Μονάδα:
Τμήμα ΒιολογίαςΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-07-18
Συγγραφέας:
Ζήκος Ανδρέας
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
1. Θεοφάνης Κωνσταντινίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
2. Μαργαρίτα Αριανούτσου-Φαραγγιτάκη, Ομότιμη Καθηγήτρια, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
3. Παναγιώτης Τρίγκας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
4. Παναγιώτης Δημόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
5. Ελένη Ελευθεριάδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
6. Ζαχαρούλα Γκόνου-Ζάγκου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
7. Σάββας Γενίτσαρης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Χλωριδική ποικιλότητα, πρότυπα ενδημισμού, τύποι οικοτόπων και προτεραιότητες διατήρησης στα όρη Ολίγυρτος και Φαρμακάς της Πελοποννήσου
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Χλωριδική ποικιλότητα, πρότυπα ενδημισμού, τύποι οικοτόπων και προτεραιότητες διατήρησης στα όρη Ολίγυρτος και Φαρμακάς της Πελοποννήσου
Περίληψη:
Σκοπός της διατριβής αποτελεί η έρευνα της χλωριδικής ποικιλότητας και των τύπων οικοτόπων των γειτονικών ορεινών όγκων του Ολίγυρτου και του Φαρμακά καθώς και ο προσδιορισμός των προτύπων ενδημισμού και των προτεραιοτήτων διατήρησης των φυτικών taxa και των τύπων οικοτόπων. Η περιοχή μελέτης ανήκει διοικητικά στις περιφερειακές ενότητες Αργολίδας, Αρκαδίας και Κορινθίας, της περιφέρειας Πελοποννήσου. Στα βόρεια, συνορεύει με το όρος Κυλλήνη και την πεδιάδα της Στυμφαλίας, στα δυτικά με το όρος Σαϊτά, στα νότια με την πεδιάδα της Κανδήλας και τα όρη Λύρκειο και Σκίαθι και στα ανατολικά με το όρος Μεγαλοβούνι. Υψηλότερη κορυφή του Ολίγυρτου είναι η Σκίπιζα (1.935 m) και του Φαρμακά οι Αβυζές (1.615 m). Το μεγαλύτερο τμήμα των υπό μελέτη ορέων καλύπτεται από ασβεστολιθικούς σχηματισμούς. Η χλωριδική έρευνα έδειξε ότι στην περιοχή μελέτης εντοπίζονται 1.001 φυτικά taxa, εκ των οποίων 11 είναι Πτεριδόφυτα, 9 Γυμνόσπερμα και τα υπόλοιπα 981 Αγγειόσπερμα. Στην πλειονότητά τους (983 taxa) πρόκειται για ιθαγενή φυτά, συμπεριλαμβανομένων των αρχαιοφύτων, ενώ μόλις 18 taxa είναι ξενικά, εγκατεστημένα στην περιοχή μελέτης. Τα 1.001 taxa κατανέμονται σε 439 γένη και 102 οικογένειες, ενώ 888 είδη και υποείδη (88,7 %) αποτελούν νέες αναφορές για την περιοχή. Ανάμεσά τους υπάρχουν 10 taxa που αποτελούν νέες αναφορές για τη χλωρίδα της Πελοποννήσου, με σημαντικότερο το ελληνικό ενδημικό είδος Taraxacum copidophylloides, γνωστό μέχρι σήμερα μόνο από την κεντρική και βόρεια Ελλάδα. Η χλωρίδα του Ολίγυρτου περιλαμβάνει 744 είδη και υποείδη, που ανήκουν σε 363 γένη και 92 οικογένειες. Από αυτά, 636 (85,5 %) είναι νέες αναφορές για το όρος. Η χλωρίδα του Φαρμακά περιλαμβάνει 769 είδη και υποείδη, που ανήκουν σε 381 γένη και 92 οικογένειες. Από αυτά, 763 (99,2 %) είναι νέες αναφορές για το όρος. Από τον προσδιορισμό των βιομορφών προκύπτει πως στην περιοχή μελέτης επικρατούν τα ημικρυπτόφυτα και τα θερόφυτα. Με βάση τον δείκτη Sørensen για το σύνολο της χλωρίδας τους, ο Ολίγυρτος εμφανίζει τη μεγαλύτερη χλωριδική συγγένεια με τα όρη της Β Πελοποννήσου Φαρμακά, Σαϊτά, Ερύμανθο, Κυλλήνη και Παναχαϊκό ενώ ο Φαρμακάς με τα όρη Ολίγυρτο, Σαϊτά, Πατέρα, Κιθαιρώνα, Ελικώνα, Παναχαϊκό και Ερύμανθο. Με βάση τα ελληνικά ενδημικά taxa, ο Ολίγυρτος εμφανίζει τη μεγαλύτερη χλωριδική συγγένεια με τα όρη Φαρμακά, Σαϊτά, Ερύμανθο, Μαίναλο και Κυλλήνη ενώ ο Φαρμακάς με τα όρη Ολίγυρτο, Σαϊτά, Ερύμανθο, Μαίναλο και Παναχαϊκό. Από το σύνολο της χλωρίδας της περιοχής μελέτης, 78 taxa —64 στον Ολίγυρτο και 51 στον Φαρμακά— περιλαμβάνονται σε ερυθρούς καταλόγους, εθνικούς ή διεθνείς, ή προστατεύονται από την εθνική ή τη διεθνή νομοθεσία. Στους δύο ορεινούς όγκους καταγράφηκαν και χαρτογραφήθηκαν συνολικά 13 φυσικοί και ημιφυσικοί τύποι οικοτόπων. Στον Ολίγυρτο εμφανίζονται οι 12 ενώ στον Φαρμακά και οι 13. Από αυτούς, πέντε είναι εθνικού ενδιαφέροντος, οκτώ περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ ένας είναι οικότοπος προτεραιότητας (9560*). Ο βαθμός διατήρησης των περισσότερων οικοτόπων στα δύο όρη αξιολογήθηκε ως Ικανοποιητικός (FV), ωστόσο για τρεις οικοτόπους του Ολίγυρτου και πέντε του Φαρμακά ο βαθμός διατήρησης αξιολογήθηκε ως Μη ικανοποιητικός-Ανεπαρκής (U1). Η πλειονότητα των οικοτόπων με Ανεπαρκή (U1) βαθμό διατήρησης αφορούν βλάστηση που συνδέεται με αυξημένη εδαφική υγρασία. Για τους πέντε αυτούς τύπους οικοτόπων αλλά και για ορισμένα απειλούμενα φυτικά taxa κρίνεται απαραίτητη η προστασία ή/και η λήψη διαχειριστικών μέτρων για την διατήρηση και την αποκατάστασή τους.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
χλωρίδα, τύποι οικοτόπων, φυτά ορεινών περιοχών, Πελοπόννησος, ενδημισμός, σπάνια και απειλούμενα φυτά, φυτογεωγραφία
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
281
