Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιστορίας της ΦιλοσοφίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-03-06
Συγγραφέας:
Μπανιώκος Γεώργιος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γεώργιος Αραμπατζής, Αναπληρωτής Καθηγητής Βυζαντινής Φιλοσοφίας, Τομέας Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, Επίκουρος Καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής, Τομέας Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Γεώργιος Στείρης, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας των Μέσων Χρόνων και της Αναγέννησης στη Δύση, Τομέας Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Συνείδηση και ενοχή στο έργο των Φρίντριχ Νίτσε και Σίγκμουντ Φρόιντ
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Συνείδηση και ενοχή στο έργο των Φρίντριχ Νίτσε και Σίγκμουντ Φρόιντ
Περίληψη:
Ο Νίτσε στο φιλοσοφικό του έργο στηλιτεύει τoν λειτουργισμό και τον απατηλό χαρακτήρα της συνείδησης, αναδεικνύοντας εμμέσως τη σημασία του οργανικού ασυνείδητου και το δυναμικό χαρακτήρα του λαϊκού, συλλογικού ασυνείδητου. Ο φιλόσοφος, σε αντίθεση με τον Φρόιντ δεν εννοιολογεί ποτέ το ασυνείδητο ψυχολογικά, ενώ οι αναπαραστάσεις των ενορμήσεων αποτελούν κύριο γνώρισμα της συνείδησης. Ο πατέρας της ψυχανάλυσης συναρτά το ασυνείδητο με τη διαδικασία της απώθησης και το προσεγγίζει τοπολογικά, δυναμικά καθώς και μέσα από οικονομικούς όρους. Η φροϋδική ερμηνευτική του ασυνείδητου βάζει στο κέντρο τα ζητήματα της αναπαράστασης και των ενορμήσεων ανάγοντας έτσι το ασυνείδητο σε μια αναπαραστατική σφαίρα που υπόκειται σε ψυχολογική παρατήρηση και ερμηνεία. Οι δυο στοχαστές της υποψίας διαμορφώνουν επίσης μια θεωρητική υπόθεση για την προέλευση της ενοχής, όπου συγκλίνουν στη φυλογενετική της μεταβίβαση. Ωστόσο, για τον Φρόιντ η ενοχή κατάγεται από το πατρικό σύμπλεγμα και συμπορεύεται με την αγάπη, ενώ για τον Νίτσε η ενοχή προέρχεται από τον πανάρχαιο φόβο απέναντι σε κάθε μορφή προγόνου ή αρχηγού, μια σχέση που ο φιλόσοφος αποδίδει στο πρωταρχικό δίπολο χρεώστη - πιστωτή. Επιπλέον, το θεωρητικό έργο των δυο στοχαστών παρουσιάζει αρκετές κοινές ιδέες, όπως η συγγένεια της ένοχης συνείδησης και του φροϋδικού Υπερ-εγώ, η σταδιακή καταστολή ενστικτωδών παρορμήσεων προς όφελος της κοινωνικής συνοχής, η εσωτερίκευση των επιθετικών ορμών ως προϋπόθεση για τη συγκρότηση της συνείδησης, η αφομοίωση προγονικών ιδεών, προτύπων και κωδίκων δεοντολογίας ως μέρος της διαδικασίας εσωτερίκευσης. Παρόλο που ο Φρόιντ φρόντιζε συστηματικά να αναδεικνύει τις διαφορές και όχι τις ομοιότητες ανάμεσα στις δυο θεωρίες, παραμένει ένα μεγάλο θεωρητικό χρέος του πατέρα της ψυχανάλυσης απέναντι στον Νίτσε.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Φιλοσοφία- Ψυχολογία
Λέξεις-κλειδιά:
συνείδηση, ασυνείδητο, Υπερεγώ, μνησικακία, ενοχή, χρέος, Νίτσε, Φρόυντ
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
150
