Κατεύθυνση Ιστορία της Νεότερης Τέχνης
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-06-20

2017

Σκορδύλης Ιωάννης

Παυλόπουλος Δημήτρης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Λεώνη Βιδάλη, Ομότιμη Καθηγήτρια Χαρακτικής, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Ντίνα Κώτσιου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Χαρακτικής, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών

Βιβλία Καλλιτεχνών στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ από τον 15ο έως και τον 20όν αιώνα . Στάδια εξέλιξης - Εξέχοντες δημιουργοί

Ελληνικά

Βιβλία Καλλιτεχνών στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ από τον 15ο έως και τον 20όν αιώνα. Στάδια εξέλιξης - Εξέχοντες δημιουργοί

Τα Βιβλία Καλλιτεχνών αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία βιβλίων, με κύριο χαρακτηριστικό τους ότι έχουν δημιουργηθεί από καλλιτέχνες. Οι επεμβάσεις τους αφορούν στη σχεδίαση και στην επιμέλεια των εικόνων και των κειμένων, στην επιλογή των υλικών, στην εκτύπωση και στη διανομή τους. Είναι δηλαδή βιβλία φτιαγμένα σύμφωνα με την προσωπική εικαστική αντίληψη κάθε καλλιτέχνη, όπως συμβαίνει αντίστοιχα στη ζωγραφική και τη γλυπτική.
Αναπτύχθηκαν κυρίως στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και εμφανίστηκαν το 1498 από τον Albrecht Dürer. Έκτοτε, έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετοί όροι για να ξεχωρίζουν από τα υπό-λοιπα βιβλία και να ορίσουν τις διάφορες παραλλαγές τους. Οι πιο διαδεδομένοι από αυτούς είναι δύο. Ο γαλλικός Livre d’artiste, που εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη Γαλλία και δηλώνει τα βιβλία που έχουν δημιουργηθεί από καλλιτέχνες, με την πρωτοβουλία και την επίβλεψη κάποιου φιλότεχνου επιχειρηματία. Ο άλλος όρος είναι ο αγγλικός Artists’ Books, που εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και δηλώνει τα βιβλία που έχουν δημι-ουργηθεί ως πρωτότυπα έργα τέχνης, απαλλαγμένα συνήθως από τον λογοτεχνικό τους ρόλο.
Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα και σποραδικά κατά τη διάρκεια του 20ού, τα βιβλία αυτά εξέφραζαν τις εικαστικές αναζητήσεις των δημιουργών τους και απευθύνονταν σε μια ελίτ μορφωμένων ανθρώπων με καλλιτεχνικές ανησυχίες και την οικονομική δυνατότητα να τα αποκτήσουν. Αργότερα, κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, απέκτησαν το στοιχείο του πειραματισμού των πρωτοποριακών κινημάτων που εκπροσωπούσαν και απευθύνονταν σε ανθρώπους που ενδιαφέρονταν για την τέχνη, την πολιτική και τα μείζονα κοινωνικά θέματα.
Στην Ελλάδα, οι ιστορικές συγκυρίες, από τον 15ο έως και τα μέσα του 20ού αιώνα, δε βοήθησαν στην ανάπτυξη ελληνικών Βιβλίων Καλλιτεχνών. Μόνο από το 1930 και έπειτα, όσοι Έλληνες καλλιτέχνες είχαν πιο στενή επαφή με τα δρώμενα του εξωτερικού, τόλμησαν να δημιουργήσουν δικά τους βιβλία και να διαμορφώσουν τον χαρακτήρα και την εμφάνισή τους. Η φροντισμένη τυπογραφία, η εικονογράφηση και τα ποιοτικά υλικά αναδείκνυαν τη σχέση που ήθελαν να έχουν οι καλλιτέχνες με τα βιβλία. Οι πειραματικές εκδόσεις και οι εικαστικές επεμβάσεις με την εννοιολογική διάσταση της τέχνης, ήρθαν πολύ αργότερα και γενικά δεν χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία των ελληνικών Βιβλίων Καλλιτεχνών.
Μελετώντας την ιστορία των Βιβλίων Καλλιτεχνών σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρούμε ότι αποτελούν μια μορφή τέχνης που συνιστάται από συνεχείς αλλαγές και επαναστατικές προτάσεις. Οι δημιουργοί τους έθεταν συνεχώς ερωτήματα για τη μορφή, τη χρήση, ακόμα και την ίδια την ύπαρξή τους, τροφοδοτώντας έναν χώρο ζωντανό και ποτέ δεδομένο, είτε με πειραματικές και ρηξικέλευθες προσεγγίσεις είτε με την παραδοσιακή μορφή των όμορφων και καλοφτιαγμένων βιβλίων.

Ιστορία

Βιβλία Καλλιτεχνών, Βιβλία-Αντικείμενα, Βιβλία-Γλυπτά

Ναι

3

Ναι

124

110

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/1671725