Περίληψη:
Ό Ἅγιος Ἀμφιλόχιος, ὁ ἐν Πάτμω, κατέχει μιά κεντρική θέση στήν ὀρθόδοξη πνευματικότητα, ὡς γνήσιος ἀκόλουθος τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί διάδοχος τῶν µεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα ἀπό τά κείμενα καί τούς λόγους του προβάλλεται ἡ ἡσυχαστική καί νηπτική μέθοδος τῆς πνευματικῆς καθοδήγησης καί θεραπείας. Οἱ νηπτικοί Πατέρες ὁπωσδήποτε εἶναι οἱ καλύτεροι ἐκφραστές τῆς παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν πνευματική πατρότητα.
Ό ὅρος πατήρ ἀποδίδεται στόν Θεό. Κάθε ἄλλη πατρότητα δικαιώνει τό ὄνομά της μέ τήν ὀντολογική ἀναφορά της στόν Θεό Πατέρα. Ἡ ἀπόλυτη καί ὁλοκληρωτική ἀφιέρωση ἑνός πνευματικοῦ πατέρα στήν ἐργασία του ὑπαγορεύεται ἀπό τό ἀρχέτυπο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὁ Πατέρας.
Οἱ ἀρετές, κατά τόν Ἅγιο, εἶναι ἔµφυτες καί πηγάζουν ἀπό τόν ἴδιο τό Θεό. Ὁ ἄνθρωπος κατέχοντας τό «κατ' εἰκόνα» καί τό αὐτεξούσιο, πού τόν διακρίνει ἀπό τήν ὑπόλοιπη ∆ηµιουργία, ἔχει τή δυνατότητα νά καλλιεργήσει καί νά αὐξήσει τήν ἤδη ὑπάρχουσα, ὡς φυσική κατάσταση, µέσα του ἀρετή ἤ νά τήν ἀπορρίψει καί νά ζήσει «παρά φύσιν». Ἡ ἀρετή, ἀλλά καί ὅλες οἱ ἐπιµέρους ἀρετές, ὡς ἐκφάνσεις ἤ κλάδοι τοῦ δέντρου τῆς ἀρετῆς, ὁδηγοῦν στή θέωση καί τήν θέα τοῦ ἀκτίστου φωτός, πού εἶναι προοίµιο καί πρόγευση τοῦ ἀρρήτου καί ἀϊδίου φωτός τοῦ µέλλοντος αἰῶνος, ἴδιο µε τό φῶς τῆς Μεταµορφώσεως, πού εἶχαν οἱ δίκαιοι καί ἅγιοι.
Ό Ἅγιος Ἀμφιλόχιος Μακρῆς δέν εἶναι ἁπλά μόνο δάσκαλος, πού διδάσκει, ἀλλά Πνευματικός Πατήρ, πού συμβάλλει στήν ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ πνευματικός πατήρ προβάλλει τόν Χριστό, στόν ὀποῖον ἀνήκει ἡ δόξα, ὡς ἀληθινή πηγή τῆς ἀρετῆς καί χάριτος καί ὄχι τόν ἑαυτό του, ὁ ὁποῖος γίνεται μόνο φορέας τῆς χάριτος και συνεργός θεοῦ «μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ».
