Περίληψη:
Το (έντυπο) βιβλίο σε κρίση;
Το ζήτημα των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στον κόσμο του βιβλίου, άμεσου δείκτη των κοινωνικών προβλημάτων και ευπαθούς οικονομικά κλάδου, επανήλθε πρόσφατα στην επικαιρότητα με αφιερώματα στην Τύπο και συνεντεύξεις σε μια ακόμα προσπάθεια να χαρτογραφηθούν τα προβλήματα των συντελεστών της σύνθετης αγοράς του βιβλίου (συγγραφείς, επιμελητές/διορθωτές, βιβλιοπώλες και εκδότες) τον καιρό των μνημονίων. Το ανησυχητικό ενδεχόμενο να αυξηθεί ο ΦΠΑ στο βιβλίο από το 6% στο 13% οδήγησε την Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΛΝΕΒΙ) να απευθύνει έκκληση στον Υπουργό Πολιτισμού για τη διατήρηση της χαμηλότερης φορολόγησης και την επαναφορά του νόμου της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου ενώ, την ίδια ώρα, διατυπώνονταν από υπεύθυνα χείλη σοβαρές ανησυχίες ως προς τη δυνατότητα λειτουργίας της Νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης στον χώρο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Φαληρικό Δέλτα.
Διαπιστώνουμε ότι τα πιο δυναμικά και ελπιδοφόρα μηνύματα προέρχονται από τον χώρο του ψηφιακού βιβλίου και της σύνδεσης του βιβλίου με τις νέες τεχνολογίες, και αυτό δηλώνει ίσως την κατεύθυνση των πραγμάτων. Είναι πιθανόν μια περιοχή ανεξερεύνητη για τους παραδοσιακούς αναγνώστες, αποτελεί όμως ταυτόχρονα πρόκληση για νέες προτάσεις και μεγαλύτερη εξωστρέφεια των δημιουργών και των εκδοτών. Το τελευταίο διάστημα έγιναν στην Αθήνα δύο παρεμφερείς εκδηλώσεις με αυτόν τον προσανατολισμό. Η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση διοργάνωσε το φεστιβάλ “HackTheBook” όπου κλήθηκαν από τις 22 ως τις 24 Ιανουαρίου 2016, στο πλαίσιο του προγράμματος Εuropeana Space, σχεδιαστές, εκδότες, επιμελητές περιεχομένου, start-uppers και προγραμματιστές. Παρακολούθησαν διαλέξεις, συμμετείχαν σε εργαστήρια και διαγωνίσθηκαν σε ένα διήμερο hackathon με στόχο την επαναδιαπραγμάτευση και τον σχεδιασμό πρότυπων βιβλίου που να υπερβαίνουν τα όρια του φυσικού και του ψηφιακού. Οι δημιουργοί κάθε είδους κλήθηκαν να αντλήσουν υλικό από τη βάση δεδομένων Εuropeana, τα ελεύθερης πρόσβασης ψηφιοποιημένα τεκμήρια της ευρωπαϊκής πολιτισμικής κληρονομιάς, και να καταθέσουν την πρότασή τους για το βιβλίο του αύριο. Οι τρεις προτάσεις που ξεχώρισαν, οι #Vivl_io, #SinkAFuture και #CookLee συνέχισαν στο επόμενο στάδια του διαγωνισμού στο Λονδίνο, για την επιχειρηματική πλέον επεξεργασία της πρότασής τους, και η επικρατέστερη τελικά ομάδα του #Vivl_io, προχωρά ήδη στην εντατική τρίμηνη διαδικασία incubation από το #REMIX και το Europeana Space Network. Από τις 6 ως 8 Μαρτίου το Βρετανικό Συμβούλιο στην Αθήνα φιλοξένησε, ακόμη, το πρώτο “Culture Shift” με παρόμοια στοχοθεσία, τη συνέργεια επιχειρηματικών καινοτόμων ιδεών και παραγωγών πολιτισμικού περιεχομένου σε ένα εντατικό εργαστήριο με σκοπό την ανάπτυξη προτάσεων και ψηφιακών πρωτοτύπων για τις προκλήσεις του χώρου του πολιτισμού στην Ελλάδα. Τέλος, το ΠΜΣ "Νέα Μέσα και Δημοσιογραφία" του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου αφιέρωσε στα νέα φαινόμενα και τις προκλήσεις στον εκδοτικό χώρο, ημερίδα με τίτλο "Βιβλίο και Ψηφιακή Εποχή: Η ελληνική πραγματικότητα" (24 Μαΐου 2016).
Για το δεύτερο τεύχος του ΑΚΤ αποφασίσαμε να πειραματιστούμε και εμείς σε συγγενείς κατευθύνσεις, τα ιαπωνικά mangas και τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία comics, με άξονα πάντα τον προβληματισμό επάνω στην εκδοτική λειτουργία και τη συγγραφική δραστηριότητα. Προσθέσαμε τη στήλη «Πρώτο ανάγνωσμα», κατάθεση των προσωπικών ενθυμήσεών μας από το πρώτο εκείνο βιβλίο που μας έκανε συστηματικούς αναγνώστες, και θα θέλαμε να επισημάνουμε ιδιαίτερα στην προσοχή σας το κείμενο του Γιάννη Πατίλη για τα «βιβλία που τον καθόρισαν» που είναι ταυτόχρονα ένα έξοχο μάθημα για την ελληνική εκδοτική ιστορία. Σταθερές μένουν οι στήλες μας για το βιβλίο στο θέατρο, τον κινηματογράφο και τη μουσική, οι μελέτες, οι συνεντεύξεις και το πρωτότυπο διήγημα, ενώ στο audio book του δεύτερου τεύχους ακούγονται αποσπάσματα από τη Βιβλιοφιλία του Γουστάβου Φλωμπέρ.
Λέξεις-κλειδιά:
Ιστορία του βιβλίου, Λογοτεχνία, Πολιτισμός, Εκδότες, Κρίση
