Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μπίμπας Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Κατσουγιάννη Ελένη-Κλεάνθη, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κυροδήμος Ευθύμιος, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή:
Το οξύ ακουστικό τραύμα (ΟΑΤ) είναι η κλινική οντότητα της άμεσης και εμμένουσας απώλειας ακοής που προκύπτει από έκθεση σε έναν αιφνίδιο και υψηλής έντασης θόρυβο. Δεν υπάρχουν καθορισμένες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της προκαλούμενης από θόρυβο οξείας απώλειας ακοής. Τα γλυκοκορτικοειδή χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια για την θεραπεία των νόσων του έσω ωτός και φαίνεται πως αποτελούν τη μόνη πιθανώς επωφελή επιλογή για τον ασθενή με ΟΑΤ, καθώς οι στεροειδείς ορμόνες δρουν μέσω διαφορετικών παθοφυσιολογικών οδών μειώνοντας την βλάβη που προκαλεί η υπερέκθεση σε θόρυβο στον κοχλία. Η βέλτιστη διαχείρηση της χορήγησης στεροειδών, σε σχέση με την επιλογή σκευάσματος, την δοσολογία, την οδό χορήγησης, τη διάρκεια και τον χρόνο έναρξης της θεραπείας, δεν είναι επαρκώς καθορισμένα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εκτιμήσει κριτικά τον ρόλο των στεροειδών στην θεραπεία του ΟΑΤ.
Μεθοδολογία:
Χρησιμοποιήθηκε μια λίστα προκαθορισμένων όρων για την ηλεκτρονική αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων Medline και Cochrane Library. Κύρια κριτήρια συμπερίληψης ήταν η αγγλική γλώσσα, η δημοσίευση την περίοδο 2005-2019, η απώλεια ακοής λόγω ΟΑΤ και θεραπεία με στεροειδή, κλινικές και προκλινικές μελέτες.
Μελέτες για την απώλεια ακοής προκαλούμενης από θόρυβο λόγω χρόνιας έκθεσης στον θόρυβο, για την οξεία απώλεια ακοής προκαλούμενης από θόρυβο στην οποία όμως εμπλέκεται παθολογία του μέσου ωτός, μελέτες στις οποίες η αντιμετώπιση περιελάμβανε συνδυασμό των στεροειδών με άλλες, μη φαρμακολογικές θεραπείες, όπως η εφαρμογή υπερβαρικού οξυγόνου, με προφυλακτική χορήγηση στεροειδών, μελέτες με απουσία λεπτομερειών για την θεραπεία και τα αποτελέσματα, καθώς και άρθρα των οποίων το πλήρες κείμενο δεν ήταν προσβάσιμο εξαιρέθηκαν.
Αποτελέσματα:
Μετά από συστηματική αναζήτηση, 247 άρθρα ταυτοποιήθηκαν, 232 εξαιρέθηκαν (124 μετά από αφαίρεση των διπλοτύπων, 99 εξαιτίας μη σχετικού περιεχομένου, 10 επειδή δεν πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας).
Συνολικά, περιελήφθησαν 15 μελέτες στην ποιοτική σύνθεση (6 κλινικές, 9 προκλινικές). Τα αποτελέσματα κάθε μελέτης παρουσιάστηκαν ξεχωριστά, εκτιμώντας την συνολική αποτελεσματικότητα της θεραπείας και όλους τους άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρέασαν το αποτέλεσμα.
Συζήτηση:
Τα κύρια σημεία ενδιαφέροντος από τις διαθέσιμες κλινικές και προκλινικές μελέτες είναι:
1. Υπάρχει έλλειψη κλινικών δοκιμών ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο, παρότι οι κλινικές δοκιμές παρουσίασαν πιθανή επωφελή επίδραση των στεροειδών στην θεραπεία του ΟΑΤ. Υποστήριξη της θέσης παρείχε η πλειοψηφία των προκλινικών μελετών.
2. Δεν υπάρχoυν στοιχεία για πιθανή διαφορά στην δραστικότητα μεταξύ των διαφορετικών τύπων στεροειδών. Ποιο συχνά χορηγείται η πρεδνιζολόνη σε δόση 60mg από του στόματος και η δεξαμεθαζόνη 5mg/ml ενδοτυμπανικά.
3. Η παρατεταμένη διάρκεια θεραπεία μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα
4. Η έγκαιρη αντιμετώπιση φαίνεται πως είναι κρίσιμης σημασίας. Υπάρχουν τεκμήρια πως η πρώιμη έναρξη χορήγησης των στεροειδών βελτιώνει στατιστικώς σημαντικά την αποκατάσταση της ακοής, ειδικά όταν αυτό γίνεται μέσα στην πρώτη ώρα από την έκθεση στον θόρυβο.
5. Η οδός χορήγησης φαίνεται πως δεν επηρεάζει την αποτελεσματικότητα, όμως ο συνδυασμός συστηματικής και ενδοτυμπανικής χορήγησης αποδείχτηκε ανώτερος από την συμβατική συστηματική θεραπεία.
Κύριοι περιορισμοί στις μελέτες που περιελήφθησαν ήταν η απουσία ομάδας ελέγχου στις κλινικές μελέτες, που θα μπορούσε επιπλέον να παράγει μετρήσιμα αποτελέσματα, το μικρό μέγεθος των δειγμάτων και η δυσκολία να καθοριστεί το επίπεδο θορύβου που προκάλεσε το ΟΑΤ.
Συμπεράσματα:
Υπάρχουν στοιχεία για την υποστήριξη της δραστικότητας των στεροειδών στην θεραπέια του ΟΑΤ. Η υψηλή δοσολογία, η άμεση έναρξη της θεραπείας και ο συνδυασμός συστηματικής και ενδοτυμπανικής χορήγησης μπορεί να έχει το βέλτιστο αποτέλεσμα για την αποκατάσταση της ακοής. Απαιτούνται ωστόσο, περισσότερες κλινικές δοκιμές με μεγαλύτερα δείγματα ώστε να μπορέσουν να καθοριστούν κατευθυντήριες οδηγίες για την θεραπεία του ΟΑΤ.
Λέξεις-κλειδιά:
Αιφνίδια απώλεια ακοής οφειλόμενη σε θόρυβο, Ακουστικό τραύμα, Θεραπεία, Κορτιζόνη, Κορτικοστεροειδή, Στεροειδή
