Περίληψη:
Η παρούσα έρευνα μελέτησε τα συμπτώματα του προδιαθεσιακού και του περιστασιακού άγχους, που εμφανίζουν οι έφηβοι σε σχέση με τις γονικές πρακτικές διαπαιδαγώγησης και την αντιλαμβανόμενη αυτονομία που παρέχεται σε αυτούς από τους γονείς. Το δείγμα αποτέλεσαν 177 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ελληνικής καταγωγής, που φοιτούσαν στην β’ και γ΄ Λυκείου σε σχολεία της Αττικής.
Χρησιμοποιήθηκαν τα εξής μέσα συλλογής δεδομένων: α) ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων, β) Spielberger State Trait Anxiety Inventory Gr. (STAI) (Λιάκος & Γιαννίτση, 1984. Spielberger, Gorush, & Lyshene, 1970), γ) το ερωτηματολόγιο EMBU-C (revised for children and adolescents) Egna Minnen Beträffande Uppfostran, (Perris, Jacobsson, Linndström, Knorring, & Perris, 1980. Κοκκέβη & Στεφανή, 1988), δ) το ερωτηματολόγιο παροχής αυτονομίας (Autonomy Granting Scale) (Sessa & Steinberg 1991, όπως αναφέρεται στο Bush, Peterson, Cobas, & Supple, 2002).
Τα ευρήματα έδειξαν πως υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του άγχους προδιάθεσης και κατάστασης με τις γονικές διαστάσεις της υπερπροστασίας, της απόρριψης και της αγχώδους ανατροφής. Η συναισθηματική ζεστασιά συνδέθηκε αρνητικά με την εκδήλωση συμπτωμάτων στις δύο διαστάσεις του άγχους. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν διαφορές στην εκδήλωση του άγχους ως προς το φύλο, με τα κορίτσια να σημειώνουν υψηλότερα ποσοστά προδιαθεσιακού και περιστασιακού άγχους. Ωστόσο, ως προς την παροχή αυτονομίας από τους γονείς δεν προέκυψαν στατιστικά σημαντικές διαφορές από την επίδραση του φύλου. Επίσης, ο ρόλος του πατέρα φαίνεται να συνδέεται περισσότερο με το άγχος των παιδιών στην εφηβεία, αν και οι έφηβοι αντιλαμβάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό την μητέρα τους ως υπερπροστατευτική. Παράλληλα, ως προς τις δύο ηλικιακές ομάδες των συμμετεχόντων παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μόνο ως προς τη διάσταση της αγχώδους ανατροφής από τον πατέρα με τους συμμετέχοντες στην ηλικία των 16 ετών να εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με την ομάδα των παιδιών ηλικίας 17 ετών. Επιπλέον, το μορφωτικό επίπεδο των γονέων δεν φαίνεται να διαφοροποιεί τα αποτελέσματα για την εκδήλωση του άγχους και την παροχή της αυτονομίας. Τέλος, η παροχή αυτονομίας βρέθηκε πως προβλέπεται από την υπερπροστασία και την απόρριψη εκ μέρους των γονέων.
Λέξεις-κλειδιά:
εφηβεία, προδιαθεσιακό άγχος, περιστασιακό άγχος, οικογένεια, αυτονομία, ανατροφή