Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ανδρέας Χέλμης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νομικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Αυτό που παρακινεί τον Παυσανία στο κλίμα της εποχής του, είναι η αναζήτηση της θρησκείας, και δη, για τον ίδιο προσωπικά, της παλιάς θρησκείας των Ελλήνων. Βαθιά θρησκευόμενος κατά πως φαίνεται ο ίδιος, δεν φαίνεται να έλκεται ιδιαίτερα από το συγκρητιστικό περιβάλλον της εποχής και τις ανατολικές θρησκείες που ήταν ήδη εξαιρετικά δημοφιλείς, ή τις αφηρημένες θεότητες και θεοποιημένες αξίες. Σ’ ένα ταξίδι προσωπικής θρησκευτικής νοσταλγίας, αναζητά τους θρύλους, τις παραδόσεις, την λαϊκή λατρεία των παλαιών θεών του δωδεκάθεου της Αρχαίας Ελλάδας, που έχαναν βαθμιαία την δημοτικότητα και την απήχησή τους στο Μέγα Πανελλήνιον του Ελληνορωμαϊκού κόσμου. Και ανάμεσά τους ήρωες, αρχετυπικές μορφές, μυθικά πλάσματα, ιεροφάνειες, λατρείες, ιστορικά πρόσωπα, μνημεία, τόσο του θρησκευτικού και καθημερινού πολιτισμού, όσο και του κόσμου των νεκρών, που κινεί και το ενδιαφέρον μας.
Τα ταφικά έθιμα και λατρείες αποτελούν άγραφους επί το πλείστον κανόνες συμπεριφοράς, δράσης και μετοχής του ανθρώπου στην ενότητα του κόσμου, όπου ενίζονται ο κόσμος του θείου και ο κόσμος των ανθρώπων. Κανόνες μετοχής στο ιερό και το ανίερο, το όσιο και το ανόσιο, του κόσμου και του χάους. Είναι μέρος του ιερού, θρησκευτικού δικαίου της ελληνικής αρχαιότητας. Και το ιερό έχει την αμφισημία του: είναι συνώνυμο της ένωσης, της ενότητας, της ενοποίησης, της οσιοποίησης, της ιεροποίησης, αλλά και του διαχωρισμού, της οριοθέτησης, της ανοσιοποίησης, της αποϊεροποίησης του κόσμου. Η θρησκεία διαφοροποιεί για να ενοποιήσει και ενοποιεί για να διαφοροποιήσει. Η δε εθνική και πολιτιστική ενότητα στους Έλληνες κατοχυρώνονται από την θρησκεία και την έννοια του ιερού.
Λέξεις-κλειδιά:
ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ, ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ, ΤΑΦΙΚΕΣ ΛΑΤΡΕΙΕΣ
