Η συμβολή του R.M. Dawkins στην έρευνα των ελληνικών παραμυθιών

Διδακτορική Διατριβή uoadl:2957805 224 Αναγνώσεις

Μονάδα:
Τμήμα Φιλολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-07-21
Έτος εκπόνησης:
2021
Συγγραφέας:
Παπακυπαρίσσης Αναγνώστης
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
1. Αλεξιάδης Μηνάς Αλ., ομότιμος καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας ΕΚΠΑ
2. Μερακλής Μ.Γ., ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ
3. Καπλάνογλου Μαριάνθη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Τμήματος Φιλολογίας ΕΚΠΑ
4. Χρυσανθοπούλου Βασιλική, επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος Φιλολογίας ΕΚΠΑ
5. Κακάμπουρα Ρέα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ
6. Βαρβούνης Μ.Γ., καθηγητής Τμήματος Ιστορίας Εθνολογίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
7. Κατσαδώρος Γεώργιος, αναπληρωτής καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αιγαίου
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η συμβολή του R.M. Dawkins στην έρευνα των ελληνικών παραμυθιών
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η συμβολή του R.M. Dawkins στην έρευνα των ελληνικών παραμυθιών
Περίληψη:
Ο άγγλος ελληνιστής Richard MacGillivray Dawkins (1871-1955) υπήρξε επιφανής αρχαιολόγος (1902-1914) -αντάξιος του συμπατριώτη του Arthur Evans-, γλωσσολόγος των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιωμάτων, καθηγητής Βυζαντινής και Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στην Οξφόρδη (1920-1939), αναγνωρισμένος ερευνητής και μελετητής του νεοελληνικού λαϊκού πολιτισμού. Κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του (1939-1955), αφιέρωσε την επιστημονική και συγγραφική δραστηριότητά του στο ελληνικό παραμύθι. Η όψιμη ενασχόλησή του με τις λαϊκές αφηγήσεις καθαυτές ήρθε ως καταστάλαγμα πολυετούς (σε βάθος 40ετίας, 1900-1940) επιτόπιας έρευνας σε κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας και του ελληνισμού (επικυριαρχούμενα Δωδεκάνησα, Καππαδοκία, Πόντο, Κύπρο, ελληνόφωνη Κάτω Ιταλία) αλλά και ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου (Νότια Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή, Μικρά Ασία).Η διατριβή, προϊόν αρχειακής έρευνας στα Κατάλοιπα του Dawkins στην Οξφόρδη (Taylor Institution) μα και ενδελεχούς θεώρησης της υπάρχουσας βιβλιογραφίας γύρω από τον βίο και την εργογραφία του, επιχειρεί τη συνολική αποτίμηση της προσφοράς του στην ελληνική παραμυθολογία. Η αποτίμηση αυτή γίνεται αναλυτικά και συστηματικά : α) στοιχειοθετείται η πνευματική διαδρομή τού Dawkins με τη σταδιακή μετατόπιση των ερευνητικών αναζητήσεων και ενδιαφερόντων του από την Αρχαιολογία στην Γλωσσολογία και τελικά στην Λαογραφία. Εδώ η εξέταση των συγγραφών του ξεκινά από τον γενικότερο προσανατολισμό (ελληνισμός) τής πνευματικής παραγωγής του και καταλήγει, μέσω της γλώσσας και της λογοτεχνίας, στην προτίμησή του για τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό και τις ιστορίες του, β) κορωνίδες της παραμυθολογικής συμβολής τού Dawkins οι εκδόσεις Forty-five Stories from Dodekanese (1950) και More Greek Folktales (1953), εγχειρίδια αντιπροσωπευτικά ενός γεωγραφικού διαμερίσματος κι ενός λαού αντίστοιχα, εξεταζόμενα ειδολογικά, ιστορικοσυγκριτικά, μορφολογικά από πλευράς περιεχομένου, γλωσσικά. Η ένταξή τους, μαζί με το πρώιμο Modern Greek in Asia Minor (1916) και το συμπληρωματικό more Greek Folktales (1955), συν ορισμένες συλλεκτικές καταγραφές (1914) από τον Πόντο, στον Διεθνή Παραμυθιακό Κατάλογο (ATU) ανέδειξε διεθνώς το ελληνικό παραμύθι και πρόβαλε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του. Το ελληνικό παράδειγμα αποτέλεσε άλλωστε το πεδίο απ’ το οποίο προέκυψε μια ολοκληρωμένη παραμυθολογική θεωρία (προέλευση, διάδοση, προσαρμογή, είδη, εθνικός χαρακτήρας, συγγένειες με άλλους λαούς, επιβιώσεις, επιδράσεις, οικότυποι, αφηγηματική τέχνη και αξία ιστοριών), γ) στην διατριβή εξετάζονται όλα τα δημοσιευμένα, μέχρι στιγμής, παραμύθια του Dawkins (σύνολο 301), ενώ κατατάσσονται, σύμφωνα με την ιστορικογεωγραφική μέθοδο, στον παραμυθιακό τύπο τους, κατανεμημένα γεωγραφικά. Για κάθε παραμύθι δίνονται οι κατατάξεις τόσο στον Ελληνικό Κατάλογο του Γ.Α. Μέγα όσο και στον Διεθνή (ATU), περίληψή του, άλλες παραλλαγές και σχόλια του Dawkins. Ιδιαίτερη θέση έχουν οι εργασίες του με ελληνικά παραμύθια που είτε ανήκουν σε ευρύτερους διεθνώς θεματικούς κύκλους είτε αντανακλούν τις ελληνικές απόψεις για την φύση και τον προορισμό του ανθρώπου. Σε ειδικό Παράρτημα καταλογογραφούνται τα παραμύθια από τα τέσσερα (4) βιβλία του -το καθένα ξεχωριστά-, με τις κατά καιρούς προτεινόμενες κατατάξεις τους.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γεωγραφία - Ανθρωπολογία – Λαογραφία
Λέξεις-κλειδιά:
Ντόκινς Ρίτσαρντ, ελληνικό λαϊκό παραμύθι
Ευρετήριο:
Όχι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Εικονογραφημένη:
Ναι
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
1868
Αριθμός σελίδων:
913
ΠΑΠΑΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ_ΔΙΑΤΡΙΒΗ.pdf (8 MB) Άνοιγμα σε νέο παράθυρο