Αναζητώντας την ορθογραφία της παλαιάς βυζαντινής σημειογραφίας: μουσικολογική και τεχνολογική προσέγγιση

Διπλωματική Εργασία uoadl:1449489 1488 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Βυζαντινή Μουσικολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2017-04-10
Έτος εκπόνησης:
2017
Συγγραφέας:
Μπούρης Νικόλαος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αχιλλεύς Χαλδαιάκης, Καθηγητής, ΤΜΣ, ΕΚΠΑ
Δημήτριος Μπαλαγεώργος, Αναπληρωτής καθηγητής, ΤΜΣ, ΕΚΠΑ
Αναστασία Γεωργάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ΤΜΣ, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Αναζητώντας την ορθογραφία της παλαιάς βυζαντινής σημειογραφίας: μουσικολογική και τεχνολογική προσέγγιση
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Αναζητώντας την ορθογραφία της παλαιάς βυζαντινής σημειογραφίας: μουσικολογική και τεχνολογική προσέγγιση
Περίληψη:
Το περί της ορθογραφίας της βυζαντινής σημειογραφίας ερώτημα, ερώτημα δηλαδή περί του ορθού και ενδεδειγμένου τρόπου (μεμονωμένης ή συμπεπλεγμένης) χρήσης των επιμέρους σημείων της παρασημαντικής κατά την καταγραφή οποιασδήποτε (βραχείας ή εκτενούς) μουσικής πληροφορίας, αναδύεται αυτόχρημα στο νου κάθε επιστήμονα μουσικού· συνήθως δε προσεγγίζεται ενστικτωδώς, γι' αυτό και (τις περισσότερες φορές) ανεπιγνώστως. Κι ενώ για την ισχύουσα εκδοχή της ψαλτικής σημειογραφίας, τη λεγομένη της Νέας Μεθόδου, που στο σύνολό της προσεγγίζεται πλέον μέσα από σχετικές έντυπες (αλλά και ηλεκτρονικές ήδη) εκδόσεις, υφίστανται αρμόδιες (βιβλιογραφικές και πρακτικές) αναφορές, για την ανάλογη της παλαιάς λεγομένης βυζαντινής σημειογραφίας, που διασώζεται και γνωρίζεται αποκλειστικά σε χειρόγραφη εκδοχή, ουδεμία παρεμφερής αναφορά έχει ως τώρα επιχειρηθεί.
Αυτό το προκύπτον (βιβλιογραφικό αλλά και ουσιαστικό) γνωστικό έλλειμμα επιχειρείται, πρωτογενώς και πρωτοτύπως, να συμπληρωθεί μέσα από την παρούσα έρευνα. Ως ακλινής οδηγός της επιλέγεται εξαρχής το θεμελιώδες κείμενο της Προθεωρίας της Παπαδικής· ιδιαίτερα αναδεικνύεται (σε μιαν παράλληλη απόπειρα αναλυτικής καταγραφής και ηλεκτρονικής επεξεργασίας του) το κατά το έτος 1766 παραδεδομένο από το χέρι του περιώνυμου πρωτοψάλτη Ιωάννη του Τραπεζούντιου σχετικό κείμενο (θησαυρισμένο στον ιδιόγραφό του κώδικα ΒΚΨ 72/222), κείμενο στα περιεχόμενα του οποίου ανιχνεύονται υπαινικτικά όλα τα μεθοδολογικά desiderata της παρούσας έρευνας:
Η αναγωγική χρήση και λειτουργία των επιμέρους σημείων της ψαλτικής παρασημαντικής, η (κατά το φιλολογικό πρότυπο: γράμματα – συλλαβές – λέξεις – φράσεις – προτάσεις) σταδιακά μορφοποιούμενη σε σημειογραφικούς σχηματισμούς και μελικές θέσεις
Η διττή, οριζόντια και κάθετη, διάσταση της καταγραφόμενης μελικής κίνησης, όπως αισθητοποιείται μέσα από την όποια μελωδική εξέλιξη, καθώς υποστηρίζεται από την κεφαλαιώδη παράμετρο του χρόνου, του ρυθμού, με το αδιαπραγμάτευτο και αδιασάλευτο παράλληλο υπόβαθρο ενός ποιητικού κειμένου να τις υποστηρίζει, μη διακρίνοντας εκάτερες αλλ’ ενοποιώντας αμφότερες
Τεχνολογικά, θα αναλυθεί δειγματικά (και με αποκλειστική χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή) τυχούσα μουσική σύνθεση, προς ανεύρεση (μικροδομικών και μακροδομικών) επαναληπτικών μοτιβικών σχηματισμών σε καταγεγραμμένη κατά την παλαιά βυζαντινή σημειογραφία μουσική πληροφορία. Παρόμοια ανάλυση (που θα επιχειρηθεί με τη βοήθεια λογισμικού, εξαρχής κατασκευασμένου, κατά τη γλώσσα προγραμματισμού python) πιστεύεται ότι θα συντελέσει όχι απλώς στη διατύπωση (αλλά και κυρίως στην κατανόηση) κανόνων «ορθογραφίας» της παλαιάς βυζαντινής σημειογραφίας, κανόνων κατανοούμενων μέσα από την κανονικότητα της ακολουθίας σημείων ή και σχηματισμών, αλλ’ ιδιαίτερα (μετά και την απαραίτητη κωδικοποίηση των παραπάνω πληροφοριών) στην εν επιγνώσει προσπέλαση της εσωστρεφούς (άρρητης, γιαυτό και λανθάνουσας συνήθως) τεχνικής της μουσικής ποίησης, της μελικής σύνθεσης…
Κύρια θεματική κατηγορία:
Καλές Τέχνες - Ψυχαγωγία
Λέξεις-κλειδιά:
Παλαιά σημειογραφία, Παρασημαντική, Oρθογραφία, Προθεωρία Παπαδικής
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
54
Αριθμός σελίδων:
133
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

ΜΠΟΥΡΗΣ - Διπλωματική Εργασία.pdf
20 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.