Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δημήτριος Τούσουλης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ (Επιβλέπων)
Κωνσταντίνος Τούτουζας ,Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ελένη Κυρίτση, Καθηγήτρια, ΤΕΙ Αθήνας
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου παγκοσμίως. Υπολογίστηκε πως το για το 2010 προκάλεσε 15,6 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, ποσοστό 29,6% όλων των θανάτων. Η προγνωστική και η προληπτική αξία των παραγόντων κινδύνου αφορά σε ένα μεγάλο βαθμό την αντίληψη του κινδύνου της καρδιαγγειακής νόσου εκ μέρους του ασθενούς, οπότε η πλήρης και ορθή ενημέρωση του καθώς και η συμμετοχή του στη λήψη αποφάσεων κρίνεται απαραίτητη.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση και η σύγκριση των γνώσεων και των αντιλήψεων για τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου σε φαινομενικά υγιή πληθυσμό και σε νοσηλευόμενους ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.
Υλικό και Μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 121 νοσηλευόμενοι ασθενείς με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου και 183 υγιή άτομα από την κοινότητα τα οποία αποτέλεσαν και την ομάδα ελέγχου. Για τη συλλογή των στοιχείων χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο στο οποίο καταγράφονταν ερωτήσεις που αφορούσαν αντιλήψεις για τους τους κλινικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, για τους παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και τη διατροφή. Εφαρμόστηκαν οι στατιστικές δοκιμασίες t-test και ANOVA. Ως στατιστικά σημαντικό θεωρήθηκε το επίπεδο σημαντικότητας 5%. Όλες οι στατιστικές αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με το στατιστικό πακέτο SPSS έκδοση 21.
Αποτελέσματα: Από τα 304 άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη τα 183 αποτελούσαν το δείγμα ελέγχου φαινομενικά υγιών ατόμων, ενώ τα 121 ήταν νοσηλευόμενοι ασθενείς με γνωστό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου. Το 47,5% από τους μάρτυρες ήταν άνδρες, ενώ από τους ασθενείς ήταν το 66,1%.Όσον αφορά το δείκτη μάζα σώματος, από το δείγμα των ατόμων χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου το 38,7% είχε δείκτη μάζα σώματος έως 25 kg/m2, το 38,1% είχε ΔΜΣ 25-30 kg/m2 και ΔΜΣ > 30 kg/m2 είχε το 23,2%, τα αντίστοιχα ποσοστά για τους ασθενείς ήταν 22,3%, 48,8% και 28,9%. Μη καπνιστές ήταν το 65,6% των υγιών ατόμων και το 70,2% των ασθενών. Από τους μάρτυρες το 78,1% ήταν ελεύθεροι υπέρτασης ενώ το αντίστοιχο ποσοστό από τους ασθενείς ήταν 33,9% Εκ των ασθενών το 70,2% ανέφερε ιστορικό στεφανιαίας νόσου. Όσον αφορά την αντίληψη για τη σημαντικότερη αιτία θανάτου και οι δύο ομάδες, το 57,9% των φαινομενικά υγιών ατόμων και το 57,0% των ατόμων με καρδιαγγειακό ιστορικό συμφωνούν πως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ακολουθούν οι κακοήθειες με ποσοστά 38,8% και 43,0% αντίστοιχα.
Όσον αφορά τους διατροφικούς κινδύνους συχνότερα απάντησαν λάθος περισσότερο οι άνδρες ασθενείς συγκριτικά με τους υγιείς p=0,013. Ανάμεσα στις γυναίκες από το δείγμα ελέγχου υγιών και τις γυναίκες που νοσηλεύονταν, περισσότερες λάθος απαντήσεις έδωσαν και πάλι οι ασθενείς γυναίκες στις ερωτήσεις που αφορούσαν την αντίληψη για τον τρόπο ζωής και τη σωστή διατροφή, p=0,001 και p=0,002. Σε σχέση με την ηλικία και την αντίληψη περί του τρόπου ζωής απάντησε συχνότερα λάθος η ηλικιακή ομάδα 41 έως 50 ετών από την ομάδα των ασθενών p=0,004. Στην ηλικιακή ομάδα 51 έως 70 ετών το μεγαλύτερο ποσοστό λάθους αντίληψης για τον τρόπο ζωής και τις διατροφικές συνήθειες έδωσαν οι ασθενείς p=0,008 και p=0,013 αντίστοιχα. ενώ δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές σε καμία από τις τρεις παραμέτρους στις ηλικίες άνω των 71.
Όσον αφορά την οικογενειακή κατάσταση περισσότερες λάθος απαντήσεις στον τρόπο ζωής και τη διατροφή συχνότερα επίσης έδωσαν οι άγαμοι ασθενείς p=0,011 και p=0,003, αντίστοιχα. Οι ασθενείς χωρίς ιστορικό υπέρτασης σημείωσαν περισσότερες λάθος απαντήσεις στην παράμετρο τρόπο ζωής και διατροφής σε σχέση με τους μη υπερτασικούς υγιείς p=0,002 και p<0,001 αντίστοιχα, ενώ δεν παρατηρήθηκαν σημαντικά στατιστικές διαφορές στο δείγμα των υπερτασικών τόσος της ομάδας ελέγχου όσο και της ομάδας των νοσηλευόμενων ασθενών p>0,005.
Όσον αφορά τον διαβήτη, οι μη διαβητικοί από την ομάδα των ασθενών έδωσαν περισσότερες λάθος απαντήσεις περί του τρόπου ζωής και των διατροφικών παραγόντων, p=0,004 p<0,001 αντίστοιχα. Όσον αφορά το κάπνισμα, οι μη καπνιστές ασθενείς έδωσαν περισσότερες λάθος απαντήσεις στον τρόπο ζωής p=0,045 και στην γνώση περί διατροφής p<0,001 ενώ στατιστικά σημαντικές διαφορές στους καπνιστές βρέθηκαν στον τρόπο ζωής με περισσότερες λάθος απαντήσεις να δίνουν οι ασθενείς p=0,001
Συμπέρασμα: Οι αντιλήψεις των νοσηλευόμενων με ιστορικό καρδιαγγειακής που συνδέονται με τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου είναι ανεπαρκείς ενώ φάνηκε να γνωρίζουν λιγότερα από τους υγιείς . Η εμφάνιση χαμηλών επιπέδων συμμόρφωσης στη συνιστάμενη φαρμακευτική αγωγή και τα γενικά μέτρα, αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στην κλινική πράξη και φέρει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο. Η επιτυχής προσπάθεια για τη βελτίωση συμμόρφωσης ασθενών εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων, με πολύπλοκη και ασαφή επίδραση, τις περισσότερες φορές. Ωστόσο, παράγοντες σχετιζόμενοι με τους ασθενείς, τη θεραπεία, την ασθένεια, σε εκείνους που εξαρτώνται από κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, τις πεποιθήσεις των ασθενών σχετικά με τη θεραπεία, καθώς και την σχέση-επικοινωνία μεταξύ ασθενούς-ιατρού, διαφαίνεται να έχουν σταθερό αντίκτυπο στη συμμόρφωση.
