Κατεύθυνση Βυζαντινή Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2019-03-18

2019

Χερουβείμ Ελισάβετ

Χρήστου Ειρήνη, Ομότιμη Καθηγήτρια Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Νικολάου Αικατερίνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Μεργιαλή Σοφία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας του Βυζαντινού Κράτους, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το φαινόμενο της Εικονομαχίας. Εμβάθυνση στη δεύτερη περίοδο (815 - 843), όπως αποτυπώνεται μέσα από τους Βίους των αγίων.

Ελληνικά

Το φαινόμενο της Εικονομαχίας. Εμβάθυνση στη δεύτερη περίοδο (815-843), όπως αποτυπώνεται μέσα από τους Βίους των αγίων.

Η περίοδος της Εικονομαχίας είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών μελετητών της βυζαντινής ιστορίας τόσο κατά το παρελθόν όσο και στη σύγχρονη εποχή. Η θρησκευτική φιλονικία και οι διαξιφισμοί ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές αποτέλεσαν τροχοπέδη στην επικράτηση ενός κλίματος ομόνοιας στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο. Έτσι, στην παρούσα εργασία εξετάζεται η δεύτερη φάση του φαινομένου της Εικονομαχίας, όπως αποτυπώνεται μέσα από τις διηγήσεις των Βίων των αγίων.
Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στα αγιολογικά έργα, δεδομένου ότι αποτέλεσαν αντικείμενο πνευματικής τέρψης για τους πιστούς. Στις ημέρες μας, πολλά από αυτά τα κείμενα θεωρούνται από τους ιστορικούς πολύτιμες πηγές. Μέσα από τις αφηγήσεις τους εκφράζεται με τρόπο εύγλωττο το κατεξοχήν κοινωνικό πρότυπο του βυζαντινού κόσμου και παρουσιάζονται γεγονότα και καταστάσεις, που απηχούν την καθημερινή πραγματικότητα.
Στη συνέχεια της εργασίας, γίνεται μνεία στις εικόνες και την εξάπλωση της λατρείας τους στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Στο δεύτερο κεφάλαιο το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις απαρχές του εικονομαχικού κινήματος, που τοποθετούνται χρονικά ήδη από τον 4ο αιώνα. Επιπλέον, σκιαγραφούνται τα περιστατικά που σηματοδότησαν την έναρξη της πρώτης φάσης του εν λόγω φαινομένου τον 8ο αιώνα. Παρατίθενται, επίσης, λεπτομερείς πληροφορίες για την αναζωπύρωση της θεολογικής διαμάχης κατά τη διακυβέρνηση του Λέοντα Ε’ και για τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι τον Θρίαμβο της Ορθοδοξίας.
Στο τρίτο κατά σειρά κεφάλαιο της εργασίας αναλύονται οι Βίοι των αγίων, που έδρασαν τον 9ο αιώνα. Κάποιοι από αυτούς τους εικονολάτρες ήταν ο Δαβίδ, ο Συμεών και ο Γεώργιος Μυτιλήνης, ο Μεθόδιος και ο Νικηφόρος της Σεβαζή. Εξίσου εμβληματικές προσωπικότητες υπήρξαν ο πατριάρχης Νικηφόρος, ο Θεόδωρος Στουδίτης και ο Θεόδωρος Γραπτός, καθώς και η Θεοδώρα, χήρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου.
Κύριο αντικείμενο μελέτης της διπλωματικής εργασίας αποτελεί η αξιολόγηση των πληροφοριών που παρατίθενται μέσα στα αγιολογικά κείμενα αναφορικά με τους εικονομάχους αυτοκράτορες. Ο προβολέας στρέφεται εν πολλοίς στα ανορθόδοξα μέτρα που έλαβε η πλειονότητά τους ενάντια στους αντιφρονούντες. Τα αγιολογικά κείμενα μαρτυρούν το τεταμένο κλίμα της εποχής, απόρροια της παρεμβατικής εκκλησιαστικής πολιτικής που υιοθέτησαν οι Βυζαντινοί ηγεμόνες και της άρνησης ενός μεγάλου πλήθους πιστών να συμπλεύσει με τη θρησκευτική γραμμή της Κωνσταντινούπολης.
Η εργασία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των συμπερασμάτων, που προέκυψαν από την επισταμένη μελέτη των Βίων των αγίων που έζησαν τη δεύτερη περίοδο της εικονομαχικής έριδας. Καθίσταται σαφές, ότι αυτά τα κείμενα είναι συνήθως γραμμένα σύμφωνα με συγκεκριμένους αφηγηματικούς κανόνες. Επιπλέον, αποδεικνύεται πως η προσπάθεια των υποκινητών της Εικονομαχίας τον 9ο αιώνα υπολειπόταν αρκετά του θεολογικού ζήλου και του δυναμισμού των προκατόχων τους.

Ιστορία

Εικονομαχία, ένατος αιώνας, Βίοι αγίων

Όχι

0

Ναι

242

106

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2866096