Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ανδρέας Χ. Λάζαρης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Καβαντζάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Σωτήριος Μάιπας, Δρ. Φυσικός, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένα θέμα καίριας σημασίας από την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης και μετ’ έπειτα. Ο άνθρωπος έρχεται καθημερινά σε επαφή με τον αέρα μέσω της εισπνοής καθώς αποτελεί βασική διεργασία για την επιβίωσή του. Η ποιότητα του αέρα και οι ρύποι που υπάρχουν σε αυτόν, πρωτογενείς ή δευτερογενείς, έχουν σημαντικές επιβλαβείς συνέπειες τόσο για το αναπνευστικό σύστημα, όσο και για τα υπόλοιπα συστήματα του ανθρώπου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί την ρύπανση του αέρα τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Συγκεκριμένα, το 30% των ανθρώπων που νοσούν καθημερινά αλλά και το 5% των θανούντων σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η κλιμάκωση της κλιματικής αλλαγής οδήγησε στη δημιουργία αερολυμάτων (βιολογικών, ατμοσφαιρικών και σωματιδίων), τα οποία παραμένουν στην ατμόσφαιρα για ημέρες και μεταφέρονται ανά περιοχές μέσω διαφόρων μετεωρολογικών φαινομένων (ανεμοθύελλες, καταιγίδες, μεταφορά σκόνης) προκαλώντας δυσάρεστες συνέπειες στο ΑΣ όπως άσθμα, πνευμονία, αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα, καρκίνο του πνεύμονα και άλλα καρδιαγγειακά και εγκέφαλο-αγγειακά προβλήματα (Chan et al., 2018).
Η καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων, της παραγωγής και διανομής ενέργειας και η ελαχιστοποίηση χρήσης καυσίμων μειώνουν σημαντικά την παραγωγή ρύπων στην ατμόσφαιρα και βελτιώνουν αισθητά την ποιότητα του αέρα τόσο σε εσωτερικούς, όσο και εξωτερικούς χώρους. Αέριοι ρύποι όπως το ‘Όζον (O3), τα αιωρούμενα σωματίδια (PM), το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) και λοιπά, εναποτίθενται με την αναπνοή στους πνεύμονες, προκαλώντας τοπική βλάβη και δρουν ως ενισχυτές αλλοίωσης σε μία ήδη υπάρχουσα βλάβη όπως χρόνια βρογχίτιδα, βρογχικό άσθμα και άλλα. Ιδιαίτερη προσοχή χρήζουν οι ευπαθείς ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι με βεβαρημένο ιστορικό ή μη, τα παιδιά, άτομα με αναπνευστικά προβλήματα αλλά και οι γυναίκες που κυοφορούν. Ο καθαρός αέρας πρέπει να αποτελεί επιδίωξη και στόχος όλων μας, όχι μόνο σε τοπικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Παρατίθενται η Ανατομία του Αναπνευστικού Συστήματος (άνω και κάτω), τα Αγγεία και τα Νεύρα που περικλείονται σε αυτό, ο Μηχανισμός της Αναπνοής για ευκρινέστερη κατανόηση της εισόδου-διασποράς ενός ρύπου, οι έννοιες της Περιβαλλοντικής - Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και η ανάλυση των Αέριων Ρύπων. Επίσης, αναφέρονται οι κυριότερες Παθήσεις του ΑΣ καθώς και ο τρόπος με τον οποίο η ατμοσφαιρική ρύπανση συμβάλλει στην εμφάνισή τους.
Συνεπώς, η ατμοσφαιρική ρύπανση ως ευρεία έννοια οφείλεται στην παρουσία ξένων στοιχείων ή ουσιών σε υψηλά επίπεδα στην ατμόσφαιρα, τα οποία μπορεί να υπάρχουν φυσικά ή να προκαλούνται από την ανθρώπινη παρέμβαση, επηρεάζοντας αρνητικά το πολυτιμότερο αγαθό, την Υγεία των ανθρώπων και των συστημάτων που την απαρτίζουν, με ιδιαίτερα αυξημένο αντίκτυπο στο Αναπνευστικό Σύστημα.
