Μονάδα:
Κατεύθυνση Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία σε Ιατρικό ΠλαίσιοΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-07-25
Συγγραφέας:
Μπουλάς Χρύσανθος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γρηγόριος Βασλαματζής, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Δημήτριος Δικαίος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Στυλιανός Χριστογιώργος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Πρόδρομα σημεία στην πρόωρη διακοπή της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας (στους ενήλικες)
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Πρόδρομα σημεία στην πρόωρη διακοπή της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας (στους ενήλικες)
Περίληψη:
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν τον ψυχοδυναμικό θεραπευτή είναι το ενδεχόμενο πρόωρης διακοπής της θεραπείας και κυρίως σε ειδικές οργανώσεις προσωπικότητας ή δύσκολους ασθενείς, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό σημαίνει αποτυχία της θεραπείας.
Πρόωρη διακοπή θεωρείται γενικά ο τερματισμός της ψυχοθεραπείας που αποφασίζεται μονομερώς. Άλλοτε προέρχεται από την πλευρά του ασθενή (dropout), και άλλοτε προέρχεται από την πλευρά του θεραπευτή, ονομάζεται αναγκαστική διακοπή και συμβαίνει κυρίως για λόγους αρνητικής μεταβίβασης ή αντιμεταβίβασης.
Διακρίνουμε δύο είδη πρόωρης διακοπής θεραπείας: την πρώιμη η οποία πραγματοποιείται εντός των 2-3 πρώτων μηνών από την έναρξη της ψυχοθεραπείας και την όψιμη η οποία συμβαίνει μετά τους 2-3 πρώτους μήνες. Το όριο είναι συμβατικό και εξαρτάται από το θεραπευτικό συμβόλαιο. Το ουσιαστικό όριο είναι εάν η πρόωρη διακοπή συμβαίνει πριν την εγκατάσταση θεραπευτικής συμμαχίας.
Το ερευνητικό ερώτημα που απασχολεί την εργασία αυτή είναι κατά πόσον υπάρχουν πρόδρομα σημεία και προγνωστικοί παράγοντες πρόωρης διακοπής στην ψυχοδυναμικού τύπου ψυχοθεραπεία. Αρχικά γίνεται μία βιβλιογραφική ανασκόπηση ψυχαναλυτικών άρθρων σχετικά με το ερευνητικό ερώτημα στον γενικό πληθυσμό ασθενών, αλλά και σε ειδικές οργανώσεις προσωπικότητας. Συγκεκριμένα γίνεται συνοπτική καταγραφή των πρόδρομων σημείων και προγνωστικών παραγόντων τόσο από την πλευρά του ασθενούς (δημογραφικά δεδομένα και κλινικά χαρακτηριστικά), όσο και από την πλευρά του θεραπευτή αντλώντας στοιχεία από την αντιμεταβίβαση.
Για την πρώιμη διακοπή της θεραπείας σημαντικό ρόλο παίζει η αναλυσιμότητα ή καταλληλότητα του ασθενή για ψυχοδυναμικού τύπου θεραπεία, καθώς η ενδεχόμενη ακαταλληλότητα μπορεί να οδηγήσει στη διακοπή της θεραπείας πριν την εγκατάσταση θεραπευτικής συμμαχίας. Τέτοιες καταστάσεις συναντούμε σε θεραπείες ασθενών με διαταραχές προσωπικότητας (κυρίως με οριακή διαταραχή). Τα κλινικά χαρακτηριστικά των διαταραχών αυτών συχνά οδηγούν σε πρόωρη διακοπή, αποτελούν πρόκληση για την ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία και συνήθως οι θεραπευτές καλούνται να επιστρατεύσουν υποστηρικτικού τύπου τεχνικές.
Στη συνέχεια γίνεται αναγνώριση των πρόδρομων σημείων σε δύο κλινικά παραδείγματα. Συγκεκριμένα παραθέτουμε μία περίπτωση ασθενούς με πρώιμη διακοπή θεραπείας (early dropout - διέκοψε μετά την 4η συνεδρία και πριν την εγκατάσταση θεραπευτικής συμμαχίας) και μία περίπτωση ασθενούς με όψιμη διακοπή της θεραπείας (late dropout - διέκοψε μετά την 16η συνεδρία).
Στην πρώτη περίπτωση πιθανώς δεν πληρούνταν όλα τα κριτήρια για ψυχοδυναμικού τύπου ψυχοθεραπεία. Συγκεκριμένα, η ασθενής δεν είχε υψηλό κίνητρο για θεραπεία παρότι βρισκόταν σε κατάσταση κρίσης. Δεν κατέστη δυνατόν να προσδιορισθεί εντός της θεραπείας το πραγματικό προεξάρχον πρόβλημα από την ίδια και τέλος δεν έγινε έγκαιρη αντιμετώπιση της μεταβίβασης και της αρνητικής αντιμεταβίβασης από την πλευρά του θεραπευτή, καθώς γρήγορα έγινε διακοπή της θεραπείας. Σε συνδυασμό με τα ανωτέρω, τα δημογραφικά της χαρακτηριστικά της ασθενούς (ηλικία, φύλο, οικογενειακή και κοινωνικοικονομική κατάσταση) θα μπορούσαν να προβλέψουν την πρώιμη διακοπή θεραπείας.
Στη δεύτερη περίπτωση η ασθενής πληρούσε τα κριτήρια της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας. Αρχικά βίωσε την ανάδυση αρνητικής μεταβίβασης πριν την εγκατάσταση θεραπευτικής συμμαχίας, αλλά η μεταβίβαση αυτή δεν επέμενε καθ’ όλη τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας. Αντιθέτως υπήρξαν περιστασιακά μεταβολές στην μεταβίβαση και τελικά η διακοπή της θεραπείας προέκυψε με την κινητοποίηση των ιδιαίτερων μηχανισμών άμυνας της ασθενούς στο πλαίσιο της δομής της προσωπικότητάς της. Η κατανόηση των πρόδρομων σημείων για την περίπτωση αυτή βασίζεται εν πολλοίς σε δεδομένα από την αντιμεταβίβαση.
Συμπερασματικά καταδεικνύεται η αναγκαιότητα για συστηματική και προτυποποιημένη επιλογή ασθενών για ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία και για εποπτεία ειδικά σε άπειρους θεραπευτές, με έμφαση στην εγκατάσταση και διατήρηση του θεραπευτικού συμβολαίου (ιδίως στις περιπτώσεις δημόσιων δομών που παρέχουν ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία).
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Ψυχοδυναμική, Ψυχοθεραπεία, Πρόωρη διακοπή
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
30
