To Κοιμητήριο της Αναστάσεως: Όψεις και Εξέλιξη της Ταφικής Τέχνης του Πειραιώς μέσα από Μνημεία της Περιόδου 1849-1940

Διπλωματική Εργασία uoadl:2819026 596 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιστορία της Νεότερης Τέχνης
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-11-10
Έτος εκπόνησης:
2018
Συγγραφέας:
Γιοχάλας Μιχαήλ
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δημήτρης Παυλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ευθυμία Μαυρομιχάλη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
To Κοιμητήριο της Αναστάσεως: Όψεις και Εξέλιξη της Ταφικής Τέχνης του Πειραιώς μέσα από Μνημεία της Περιόδου 1849-1940
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
To Κοιμητήριο της Αναστάσεως: Όψεις και Εξέλιξη της Ταφική Τέχνης του Πειραιώς μέσα από Μνημεία της Περιόδου 1849-1940
Περίληψη:
Η κοιμητηριακή γλυπτική αποτελεί αναπόσπαστη πτυχή της νεοελληνικής δημιουργίας, πεδίο ενεργού δραστηριότητος όλων των μεγάλων γλυπτών του 19ου αιώνος και του πρώτου μισού του 20ού. Στόχος αυτής της εργασίας υπήρξε η μελέτη ενός σημαντικού αλλά εν πολλοίς αγνώστου κοιμητηρίου, αυτού της Αναστάσεως του Πειραιώς. Αν και η λειτουργία του ξεκινά το 1909, εκρίθη σκόπιμο να τεθεί ως αρχή της προς εξέτασιν περιόδου το 1849, έτος φιλοτεχνήσεως του παλαιοτέρου σωζομένου έργου, μεταφερθέντος εκεί από την αρχική του θέση, το καταργηθέν σήμερα κοιμητήριο του Αγίου Διονυσίου. Ως απώτατο χρονικό σημείο επελέγη το 1940, έτος ενάρξεως του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και μεταβάσεως στον ουσιωδώς διαφορετικό μεταπολεμικό κόσμο.
Ακολούθησε η καταγραφή και φωτογράφιση των έργων όλης της εκτάσεως του κοιμητηρίου, συμπεριλαμβανομένων του προτεσταντικού και του καθολικού τμήματος, ενώ η τελική επιλογή πραγματοποιήθηκε βάσει του τύπου και του χρόνου δημιουργίας τους, με στόχο την συναρμολόγηση μιας όσο το δυνατόν ακριβούς εικόνας της υπαίθριας αυτής γλυπτοθήκης. Η μέτρηση, περιγραφή και ανάλυση των παρουσιασθέντων μνημείων έγινε με τα εργαλεία της ιστορίας της τέχνης, αναζητώντας πρότυπα, παράλληλα και προτείνοντας βάσει αυτών αποδόσεις ανυπογράφων έργων σε γλύπτες της εποχής.
Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου αφενός να συγκριθεί η κοιμητηριακή τέχνη του Πειραιώς με αυτήν των Αθηνών πρωτίστως, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδος και αφετέρου να εξαχθούν ορισμένα γενικά συμπεράσματα περί της εξελίξεως των ταφικών τύπων στην πάροδο των δεκαετιών από τα μέσα του 19ου αιώνος έως το 1940. Κατέστη σαφής η συμπόρευση σε καλλιτεχνικό επίπεδο του κοιμητηρίου της Αναστάσεως με τα υπόλοιπα γνωστά κοιμητήρια της χώρας• όλοι σχεδόν οι γνωστοί τύποι ταφικών μνημείων εμφανίζονται σε αυτό, ενίοτε ως φωτογραφικού χαρακτήρος αναπαραγωγές. Πρακτικές συνήθεις στην νεοελληνική ταφική γλυπτική όπως η αντιγραφή μορφών «ως εκ καταλόγου» ή η δημιουργία νεκρικών προτομών βάσει φωτογραφιών, απαντώνται και εδώ. Η τυπολογική, τέλος, εξέλιξη ακολουθεί το ήδη παρατηρηθέν σε άλλα κοιμητήρια σχήμα της μεταβάσεως από την παράσταση στην αφαίρεση• τα μεγάλα και πολυδάπανα έργα του νεοκλασικισμού και του ακαδημαϊκού ρομαντισμού, γλυπτά ή αρχιτεκτονικά, παραχωρούν την θέση τους σε διατυπώσεις χαμηλοτέρων καλλιτεχνικών αξιώσεων, όλο και πιό ουδέτερες, με ελάχιστες εξαιρέσεις να επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Όπως διακρίνεται και στο κοιμητήριο της Αναστάσεως, στην αυγή του μεταπολεμικού κόσμου στην Ελλάδα έχει ήδη συντελεστεί ο περιορισμός του ταφικού μνημείου αυστηρώς στην πρωτογενή αποστολή του, με την τέχνη να περιορίζεται συνήθως σε ρόλο διακοσμητικό ή να απουσιάζει παντελώς από αυτό.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Καλές Τέχνες - Ψυχαγωγία
Λέξεις-κλειδιά:
ταφική τέχνη, νεοελληνική γλυπτική, Πειραιάς, Ανάσταση
Ευρετήριο:
Ναι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
12
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
105
Αριθμός σελίδων:
403
Το Κοιμητήριο της Αναστάσεως.pdf (85 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο