Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Παπαρρηγόπουλος Θωμάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Πομίνι Βαλέρια, ΕΔΙΠ, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Τριανταφύλλου Καλλιόπη, PhD, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Πλήθος ερευνών έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με την διερεύνηση του ρόλου που έχει η οικογένεια στην ανάπτυξη, διατήρηση και θεραπεία της εξάρτησης. Οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην οικογένεια καταγωγής του ατόμου που αντιμετωπίζει προβλήματα εξάρτησης, μελετώντας τα χαρακτηριστικά των μελών της οικογένειας, τις αλληλεπιδράσεις τους και τα γεγονότα του κύκλου ζωής αυτής, που μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες κινδύνου. Σχετικά λιγότερες έρευνες έχουν διεξαχθεί στους συντρόφους των ατόμων, που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης, οι οποίες έχουν δείξει χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης στη συντροφική σχέση, χαμηλά επίπεδα λειτουργικότητας των οικογενειών με εξαρτημένο σύντροφο καθώς και αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης του μη εξαρτημένου συντρόφου.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τις συντρόφους των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης και συγκεκριμένα τη σχέση με τους γονείς τους και την ιστορία της οικογένειας καταγωγής τους σε σύγκριση με τις συντρόφους ατόμων, που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης. Επιπλέον, στόχος είναι να αξιολογηθούν τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης των συντρόφων, τα επίπεδα ικανοποίησης στη σχέση με εξαρτημένο σύντροφο καθώς και τα επίπεδα λειτουργικότητας της οικογένειας με εξαρτημένο σύντροφο, σε σχέση με τις συντρόφους ατόμων που δεν έχουν προβλήματα εξάρτησης.
Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 44 σύντροφοι – γυναίκες (με μέσο όρο ηλικίας τα 38 έτη, SD=7.9) ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης και συμμετέχουν σε Προγράμματα Συμβουλευτικής μελών Οικογένειας του ΚΕΝΤΡΟΥ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΌΜΩΝ (ΚΕΘΕΑ) και 42 σύντροφοι – γυναίκες (με μέσο όρο ηλικίας τα 36 έτη, SD=7.9) ατόμων που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης. Οι συμμετέχουσες συμπλήρωσαν τα ακόλουθα ερωτηματολόγια: ένα ερωτηματολόγιο για τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, το ερωτηματολόγιο ρόλων στην οικογένεια καταγωγής, την κλίμακα Mc Master Family Assessment Device (FAD), την κλίμακα Dyadic Adjustment Scale (DAS), το ερωτηματολόγιο Γονεϊκού Δεσμού (PBI), τo ερωτηματολόγιο Early Trauma Inventory – Self-Report (ETI-SR-SF), τη Νοσοκομειακή Κλίμακα Άγχους και Κατάθλιψης και το ερωτηματολόγιο Ανίχνευσης Διαταραχών Κατάχρησης - Εξάρτησης από το αλκοόλ (AUDIT).
Αποτελέσματα: Ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχουσών, στατιστικά σημαντικές διαφορές ήταν εκείνες που αφορούν τον αριθμό των ζευγαριών που έχουν τουλάχιστον ένα παιδί (p=.005) και το εκπαιδευτικό επίπεδο των συντρόφων των συμμετεχόντων (p=.007). Αναφορικά με την ικανοποίηση στη δυαδική σχέση, η μέση τιμή για την κλινική ομάδα ήταν 90.2±22.2, ενώ για την ομάδα ελέγχου η μέση τιμή ήταν 113.2±16.4. Στατιστικά σημαντική διαφορά σημειώθηκε στο επίπεδο λειτουργικότητας των οικογενειών μεταξύ των δύο ομάδων, η μέση τιμή για την κλινική ομάδα ήταν 2.72±0.57, ενώ για την ομάδα ελέγχου ήταν 3.01±0.75. Επίσης, οι σύντροφοι της κλινικής ομάδας σημείωσαν υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης , με μέση τιμή 7.9±2.7 σε σχέση με τις συντρόφους της ομάδας ελέγχου με μέση τιμή 5.3±3.2.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας ανέδειξαν τη χαμηλή ικανοποίηση στη δυαδική σχέση με σύντροφο, που παρουσιάζει προβλήματα εξάρτησης και τα χαμηλά επίπεδα λειτουργικότητας των οικογενειών με εξαρτημένο σύντροφο. Επίσης, η παρούσα μελέτη ανέδειξε τις συναισθηματικές δυσκολίες των συντρόφων των ατόμων με προβλήματα εξάρτησης. Τα αποτελέσματα αυτά συμβάλλουν στην βαθύτερη κατανόηση των προβλημάτων των οικογενειών με εξαρτημένο σύντροφο και κατά επέκταση στην καλύτερη αξιολόγηση των υπηρεσιών, που κρίνεται απαραίτητο να συμπεριληφθούν στα θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης στην Ελλάδα.
Λέξεις-κλειδιά:
Eξάρτηση, Δυαδική σχέση, Γονεϊκός δεσμός, Λειτουργικότητα οικογένειας, Άγχος, Κατάθλιψη
