Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Θεόδωρος Κατσούλας, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Πέτρος Γαλάνης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Παντελής Στεργιάννης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια με την πανδημία του Covid – 19 αυξήθηκε η ανάγκη χρήσης της εξωσωματικής οξυγόνωσης. Κατά συνέπεια, έγινε εκτενέστερη μελέτη και παρατήρηση των παραμέτρων της θεραπείας, όπως οι ενδείξεις και συνθήκες εφαρμογής, οι επιπλοκές και οι παράγοντες κινδύνου.
Σκοπός: Η εκπόνηση της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης έγινε με σκοπό τη διερεύνηση των παραγόντων κινδύνου που πυροδοτούν αιμορραγικά φαινόμενα κατά τη διάρκεια της θεραπείας με εξωσωματική μεμβράνη οξυγόνωσης.
Υλικό και μέθοδος: Η ανασκόπηση πραγματοποιήθηκε έπειτα από έρευνα στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων pubmed, google scholar και medline. Οι λέξεις κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν “bleeding”, “risk factors”, “ECLS”, “ECMO”. Από την αναζήτηση προέκυψαν 10 μελέτες στο διάστημα 2015 έως 2023 και μία μελέτη το 1999, οι οποίες ανήκαν στις εξής κατηγορίες: μελέτες ασθενών - μαρτύρων, μελέτες παρατήρησης, μελέτες κοόρτης, προοπτικές μελέτες, μελέτες παλινδρόμησης. Όλοι οι συμμετέχοντες ήταν άνω των 17 ετών και όλες οι μελέτες πραγματοποιήθηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ή εξειδικευμένα κέντρα εφαρμογής θεραπειών ECMO. Τα αποτελέσματα των ερευνών προέκυψαν ύστερα από στατιστική ανάλυση των μελετώμενων μεταβλητών με τη χρήση των κατάλληλων λογιστικών μεθόδων.
Αποτελέσματα: Οι συχνότερα συναντώμενοι παράγοντες κινδύνου στους οποίους οφείλεται η εκδήλωση των αιμορραγικών φαινομένων βρέθηκαν ότι είναι τα χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων, τα χαμηλά επίπεδα ινοδωγόνου, ο παρατεταμένος χρόνος ενεργοποίησης μερικής θρομβοπλαστίνης και η παρατεταμένη παραμονή στη μεμβράνη εξωτερικής οξυγόνωσης. Ακόμη, αν και λιγότερο συχνοί, με μεγάλη στατιστική σημαντικότητα παράγοντες βρέθηκαν η επιθετική λήψη αντιπηκτικής αγωγής, το υψηλό INR και ACT, η έλλειψη των παραγόντων ΧΙΙΙ, Χ και V, η αυξημένη χολερυθρίνη και κρεατινίνη, ο παρατεταμένος χρόνος νοσηλείας στη ΜΕΘ, ο σακχαρώδης διαβήτης, η μυκητιακή πνευμονία, η αύξηση του pH, ο οξεία νεφρική ανεπάρκεια, το γυναικείο φύλο, η εμμένουσα υποξαιμία για > 24 ώρες και το επίκτητο σύνδρομο έλλειψης του παράγοντα Von Willebrand. Τα σημεία εμφάνισης αιμορραγικών επιπλοκών ποικίλλουν και ανάλογα με την ανατομική τους θέση δύνανται να επηρεάσουν και την έκβαση των ασθενών. Τα συνηθέστερα συναντώμενα είναι ο γαστρεντερικός σωλήνας, το σημείο καθετηριασμού, τα χειρουργικά τραύματα, η ενδοκράνια αιμορραγία, η αιματουρία, το δέρμα και ο στοματο/ ρινοφαρυγγικός χώρος.
Συμπεράσματα: Η εκδήλωση αιμορραγιών αποτελεί μία από τις συχνότερες και σοβαρότερες επιπλοκές κατά τη θεραπεία ECMO με μεγάλα ποσοστά θνησιμότητας. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητη η περαιτέρω διερεύνηση του φαινομένου έτσι ώστε να βρεθούν καλύτεροι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισής του, κάνοντας έτσι τη θεραπεία ακόμα πιο αποτελεσματική.
Λέξεις-κλειδιά:
Αιμορραγία, Παράγοντες κινδύνου, ECLS, ECMO
