Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Φιλιππάτος Γεράσιμος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Κουρέα Καλλιρόη, PhD, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Κλέτσιου Ελένη, PhD, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η καρδιαγγειακή νόσος προκαλεί περίπου 17,000,000 θανάτους ετησίως διεθνώς, ενώ περισσότεροι από τους μισούς θανάτους στην Ευρώπη οφείλονται σε αυτή. Έχει αποτυπωθεί όμως, πως το 80% των πρόωρων θανάτων από καρδιαγγειακή νόσο θα μπορούσε να αποφευχθεί ελέγχοντας τους κυρίως επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως, το κάπνισμα, την ανθυγιεινή διατροφή και την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.
Σκοπός: Σκοπός της προτεινόμενης μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης της εκπαίδευσης στην έκβαση ασθενών με στεφανιαία νόσο.
Υλικό-Μέθοδος: Πρόκειται για μια ποσοτική, προοπτική, μελέτη παρέμβασης και συσχετίσεων. Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 50 ασθενείς με στεφανιαία νόσο, οι οποίοι νοσηλεύθηκαν στο κέντρο αναφοράς από τον 10/2017 και δέχθηκαν την παρέμβαση (εκπαίδευση) και μία ισάριθμη ομάδα ελέγχου ασθενών με στεφανιαία νόσο, στους οποίους μετρήθηκαν οι ίδιοι παράγοντες χωρίς να μεσολαβήσει όμως εκπαιδευτική συνεδρία. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίων ειδικά σχεδιασμένων, με προσωπική συνέντευξη με τους ασθενείς κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους. Οι ίδιες παράμετροι μετρήθηκαν σε δύο επανελέγχους των ασθενών, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα ενός και τριών μηνών μετά την έξοδο των ασθενών από το νοσοκομείο.
Ως δείκτες έκβασης ορίστηκαν τα κλινικά χαρακτηριστικά, η πορεία της νόσου, ανθρωπομετρικά δεδομένα και οι κλίμακες ‘The illness cognition questionnaire for chronic diseases’ και ‘Τhe MacNew Heart Disease Health-related Quality of life questionnaire’. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό λογισμικό πακέτο για τις κοινωνικές επιστήμες SPSS 18.0 και ορίστηκε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ρ<0,05.
Αποτελέσματα: Οι δύο ομάδες ασθενών ήταν ομοιογενείς και συγκρίσιμες. Υπήρξε θετική συσχέτιση της παρέμβασης με κλινικούς δείκτες, με το επίπεδο γνώσεων των ασθενών και την τροποποίηση του τρόπου ζωής. Στα κλινικά καταληκτικά σημεία δεν υπήρξε επανεισαγωγή ασθενούς στο νοσοκομείο, ούτε θάνατος. Η ομάδα παρέμβασης φάνηκε να αποδέχεται καλύτερα τη νόσο (p=0,000), να εντοπίζει οφέλη προερχόμενα από τη νόσο (p=0,000) και να μην εστιάζει στην ανικανότητα ως απόρροια της νόσου (p=0,000). Στην ποιότητα ζωής των ασθενών δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ του δείγματος ούτε κατά τη νοσηλεία τους στο νοσοκομείο, ούτε μετά το πέρας των τριών μηνών και το δεύτερο επανέλεγχό τους.
Συμπεράσματα: H ομάδα παρέμβασης βελτίωσε το επίπεδο των γνώσεων της σχετικά με την τροποποίηση των επιβαρυντικών παραγόντων και τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, ρύθμισε πιο αποτελεσματικά τους επιβαρυντικούς παράγοντες, λάμβανε πιο συστηματικά τη φαρμακευτική αγωγή, βελτίωσε τα κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα, αποδέχθηκε τη νόσο πιο αποτελεσματικά, εντόπισε οφέλη προερχόμενα από τη νόσο.
Μέσω της εκπαίδευσης στοχεύουμε στον έλεγχο των επιβαρυντικών παραγόντων, στην προαγωγή των προληπτικών ελέγχων, στην εφαρμογή συστηματικής αγωγής, όπου αυτό απαιτείται. Επιπρόσθετα μέσω της διεύρυνσης των γνώσεων των ασθενών και της κατανόησης της φύσης της νόσου στοχεύουμε στην αποδοχή της ασθένειας και τη δέσμευση τους ασθενούς για την καλύτερη αυτοδιαχείρισή της.
Αναμφίβολα η μελέτη της επίδρασης της εκπαίδευσης σε χρόνιους ασθενείς αποτελεί ένα ευρύ πεδίο έρευνας και ενδιαφέροντος με στόχο την εξατομικευμένη παροχή υπηρεσιών υγείας για τη βελτίωση της φυσικής, ψυχολογικής, κοινωνικής διάστασης του χρόνιου ασθενούς.
Λέξεις-κλειδιά:
Εκπαίδευση, Στεφανιαία νόσος, Επίδραση εκπαίδευσης, Αποδοχή ασθένειας, Ποιότητα ζωής
