Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αντ. Παναγιώτου, καθηγητής ΕΚΠΑ, Δ. Καλαμάκης, καθηγητής ΕΚΠΑ, Κων/νος Παΐδας, Αν. καθηγητής ΕΚΠΑ, Αχ. Χαλδαιάκης, καθηγητής ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Αντωνοπούλου, καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Γρ. Παπαγιάννης, καθηγητής ΔΠΘ, Δ. Στρατηγόπουλος, επ. καθηγητής ΔΠΘ.
Περίληψη:
Στην παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρείται ανασύνθεση του βίου και της πολιτείας του αγίου Ανδρέα, αρχιεπισκόπου Κρήτης. Δίδεται έμφαση στα σημεία εκείνα του βίου τα οποία είναι σκοτεινά: η μονοθελητική παρέκκλιση του ιεράρχη, το ταξίδι του από την Κρήτη στην Κωνσταντινούπολη επί θέματος εκκλησιαστικού και η τυχόν εξορία του εις Λέσβο, όπου εκοιμήθη. Γίνεται απαρίθμηση και καταγραφή όλων των πηγών του βίου του (βίοι, εγκώμια, συναξάρια, επιγράμματα, ύμνοι, ακολουθίες, τροπάρια, ιστορικές μαρτυρίες), καθώς και αντιπαραβολή των σημαντικότερων εξ αυτών, προκειμένου να διαπιστωθεί πού συμφωνούν και πού αποκλίνουν μεταξύ των.
Εν συνεχεία, εξετάζεται η καλλιτεχνική παραγωγή του ιεράρχη, ποιητική και πεζογραφική. Καταγράφονται κριτήρια ύφους του συγγραφέα και ποιητή, σε μία προσπάθεια αποδείξεως της απόψεως περί Ανδρέα ως ευρετού του γραμματειακού είδους των κανόνων. Εντοπίζονται και σημειώνονται οι κανόνες και τα άλλα ελάσσονα ποιητικά έργα του, καθώς και οι ομιλίες, μέσα από τη βιβλιογραφία για τα εκδεδομένα και από τους κώδικες για τα ανέκδοτα, ενώ προβαίνουμε και σε χαρακτηρισμό τόσο του ποιητή όσο και του ρήτορος Ανδρέου.
Στο τρίτο κεφάλαιο καταρτίζεται ένας πλήρης κατάλογος πάντων των έργων, γνησίων και αμφιβαλλομένων, εκδεδομένων και ανεκδότων, ποιητικών και πεζογραφικών, κατά ημερολογιακή σειρά και εορτολογική τάξη. Καταγράφεται ο τίτλος, ο ήχος, η παρουσία β΄ ωδής, incipit, editio, οι ειρμοί και η πατρότητα αυτών, desinit, codices και μικρή περίληψη του περιεχομένου των ανεκδότων ομιλιών εκ των χειρογράφων. Γίνεται ακόμη προσπάθεια να επαληθευθεί, ει δυνατόν, η πατρότητα ορισμένων έργων. Η καλλιτεχνική παραγωγή του Ανδρέα διαιρείται εις τα εξής κεφάλαια: κανόνες (88), τριώδια-τετραώδια (6), ιδιόμελα (56), στιχηρά (34), ίαμβοι, ειρμολογικές ακολουθίες (68, σε 8 ήχους), ομιλίες-εγκώμια (65).
Τέλος, στο πρώτο παράρτημα της διατριβής εκδίδουμε ένα κανόνα του ιεράρχη εις τους θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα, τέσσερα ιδιόμελα, έξι στιχηρά και μία ομιλία εις τα Εισόδια της Θεοτόκου. Κάθε κειμένου εξετάζεται η πατρότητα, ενώ, εκτός του κριτικού υπομνήματος, επιτάσσεται και υπόμνημα παραλλήλων χωρίων. Στο δεύτερο παράρτημα παραθέτουμε όλα τα initia των έργων του Ανδρέα με την εξής τάξη: ειρμοί, κανόνες-τριώδια-τετραώδια, ιδιόμελα-στιχηρά-ίαμβοι, ομιλίες-εγκώμια.
