Μονάδα:
Κατεύθυνση Βυζαντινή ΦιλολογίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-06-12
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Κωνσταντίνος Παΐδας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Θεοδώρα Αντωνοπούλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Διονύσιος Καλαμάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Ταξιάρχης Κόλιας, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Δημήτριος Αγγελάτος, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Αθανάσιος Αγγέλου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΠΙ
Δημοσθένης Στρατηγόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, ΔΠΘ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η οργάνωση της αφήγησης στους Βυζαντινούς Ιστορικούς της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 μ.Χ.
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η οργάνωση της αφήγησης στους Βυζαντινούς Ιστορικούς της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως το 1453 μ.Χ.
Περίληψη:
Στο πλαίσιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής μελετήθηκαν οι αφηγήσεις των Βυζαντινών ιστορικών της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως του 1453 μ.Χ. και συγκεκριμένα η Βυζαντινοτουρκικὴ Ἱστορία του Δούκα, το Χρονικὸν του Σφραντζή, η αφήγηση των Ἱστοριῶν του Κριτοβούλου και τέλος οι Ἀποδείξεις Ἱστοριῶν του Χαλκοκονδύλη. Στόχος της διδακτορικής διατριβής είναι η εφαρμογή του μοντέλου αφηγηματολογικής ανάλυσης του Γάλλου αφηγηματολόγου Gérard Genette στις ιστορικές αφηγήσεις των Βυζαντινών ιστορικών της αλώσεως, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η σύγχρονη αφηγηματολογική θεωρία μπορεί να μας βοηθήσει να προσεγγίσουμε από διαφορετικό πρίσμα τις βυζαντινές ιστοριογραφικές πηγές, να τις κατανοήσουμε καλύτερα και να τις επαναξιολογήσουμε ως προς τη λογοτεχνικότητά τους. Απαραίτητο είναι επίσης να σημειωθεί ότι λήφθηκαν συγχρόνως υπόψιν και άλλες θεωρητικές προσεγγίσεις που έχουν διατυπωθεί αναφορικά με τη θεωρία της αφήγησης (Greimas, Stanzel). Πέραν αυτού, είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται μία πλήρης αφηγηματολογική προσέγγιση σε βυζαντινές ιστορικές αφηγήσεις της ύστερης περιόδου.
Αναφορικά με τη δομή της παρούσας διατριβής αυτή διαρθρώνεται στα εξής δέκα κεφάλαια: ένα εισαγωγικό τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει τη σχέση που υφίσταται μεταξύ Βυζαντινής λογοτεχνίας και αφηγηματολογίας, τα βιογραφικά σχεδιάσματα και την εργογραφία των Βυζαντινών ιστορικών της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως του 1453, το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, καθώς και ένα χρονολόγιο γεγονότων. Εν συνεχεία, παρατίθενται οι τύποι αφηγητή, η εστίαση, ο χρόνος της αφήγησης, ο οποίος διακρίνεται περαιτέρω στην τάξη, τις ταχύτητες και τη συχνότητα της αφήγησης. Ακολουθούν οι προσημάνσεις, τα πρόσωπα της αφήγησης, ο αποδέκτης της αφήγησης και εντέλει τα γενικά συμπεράσματα, καθώς και ένα παράρτημα των δρώντων και μη δρώντων προσώπων της αφήγησης.
Ως προς τα συμπεράσματα της παρούσας διατριβής είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα πως το θεωρητικό μοντέλο ανάλυσης του Genette μπορεί εν πολλοίς να εφαρμοστεί και στις ιστορικές αφηγήσεις των Βυζαντινών ιστορικών της αλώσεως του 1453 με ορισμένες βεβαίως διαφοροποιήσεις μικρής έκτασης. Το συμπέρασμα αυτό ταυτοχρόνως καθιστά προφανή και τον λογοτεχνικό χαρακτήρα των συγκεκριμένων ιστορικών αφηγήσεων, γεγονός που επεξηγεί και το γιατί τα κείμενα αυτά μελετήθηκαν και αγαπήθηκαν τόσο πολύ πέραν της προφανούς αξίας τους ως πηγές ιστορικής γνώσης.
Πέραν αυτού, οι τέσσερις υπό εξέταση αφηγήσεις (Βυζαντινοτουρκικὴ Ἱστορία, Χρονικόν, Ἱστορίαι, Ἀποδείξεις Ἱστοριῶν) ταξινομούνται με βάση τη συνθετότητα των αφηγηματολογικών τους χαρακτηριστικών (αφηγητής, εστίαση, τάξη-ταχύτητες-συχνότητα της αφήγησης, προσημάνσεις, δρώντα-μη δρώντα πρόσωπα, αποδέκτες), προκειμένου να αναδειχθεί η λογοτεχνική τους αξία.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
Αφηγηματολογία, Βυζάντιο (Ύστερη Περίοδος), Βυζαντινή Ιστοριογραφία
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
15
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
282
