Περίληψη:
Περίληψη
Εισαγωγή: Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει παρατηρηθεί έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον για την ποιότητα ζωής των ατόμων που υποφέρουν από χρόνιες ψυχικές διαταραχές, και ιδιαίτερα στο φάσμα της σχιζοφρένειας, εξαιτίας της αναπηρίας και ανικανότητας που οι διαταραχές επιφέρουν. Έχει βρεθεί ότι η σοβαρότητα της νόσου, η διάρκεια της νόσου, η μακροπρόθεση ενδονοσοκομειακή θεραπευτική αντιμετώπιση, καθώς και η ελλιπής συμμόρφωση στην φαρμακευτική αγωγή συσχετίζονται αρνητικά με την ποιότητα ζωής των ατόμων με σχιζοφρένεια. Επομένως, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών που συμμετέχουν στα προγράμματα αυτά θεωρείται πρωταρχικός στόχος της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Επιπλέον, αρκετές μελέτες υποστηρίζουν την συσχέτιση μεταξύ των αντιξοοτήτων κατά την παιδική ηλικία και της ψύχωσης, καθώς και τα αγχωτικά συμπτώματα συνοδεύονται πολύ συχνά στην ψύχωση. Παράλληλα, ένας σημαντικός αριθμός ερευνών υποστηρίζει μια θετική συσχέτιση ανάμεσα στην ψυχική ανθεκτικότητα και την έκβαση της σχιζοφρένειας. Ωστόσο, υπάρχει περιορισμένο εύρος μελετών διερεύνησης του τραύματος, του άγχους και της ψυχικής ανθεκτικότητας στην ποιότητα ζωής των ασθενών με ψύχωση που παρακολουθούν πρόγραμμα τόσο διεθνώς όσο και στον ελληνικό πληθυσμό.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν διττός: 1) να διερευνήσει την ποιότητα ζωής και άλλες ψυχοκοινωνικές παραμέτρους των ατόμων με ψύχωση που παρακολούθησαν πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης σε Κέντρο Ημέρας στην Ελλάδα, και 2) να μελετήσει την συσχέτιση και την επίδραση του τραύματος, του άγχους και της ψυχικής ανθεκτικότητας στην ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών.
Μεθοδολογία: Στην παρούσα συγχρονική μελέτη συμμετείχαν 38 ασθενείς με ψύχωση που παρακολούθησαν πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης σε Κέντρο Ημέρας. Για την μέτρηση της ποιότητας ζωής χρησιμοποιήθηκε το Ερωτηματολόγιο Ποιότητας Ζωής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας – Σύντομη μορφή (WHOQOL-BREF), για την μέτρηση του παιδικού τραύματος το Ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς του Πρώιμου Τραύματος (Early Trauma Inventory – Self-Report – Short-Form), για την μέτρηση του άγχους το Ερωτηματολόγιο Άγχους του Spielberger (State-Trait Anxiety Inventory), καθώς και για την μέτρηση της ψυχικής ανθεκτικότητας αντίστοιχα η Κλίμακα Προδιάθεσης στην Ψυχική Ανθεκτικότητα (Dispositional Resilience Scale – 15).
Αποτελέσματα: Σχετικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, μόνο στην διάσταση των κοινωνικών σχέσεων εντοπίστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις συνθήκες διαμονής (F=5,27, p=0,004). Αναφορικά με τον πρώιμο τραύμα, διαπιστώθηκε σημαντική αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στην ενότητα «κοινωνικές σχέσεις» της ΠΖ και στην συναισθηματική κακοποίηση, r(38)= -0,41, και στο τραύμα, r(38)=-0,34, καθώς και μεταξύ της ενότητας «περιβάλλον» και του τραύματος, r(38)=-0,36. Πιο αναλυτικά, η συναισθηματική κακοποίηση και το τραύμα φαίνεται να επηρεάζουν στατιστικά σημαντικά τα επίπεδα των «κοινωνικών σχέσεων» και να εξηγούν το 64% της διακύμανσης της μεταβλητής (R2=0,64). Όσον αφορά το άγχος, βρέθηκε ότι και όλες οι διαστάσεις του ερωτηματολογίου WHOQOL-BREF συσχετίστηκαν αρνητικά με το καταστασιακό άγχος και το δομικό άγχος {Σφαιρική Ποιότητα Ζωής/Γενική κατάσταση της υγείας: r(38)=-0,56 και αντίστοιχα r(38)= -0,70, σωματική υγεία: r(38)= -0,68 και r(38)= -0,68, ψυχολογική υγεία: r(38)= -0,74 και r(38)= -0,75, κοινωνικές σχέσεις: r(38)= -0,38 και r(38)= -0,50, και περιβάλλον: r(38)= -0,57 και r(38)= -0,49}. Ειδικότερα, το καταστασιακό άγχος φαίνεται να εξηγεί το 62% της διακύμανσης της «σωματικής υγείας» (R2=0,62), καθώς και το 74% της «ψυχολογικής υγείας» των ασθενών με ψύχωση (R2=0,74). Σχετικά με την ψυχική ανθεκτικότητα, η Σφαιρική Ποιότητα Ζωής/Γενική κατάσταση της υγείας συσχετίστηκε θετικά με την δέσμευση – ανάληψη υποχρεώσεων, r(38)=0,50, και με την ψυχική ανθεκτικότητα, r(38)=0,37, και ομοίως οι διαστάσεις της, η «σωματική υγεία» με την δέσμευση – ανάληψη υποχρεώσεων, r(38)=0,54, τον έλεγχο ζωής, r(38)=0,35, και την ψυχική ανθεκτικότητα, r(38)=0,61, η «ψυχολογική υγεία» με την δέσμευση – ανάληψη υποχρεώσεων, r(38)=0,58, τον έλεγχο ζωής, r(38)=0,33, και την ψυχική ανθεκτικότητα, r(38)=0,59, οι «κοινωνικές σχέσεις» με την δέσμευση – ανάληψη υποχρεώσεων, r(38)=0,61, τον έλεγχο ζωής, r(38)=0,44, και την ψυχική ανθεκτικότητα, r(38)=0,65, καθώς και το «περιβάλλον» με την δέσμευση – ανάληψη υποχρεώσεων, r(38)=0,53, και με την ψυχική ανθεκτικότητα, r(38)=0,37.
Συζήτηση: H παρούσα έρευνα συνέβαλε σημαντικά στην διερεύνηση της ποιότητας ζωής των ασθενών με ψύχωση που παρακολούθησαν πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, ενσωματώνοντας μεταβλητές όπως το πρώιμο τραύμα, το άγχος και την ψυχική ανθεκτικότητα.
