σε γονίδια που κωδικοποιούν ριβοσωμικές πρωτείνες. Στο σύνδρομο Shwachman-Diamond (SDS) παρατηρείται κυρίως ουδετεροπενία και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης απλαστικής αναιμίας και κακοήθους εξαλλαγής. Επιπλέον εμφανίζονται διαταραχές από πολλαπλά όργανα, περιλαμβανομένων του παγκρέατος, του ήπατος, του σκελετικού και κεντρικού νευρικού συστήματος. Στους περισσότερους ασθενείς ανιχνεύονται μεταλλάξεις στο Shwachman-Bodian-Diamond γονίδιο (SBDS). Το 75% των μεταλλάξεων είναι αποτέλεσμα της γονιδιακής μετατροπής που συμβαίνει μεταξύ του SBDS γονιδίου και του SBDSP ψευδογονιδίου του, στο χρωμόσωμα 7. Η παρούσα μελέτη παρουσιάζει ευρήματα από 18 και 11 αντίστοιχα ασθενείς που καταγράφονται στα ελληνικά μητρώα DBA και SDS .
Μέθοδοι: Αρχικά έγινε η κλινική αξιολόγηση των ασθενών και η συλλογή των δεδομένων και στη συνέχεια ακολούθησε μοριακή ανάλυση των RPS19, RPL5 και RPL11 γονιδίων για την DBA και του SBDS γονιδίου για το SDS. Για την ανίχνευση των μεταλλάξεων χρησιμοποιήθηκαν η αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης (Polymerase Chain Reaction, PCR), η τεχνική ECMA (Enzymatic Cleavage Mismatch analysis), τα περιοριοριστικά ένζυμα (Restriction Fragment Length Polymorphism, RFLPs) καθώς και η αλληλούχηση της πρωτοταγούς δομής του DNA (sequencing). Για να αποδείξουμε ότι οι μεταλλάξεις στο SBDS είναι στο ίδιο ή σε διαφορετικό αλληλόμορφο (cis / trans) σχεδιάστηκε πρωτόκολλο περιοριστικών ενζύμων με διπλή πέψη από τα AciI και Bsu36I ένζυμα. Η ανίχνευση των δυο συχνότερων μεταλλάξεων στο SBDS γονίδιο έγινε με την βοήθεια των Bsu36I και AciI ενζύμων που ανιχνεύουν τις c.183-184 TA> CT και 258 + 2Τ> C αντίστοιχα.
Αποτελέσματα:
DBA
Στο 72% των ασθενών με DBA παρατηρήθηκαν συγγενείς ανωμαλίες. Σε τρεις ασθενείς (17%) ανιχνεύθηκαν μεταλλάξεις στο γονίδιο RPS19, σε τρεις ασθενείς (17%) στο γονίδιο RPL5 και σε έναν ασθενής (6%) στο γονίδιο RPL11. Οι c.C390G (p.Y130X) και c.197_198insA (p.Y66X) μεταλλάξεις που ανιχνεύθηκαν στο γονίδιο RPL5 αναφέρονται για πρώτη φορά.
SDS
Μεγάλη κλινική ετερογένεια καταγράφηκε και στο δικό μας αρχείο και αποδόθηκε τόσο στο μωσαϊκισμό όσο και στο ποσοστό έκφρασης των αλληλομόρφων. Αξιοσημείωτο είναι ένας από τους ασθενείς μας που καταγράφηκε στο Αρχείο ο οποίος διεγνώστη κατά την γέννηση λόγω των σοβαρών αιματολογικών συμπτωμάτων του. Αυτή η ασθενής υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων πολύ νωρίς σε ηλικία 12 μηνών και είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται μεταμόσχευση σε ασθενή με SDS τόσο νωρίς κατά την παιδική ηλικία. Σοβαρή ψωρίαση καταγράφηκε για πρώτη φορά σε έναν ασθενή μας με SDS. Μεταλλάξεις στο SBDS γονίδιο ανιχνεύθηκαν σε όλους τους ασθενείς. Η κυτταρογενετική ανάλυση αποκάλυψε κλωνικές ανωμαλίες σε δύο ασθενείς, η μία εκ των οποίων αναφέρεται για πρώτη φορά.
Συζήτηση: Η κλινική πορεία των ασθενών τόσο με DBA όσο και με SDS ήταν παρόμοια με προηγούμενες αναφορές. Η εμφάνιση καρκίνου θυρεοειδούς σε έναν ενήλικα ασθενή με DBA αναφέρεται για πρώτη φορά. Επίσης τα αποτελέσματα στο SDS υποστηρίζουν ότι οι τρόποι κληρονομικότητας στο SDS μπορεί να είναι περίπλοκοι, κυρίως λόγω φαινομένων γονιδιακής μετατροπής. Ο μωσαικισμός δεν φαίνεται να είναι σπάνιος στο SDS σύνδρομο και πρέπει να ελέγχεται, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις με ίδιο γονότυπο αλλά με μεγάλη κλινική ετερογένεια.
Λέξεις-κλειδιά:
Αναιμία Diamond-Blackfan, Σύνδρομο Shwachman-Diamond, Ριβόσωμα, Γονιδιακή μετατροπή, SBDS
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
181
