Μονάδα:
Κατεύθυνση Ορυκτοί Πόροι-Πετρολογία και ΠεριβάλλονΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-10-03
Συγγραφέας:
Γιατρός Βασίλειος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
-Δρ. Δημήτριος Κωστόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών
-Δρ. Παναγιώτη Πομώνης, Καθηγητής, Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών
-Δρ. Ευάγγελος Μουλάς, Επίκουρος Καθηγητής, Johannes Gutenberg-Universität Mainz
Πρωτότυπος Τίτλος:
Olivine – Orthopyroxene – Spinel equilibria in the upper mantle with applications to peridotites from different geotectonic settings
Γλώσσες εργασίας:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Θερμοδυναμική ισορροπία μεταξύ ολιβίνη, ορθοπυρόξενου και σπινέλιου στον ανώτερο μανδύα με εφαρμογές σε περιδοτίτες από ποικίλα γεωτεκτονικά περιβάλλοντα
Περίληψη:
H γεωθερμομετρία είναι η μέθοδος υπολογισμού της θερμοκρασίας σε πετρώματα μέσω της
θερμοδυναμικής, χρησιμοποιώντας φάσεις σε ισορροπία, των οποίων η χημική
σύσταση/αλληλεπίδραση είναι ευαίσθητη στις μεταβολές της θερμοκρασίας. Η γεωθερμομετρία
ορυκτών βασίζεται στην ανταλλαγή κατιόντων μεταξύ αυτών και ουσιαστικά αντικατοπτρίζει την
θερμοκρασία κλεισίματος στο φαινόμενο της διάχυσης κατά την ψύξη. Κάθε γεωθερμόμετρο
σχεδιάζεται για έναν συγκεκριμένο σκοπό και έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (ισορροπία
ορυκτού-τήγματος για θερμομετρία μάγματος, ισορροπία μεταξύ ορυκτών για θερμοκρασίες
μαγματικής κρυστάλλωσης, μεταμορφικές θερμοκρασίες, γεώθερμες υπό-ηπειρωτικού λιθοσφαιρικού
μανδύα κτλ.). Συνδυάζοντας γεωθερμόμετρα με γεωβαρόμετρα καθίσταται δυνατό να εξιχνιαστεί η
πορεία πίεσης-θερμοκρασίας την οποία έχει ακολουθήσει ένα πέτρωμα, με σκοπό να διαλευκανθεί η
ακολουθία γεγονότων η οποία περιγράφει καλύτερα την γεωλογική του ιστορία.
Η παρούσα διπλωματική εργασία εστιάζει στην ανταλλαγή κατιόντων Fe2+– Mg μεταξύ συνυπαρχόντων
ολιβίνη, ορθοπυροξένου και σπινελίου, με σκοπό να δημιουργηθούν στιβαρά γεωθερμόμετρα τα οποία
θα μπορούν να εφαρμοσθούν κυρίως σε μανδυακούς περιδοτίτες, αλλά και σε τύπους πετρωμάτων
διαφορετικών γεωτεκτονικών περιβαλλόντων (π.χ. μαφικούς/υπερμαφικούς σωρείτες σε
στρωματόμορφες διεισδύσεις και οφιολίθους, χρωμιτίτες, γρανουλίτες, κτλ.). Πειραματικές μετρήσεις
συνελέγησαν από την υπάρχουσα βιβλιογραφία (170 δημοσιεύσεις) καταλήγοντας σε μία βάση
δεδομένων αποτελούμενη από 945 ζεύγη Opx-Spl και 930 ζεύγη Ol-Spl. Το εύρος των πειραματικών
συνθηκών θερμοκρασίας και πίεσης κυμαίνεται από 700 έως 1600°C και από 0.001 έως 80 kbar
αντιστοίχως, καλύπτοντας ένα μεγάλο φάσμα χημικών συστημάτων/αρχικών συστάσεων. Ο ολιβίνης
αντιμετωπίστηκε ως ένα δυαδικό συμμετρικό διάλυμα αποτελούμενο από τα ακραία μέλη Fo και Fa,
ορθοπυρόξενος ως ένα οκταδικό συμμετρικό διάλυμα αποτελούμενο από τα ακραία μέλη En, Fs, Wo, Hd,
MgTs, FeTs, MgCrTs και FeCrTs και ο σπινέλιος ως ένα οκταδικό συμμετρικό διάλυμα αποτελούμενο από
τα ακραία μέλη Spl, Hc, Chr, Mag, Mchr, Usp, Qnd και Mfr. Έπειτα από μαθηματική επεξεργασία μέσω
στοιβαρής πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης, δημιουργήθηκαν δυο νέες θερμομετρικές εκφράσεις
αντιδράσεων ανταλλαγής κατιόντων Fe2+– Mg μεταξύ ορυκτών του ανώτερου μανδύα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Ορυκτολογία, Πετρολογία, Θερμοδυναμική, Γεωτεκτονικά περιβάλλοντα, ολιβίνης, σπινέλιος, ορθοπυρόξενος, γεωθερμομετρία
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
5
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
356
