Τμήμα Ψυχολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2018-07-25

2018

Τσουβέλας Γεώργιος

Βασίλης Παυλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ (επόπτης)
Λίσσυ Κανελλοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ (μέλος τριμελούς επιτροπής)
Γεράσιμος Προδρομίτης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο (μέλος τριμελούς επιτροπής)
Χρυσή Χατζηχρήστου, Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ
Φρόσω Μόττη-Στεφανίδη, Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ
Σπύρος Τάνταρος, Καθηγητής, Τμήμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ
Αντωνία Παπαστυλιανού, Καθηγήτρια, Τμήμα ΦΠΨ, ΕΚΠΑ

Διεργασίες Επιπολιτισμοποίησης από τη Σκοπιά της Κοινωνίας Υποδοχής: Ο Ρόλος Ιδεολογικών, Διομαδικών και Υπαρξιακών Παραγόντων

Ελληνικά

Διεργασίες Επιπολιτισμοποίησης από τη Σκοπιά της Κοινωνίας Υποδοχής: Ο Ρόλος Ιδεολογικών, Διομαδικών και Υπαρξιακών Παραγόντων

Η παρούσα διατριβή μελέτησε τις διεργασίες επιπολιτισμοποίησης από τη σκοπιά της κοινωνίας υποδοχής. Το θεωρητικό υπόβαθρο συνδύασε μοντέλα της Διαπολιτισμικής και της Κοινωνικής Ψυχολογίας για τις διομαδικές σχέσεις και επιχείρησε μια σύνθεση ιδεολογικών, διομαδικών και υπαρξιακών παραμέτρων στις διεργασίες επιπολιτισμοποίησης στα μέλη της κοινωνίας υποδοχής. Υλοποιήθηκαν τέσσερις μελέτες που επιχείρησαν να διερευνήσουν την επίδραση ιδεολογικών, υπαρξιακών και διομαδικών παραμέτρων αναφορικά με τις προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης της κοινωνίας υποδοχής απέναντι σε μετανάστες, γενικά, και σε διακριτές μεταναστευτικές ομάδες, ειδικότερα. Στην Έρευνα 1 (Ν = 401 φοιτητές και εργαζόμενοι) διερευνήθηκαν οι προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης απέναντι σε μετανάστες. Πιο επιθυμητή προσδοκία επιπολιτισμοποίησης για τους μετανάστες ήταν ο Ατομοκεντρισμός και η Εναρμόνιση ενώ η λιγότερο επιθυμητή η Αφομοίωση. Η αποδοχή της κοινωνικής κυριαρχίας συνδέθηκε αρνητικά με τον Ατομοκεντρισμό και θετικά με την Αφομοίωση και την Περιθωριοποίηση, ενώ ο δεξιός αυταρχισμός συσχετίστηκε αρνητικά με την Συναλλακτική Εναρμόνιση και θετικά με τον Διαχωρισμό. Ο έκδηλος και λανθάνων ρατσισμός συνδέθηκε με τις αρνητικές ως προς την διομαδική έκβαση προσδοκίες της Αφομοίωσης, του Διαχωρισμού και της Περιθωριοποίησης. Βρέθηκε ότι η ευκρινής θνητότητα έχει ρυθμιστικό ρόλο στις παραπάνω συσχετίσεις μέσα από την επίταση της συμβολής του έκδηλου ρατσισμού στην πρόβλεψη των προσδοκιών επιπολιτισμοποίησης και την υποχώρηση της συμβολής του λανθάνοντα ρατσισμού. Στη Έρευνα 2 (Ν = 420 φοιτητές) διερευνήθηκε ο ρόλος κοινωνιοψυχολογικών παραμέτρων στις προσδοκίες επιπολιτισμο-ποίησης για Αλβανούς, Αμερικανούς και Πακιστανούς μετανάστες στην Ελλάδα. Εντοπίστηκε διαφοροποίηση όσον αφορά τις προσδοκώμενες και, κυρίως, τις προσλαμβανόμενες στρατηγικές επιπολιτισμοποίησης μεταξύ θετικά αξιολογούμενων και υποτιμημένων μεταναστευτικών ομάδων. Επιπλέον, προέκυψε διαφορετική διομαδική έκβαση ως προς την επιπολιτισμική σύγκλιση: συχνότερη εμφάνιση του συναινετικού μοντέλου για τους Αμερικάνους και Αλβανούς μετανάστες, αφενός, και του συγκρουσιακού και του προβληματικού μοντέλου για τους Πακιστανούς μετανάστες, αφετέρου. Οι ιδεολογικές, υπαρξιακές και διομαδικές παράμετροι προέβλεψαν τις προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης διαφορετικά ανά μεταναστευτική ομάδα. Ισχυρός προβλεπτικός παράγοντας αναδείχτηκε η αποδοχή της κοινωνικής κυριαρχίας. Όπως αναμενόταν, ο εποικοδομητικός πατριωτισμός προέβλεψε την εναρμόνιση, ενώ –αντίθετα με το αναμενόμενο– ο τυφλός πατριωτισμός προέβλεψε την πολυπολιτισμική ιδεολογία. Στην Έρευνα 3 (Ν = 450 φοιτητές) διερευνήθηκαν οι προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης για μια υποτιμημένη μεταναστευτική ομάδα (Πακιστανοί) σε διομαδικό και διατομικό επίπεδο. Οι Έλληνες συμμετέχοντες, ως προς τον επιπολιτισμικό προσανατολισμό, ανέφεραν υψηλότερη προτίμηση για υιοθέτηση της γλώσσας και των αξιών της χώρας υποδοχής από τους Πακιστανούς μετανάστες, καθώς και για διατήρηση των ηθών και εθίμων, της υπηκοότητας και της θρησκείας της μεταναστευτικής ομάδας. Οι προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης διαφοροποιήθηκαν στο διατομικό και διομαδικό επίπεδο. Σημαντικοί προβλεπτικοί παράγοντες και στα δύο επίπεδα αναδείχτηκαν ο προσανατολισμός κοινωνικής κυριαρχίας και η προσλαμβανόμενη διομαδική απειλή. Στην Έρευνα 4 (Ν = 529 φοιτητές) μελετήθηκαν οι προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης για Αλβανούς και Πακιστανούς μετανάστες και Σύριους πρόσφυγες. Διαπιστώθηκε σημαντική διαφοροποίηση όσον αφορά τη συμβολή ιδεολογικών, διομαδικών και υπαρξιακών παραμέτρων στην πρόβλεψη των προσδοκιών επιπολιτισμοποίησης ανάλογα με την υπό μελέτη μεταναστευτική ομάδα. Για την ομάδα των Αλβανών, συστηματικοί προβλεπτικοί παράγοντες για τις προσδοκίες επιπολιτισμοποίησης αναδείχτηκαν μεταβλητές που σχετίζονταν με οικονομικές παραμέτρους (διομαδικός ανταγωνισμός, οικονομική αβεβαιότητα, ρεαλιστική απειλή). Για την ομάδα των Σύριων σημαντικοί προβλεπτικοί παράγοντες αναδείχτηκαν για τον Ατομοκεντρισμό και την Αφομοίωση, η προκατάληψη και για την Περιθωριοποίηση και την Συναλλακτική Εναρμόνιση, η ρεαλιστική απειλή. Τέλος για την ομάδα των Πακιστανών προβλεπτικοί παράγοντες αναδείχτηκαν ο διομαδικός ανταγωνισμός και η πρόσληψης της διομαδικής απειλής. Σε αυτή την ομάδα η Περιθωριοποίηση προβλέφθηκε σημαντικά από τις περισσότερες διομαδικές παραμέτρους (τυφλός πατριωτισμός, επαφή, ρεαλιστική απειλή, προκατάληψη και λανθάνον ρατσισμός). Εν γένει, όπως προκύπτει από τις αναλύσεις ανά ομάδα και συνολικά, ισχυροί προβλεπτικοί δείκτες αναδείχτηκαν οι διομαδικές παράμετροι, ιδιαιτέρως της διομαδικής απειλής και της επαφής.

Φιλοσοφία- Ψυχολογία

Επιπολιτισμοποίηση, μετανάστευση, διομαδικές σχέσεις, ιδεολογία, υπαρξιακό άγχος, κοινωνία υποδοχής

Όχι

0

Όχι

527

537

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2775842/file.pdf

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2775842