Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Παπαρρηγόπουλος Θωμάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Φωτίου Αναστάσιος, Διδάκτωρ, ΕΠΙΨΥ
Μαλλιώρη Μινέρβα-Μελπομένη, Ομότιμη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η έλλειψη στέγης και η διαταραχή τζόγου αποτελούν δύο ζητήματα δημόσιας υγείας, και παρόλο που αρχικά δε φαίνεται να σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους, ο κίνδυνος συνύπαρξης και πιθανά σύνδεσής τους δεν πρέπει να αγνοηθεί. Από τις ελάχιστες έρευνες που έχουν μελετήσει τη διαταραχή τζόγου σε πληθυσμούς αστέγων έχει προκύψει υψηλός επιπολασμός σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, και συχνά συννοσηρότητα με ψυχιατρικές διαταραχές και άλλες εξαρτήσεις.
Σκοπός: Η παρούσα μελέτη διερευνά την έκταση και τα χαρακτηριστικά της δραστηριότητας τζόγου στους άστεγους και το αν η έλλειψη στέγης συνδέεται με τις δραστηριότητες τζόγου στον πληθυσμό αυτόν. Πιο συγκεκριμένα στόχοι της μελέτης είναι: 1) ο υπολογισμός και αποτύπωση της έκτασης, συχνότητας, παθολογίας και του πλαισίου της συμπεριφοράς τζόγου στην καθημερινή ζωή των αστέγων, 2) η διερεύνηση συννοσηρότητας με άλλες εξαρτήσεις, 3) η διερεύνηση κοινωνικο- δημογραφικών παραγόντων.
Μεθοδολογία: Συγχρονική μελέτη πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 104 αστέγων που προσεγγίζουν δομές υποστήριξης/ φιλοξενίας αστέγων στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2020. Tο δείγμα προήλθε από ωφελούμενους δύο Υπνωτηρίων στην Αθήνα και τη Νίκαια, δύο Ξενώνων στην Αθήνα, δύο Κέντρων Κοινότητας στην Αθήνα και τον Πειραιά, και ενός Κοινωνικού Συσσιτίου στην Αθήνα. Για την ανίχνευση παθολογίας τζόγου χορηγήθηκε το εργαλείο Problem Gambling Severity Index (PGSI), ενώ οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικές με τη συχνότητα τζόγου και τον τύπο παιχνιδιών, την παρουσία άλλων εξαρτητικών συμπεριφορών και προβλημάτων ψυχικής υγείας, κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών, και συνθηκών αστεγίας.
Αποτελέσματα: Η πλειονότητα των συμμετεχόντων (57,7%%) έχει συμμετάσχει σε κάποιο τυχερό παιχνίδι τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ το 20,2% επί του συνόλου του δείγματος πληροί τα κριτήρια για παθολογικό τζόγο. Παρόλο που η πλειονότητα των συμμετεχόντων απέχει από τη χρήση ουσιών (Αλκοόλ: 50%, Κάνναβη: 86,5% Χρήση άλλων παράνομων ουσιών: 86,5%), βρέθηκε πως η χρήση κάνναβης, αλλά όχι καθημερινά, η κατανάλωση αλκοόλ τέσσερις ή και περισσότερες φορές την εβδομάδα, και η κατανάλωση αλκοόλ μαζί με τζόγο, σχετίζονται με υψηλότερες μέσες τιμές στην κλίμακα PGSI (p<0,05). Επιπρόσθετα, η διάσταση όσον αφορά την οικογενειακή κατάσταση, τα οικογενειακά προβλήματα ως κύρια αιτία αστεγίας, και η παρόρμηση για τζόγο μετά από σημαντικό γεγονός της ζωής, επίσης σχετίζονται με υψηλότερες μέσες τιμές στην κλίμακα PGSI (p<0,05).
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια αποτύπωσης της σχέσης ανάμεσα στα προβλήματα τζόγου και την έλλειψη στέγης, δύο ζητήματα που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία. Τα ευρήματα που προκύπτουν καταδεικνύουν πως ο πληθυσμός των αστέγων είναι ένας ιδιαίτερα ευάλωτος πληθυσμός απέναντι στη διαταραχή τζόγου, αλλά και στη συννοσηρότητα με άλλες εξαρτήσεις. Οι επαγγελματίες των υπηρεσιών υποστήριξης αστέγων θα πρέπει να έχουν γνώση αυτής της ευαλωτότητας, με σκοπό την έγκαιρη αναγνώριση, την πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση των προβλημάτων τζόγου και των επιπτώσεών τους.
Λέξεις-κλειδιά:
Διαταραχή τζόγου, Άστεγοι, Επιπολασμός, Συννόσηση, Εξάρτηση
