Η Ρητορική των Νομικών Κειμένων της Ύστερης Αρχαιότητας: Το Νομικό Έγγραφο της Διαλύσεως

Διπλωματική Εργασία uoadl:2873353 627 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Κατεύθυνση Αρχαία Ελληνική Φιλολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-05-13
Έτος εκπόνησης:
2019
Συγγραφέας:
Κόλβερης Νικόλαος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αμφιλόχιος Παπαθωμάς, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας - Παπυρολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Ροζαλία Χατζηλάμπρου, Επίκουρη Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Αθηνά Μπάζου, Λέκτορας Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η Ρητορική των Νομικών Κειμένων της Ύστερης Αρχαιότητας: Το Νομικό Έγγραφο της Διαλύσεως
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η Ρητορική των Νομικών Κειμένων της Ύστερης Αρχαιότητας: Το Νομικό Έγγραφο της Διαλύσεως
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η εξέταση της ρητορικής του νομικού εγγράφου της διαλύσεως από την Αίγυπτο του 5ου και του 6ου αι. μ.Χ. Μετά από μία σύντομη εισαγωγή και το πρώτο κεφάλαιο υπό τον τίτλο Ρητορικά Opera Συμβολαιογράφου, το οποίο έχει ως στόχο κυρίως να δώσει μια γενική εικόνα για τα ρητορικά στοιχεία που χρησιμοποιούν οι συμβολαιογράφοι κατά την σύνθεση του νομικού κειμένου, η εργασία δομείται σε κεφάλαια, όπως ακριβώς και τα μέρη του νομικού εγγράφου της διαλύσεως, δηλαδή στην Ιnscriptio, την Νarratio, τους Όρους και Προϋποθέσεις-Probatio Διαλύσεως, τον Ὅρκον, το Πρόστιμον και την Ἐπιορκίαν, την Κυρίαν και Βεβαίαν Ρήτρα, την Stipulatio-Peroratio Διαλύσεως και τέλος τις Subscriptiones και τους Τestis. Σε αυτά τα κεφάλαια αναλύω όχι μόνο τα ρητορικά στοιχεία που εντοπίζονται στα συγκεκριμένα μέρη του νομικού εγγράφου της διαλύσεως, αλλά και την ρητορική συμβολή των εν λόγω μερών στο σύνολο του νομικού κειμένου.
Εξετάστηκαν συγκεκριμένα είκοσι έξι (26) πάπυροι. Σε αυτούς παρατηρείται μία μεθοδευμένη χρήση της ρητορικής ως εργαλείου, με το οποίο οι συμβολαιογράφοι δομούν, μεταχειρίζονται και αναδεικνύουν τα νομικά στοιχεία, για να εκπληρώσουν με επιτυχία τον σκοπό των νομικών εγγράφων τους, δηλαδή την επίσημη και αδιαμφισβήτητη λήξη της φιλονικίας μεταξύ των αντίδικων μερών. Η εξέταση του υλικού αποδεικνύει ότι τα νομικά μέρη του εγγράφου της διαλύσεως λειτουργούν ως orationis partes. Η ρητορική των μερών αυτών εν γένει χαρακτηρίζεται κυρίως από τον «νομικό πλεονασμό», ο οποίος επιτυγχάνεται μέσω της figura per adiectionem. Η επιτηδευμένη χρήση συνώνυμων ή/και αλληλοσυμπληρωματικών λέξεων και εκφράσεων ικανοποιεί την ανάγκη να γίνει σαφές και αδιαμφισβήτητο το περιεχόμενο του νομικού κειμένου. Επίσης, οι συμβολαιογράφοι απορρίπτουν με την εν λόγω figura όλα τα στοιχεία φιλονικίας ακόμη και εκείνα, των οποίων η ύπαρξη ενέχει πολύ μικρό βαθμό επικινδυνότητας, πλην όμως συνιστά αποχρώσα αιτία ανάξεσης της διαμάχης.
Οι συμβολαιογράφοι όμως δεν χρησιμοποιούν την ρητορική τέχνη μόνο για να αντλήσουν ρητορικά σχήματα και να δομήσουν τα νομικά έγγραφά τους. Στους Όρους και Προϋποθέσεις των διαλύσεων παρατηρείται μία συγκεκριμένη λογική, με την οποία ο συμβολαιογράφος παραθέτει τα επιμέρους στοιχεία της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων, της παραίτησης απαιτήσεων και του τελικού διακανονισμού. Η σειρά τους και η σχέση που έχουν μεταξύ τους μαρτυρούν μία επιτηδευμένη dispositio των όρων και των προϋποθέσεων προκειμένου να συναπαρτίσουν ένα argumentum εκπορευόμενο από νομική ratiocinatio. Στόχος αυτής της διάταξης είναι η απόδειξη της καθ’ ολοκληρίαν λήξης της φιλονικίας.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
παπυρολογία, ρητορική, ρητορική του νόμου, ρωμαϊκό δίκαιο, ύστερη αρχαιότητα, διάλυσις
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Όχι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
25
Αριθμός σελίδων:
72
Η Ρητορική των Νομικών Κειμένων της Ύστερης Άρχαιότητας- PDF.pdf (781 KB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο