Supervisors info:
Αθανασόπουλος Σ., Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Βαγενάς Γ., Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Καρτερολιώτης Κ., Καθηγητής,ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ
Summary:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι δυσλειτουργικές ευθυγραμμίσεις της λεκάνης και των κάτω άκρων εμφανίζονται σε σημαντικό μέρος του πληθυσμού και πιθανώς σχετίζονται με την εμφάνιση τραυματισμών. Κάθε δυσλειτουργική ευθυγράμμιση αξιολογείται με διάφορες μεθόδους μέτρησης, κάτι που καθιστά δύσκολη την επιλογή της πιο αξιόπιστης μεθόδου και ιδιαίτερα αυτής που παρουσιάζει το μικρότερο σφάλμα μέτρησης.
Στη βιβλιογραφία δεν φαίνεται να υπάρχει καμία έρευνα που να συγκεντρώνει όλες τις μεθόδους μέτρησης των δυσλειτουργικών ευθυγραμμίσεων και να συγκρίνει την αξιοπιστία τους, δυσχεραίνοντας τη διαδικασία αξιολόγησης.
Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να γίνει ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και προσπάθεια ανάδειξης της πιο αξιόπιστης μεθόδου μέτρησης κάθε δυσλειτουργικής ευθυγράμμισης της λεκάνης και των κάτω άκρων καθώς και αναφορά στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κάθε μεθόδου, όπως αυτά προκύπτουν από την κριτική της βιβλιογραφίας.
Η πρακτική σημασία της εργασίας είναι μεγάλη καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την πραγματοποίηση ερευνών που θα συγκρίνουν την αξιοπιστία των τρόπων μέτρησης με σκοπό την ανάδειξη του πιο αξιόπιστου τρόπου για κάθε δυσλειτουργική ευθυγράμμιση με τελικό στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του αθλητή και την αποφυγή τραυματισμών.
ΜΕΘΟΔΟΣ
Για την ανεύρεση των άρθρων που σχετίζονταν με το θέμα, έγινε αναζήτηση στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων PUBMED, CINAHL, The Cochrane Database και Physiotherapy Evidence Database (PEDro), ενώ έγινε και επίσκεψη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Οι βασικές λέξεις- κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν : quadriceps angle, navicular drop, rearfoot angle, leg length, discrepancy, genu recurvatum και asymmetry.
Με τη χρήση αλγόριθμων εντοπίστηκαν 421 άρθρα και, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων επιλογής και απόρριψης, χρησιμοποιήθηκαν τελικά 41 άρθρα.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Για τις μεθόδους υπολογισμού της Γωνίας του Αχιλλείου, δε φαίνεται να υπάρχει κάποια μέθοδος με ξεκάθαρα υψηλότερη αξιοπιστία εν συγκρίσει με τις υπόλοιπες αλλά εμφανίζεται μια ξεκάθαρη τάση εναντίον του υπολογισμού απο τη μέση θέση της υπαστραγαλικής σε σχέση με το οριζόντιο επίπεδο.
Για τις μεθόδους υπολογισμού της πτώσης του σκαφοειδούς υπάρχει ισορροπία τάσεων για τους δείκτες ενδοταξικής αξιοπιστίας των μεθόδων του Brody, της επαναψηλάφισης του σκαφοειδούς και της μέτρησης κατά τη μονοποδική στήριξη του δοκιμαζόμενου με μέτριες έως υψηλές τιμές αξιοπιστίας ενώ προκύπτει αρνητική τάση για τη μέθοδο του Navicular Drift (χαμηλή έως μέτρια ενδοταξική αλλά και διαταξική αξιοπιστία).
Για τις έμμεσες μεθόδους μέτρησης της ανισοσκελίας υπάρχει ισορροπία των τάσεων τόσο για την αξιοπιστία μεταξύ των εξεταστών, όσο και για αυτή μεταξύ του ίδιου εξεταστή.
Για τις μεθόδους υπολογισμού των ανάκυρτων γονάτων καμία αξιολόγηση ή σύγκριση δε μπορεί να προκύψει λόγω τις έλλειψης βιβλιογραφικών αναφορών.
Για τις μεθόδους υπολογισμού της Γωνίας Q, προκύπτουν αντιφατικά αποτελέσματα για την εδοταξική και διαταξική αξιοπιστία της μέτρηση από ύπτια θέση χωρίς σύσπαση τετρακεφάλου, ενώ η μέτρησή της από όρθια θέση χωρίς σύσπαση τετρακεφάλου, εμφανίζει θετική τάση, ιδιαίτερα για την ενδοταξική αξιοπιστία
Για τις μεθόδους υπολογισμού της συστροφής του μηριαίου, η δοκιμασία Ryder εμφανίζει θετική εικόνα για την ενδοταξική αξιοπιστία της, που αντιστρέφεται, όμως, για την διαταξική αξιοπιστία της. Η μέθοδος FTI, εμφανίζει υψηλή ενδοταξική αξιοπιστία αλλά θα πρέπει να τονιστεί το έλλειμμα ερευνών που την μελετούν, με συνοδό έλλειψη δεδομένων σχετικά με τη διαταξική αξιοπιστία της
Για τις μεθόδους υπολογισμού της συστροφής της κνήμης φαίνεται μια ισορροπία τάσεων σχετικά την ενδοταξική αξιοπιστία της μεθόδου Tibial Torsion Index και της μέτρησης απο ύπτια θέση, ενώ αντιφατικά είναι τα δεδομένα για την διαταξική αξιοπιστία της μέτρησης από πρηνή θέση.
Για τις μεθόδους υπολογισμού της ασυμμετρίας της λεκάνης, προκύπτει ισορροπία τάσεων σχετικά με την αξιοπιστία μεταξύ των μετρήσεων του ίδιου εξεταστή, όσον αφορά την μέτρηση των αποστάσεων, με εμφάνιση υψηλότατων δεικτών αξιοπιστίας.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Για τον υπολογισμό της γωνίας του Αχιλλείου, ίσως ο πιο αξιόπιστος τρόπος μέτρησης (τόσο για την αξιοπιστία μεταξύ εξεταστών όσο και μεταξύ του ίδιου εξεταστή) είναι ο υπολογισμός της διαφοράς μεταξύ μέσης και χαλαρής θέσης της υπαστραγαλικής άρθρωσης σε σχέση με το κατακόρυφο επίπεδο.
Όσον αφορά στον υπολογισμό της πτώσης του σκαφοειδούς, δε μπορεί να ειπωθεί με ασφάλεια ποια από τις μελετηθείσες μεθόδους υπερτερεί των υπολοίπων, ενώ επιπλέον δεν μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά ότι κάποια από αυτές παρουσιάζει αποδεκτά μικρό σφάλμα μέτρησης.
Για τον υπολογισμό της ανισοσκελίας δεν κατέστη δυνατή η εξαγωγή ουσιαστικού συμπεράσματος.
Σχετικά με τον υπολογισμό των ανάκυρτων γονάτων, διαπιστώθηκε σημαντικό έλλειμμα ερευνών με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η εξαγωγή οποιουδήποτε συμπεράσματος .
Όσον αφορά στον υπολογισμό της γωνίας Q, συμπεραίνεται ότι η μέτρηση από ύπτια θέση χωρίς σύσπαση του τετρακεφάλου μπορεί να χρησιμοποιηθεί παρέχοντας αξιόπιστα αποτελέσματα, ειδικά αν γίνεται από εκπαιδευμένους ερευνητές. Για τις υπόλοιπες μεθόδους χρειάζεται πραγματοποίηση περισσότερων ερευνών.
Περνώντας στις μεθόδους υπολογισμού της έσω/έξω συστροφής του μηριαίου οστού, συμπεραίνεται ότι το Ryder’s test έχει κακή έως μέτρια αξιοπιστία μεταξύ των εξεταστών ενώ η αντίστοιχη μεταξύ του ίδιου ερευνητή κυμαίνεται από καλή έως υψηλή. Όσον αφορά στο FTI, η μέθοδος αφήνει υποσχέσεις, αλλά χρειάζονται περισσότερες έρευνες για ασφαλέστερα συμπεράσματα.
Σχετικά με τις μεθόδους υπολογισμού της συστροφής της κνήμης, προκύπτει ότι λόγω της ύπαρξης λίγων στοιχείων σχετικά με την αξιοπιστία των μεθόδων, δε μπορεί να υπάρξει συμπέρασμα για την αξία κάποιας από αυτές.
Όσον αφορά στην ασυμμετρία της λεκάνης, συμπεραίνεται ότι οι δύο προτεινόμενες μέθοδοι παρουσιάζουν ως κοινό γνώρισμα την υψηλή αξιοπιστία υπολογισμού των αποστάσεων βάσει των οποίων μετράται η ασυμμετρία της λεκάνης, αλλά είναι αδύνατη η εξαγωγή περαιτέρω συμπερασμάτων λόγω έλλειψης αναφοράς στοιχείων αξιοπιστίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η σύγκριση μεθόδων με σκοπό την εύρεση της πιο αξιόπιστης και με το μικρότερο σφάλμα, μεθόδου μέτρησης κάθε μίας δυσλειτουργικής ευθυγράμμισης είναι δύσκολη λόγω της διαφορετικότητας των δειγμάτων που χρησιμοποιούνται στις έρευνες, αλλά και του γεγονότος ότι χρησιμοποιούνται διαφορετικές στατιστικές προσεγγίσεις.
Επιπροσθέτως, όπως προκύπτει από τη βιβλιογραφία, υπάρχουν διχογνωμίες τόσο σχετικά με την ανάγκη πραγματοποίησης των μετρήσεων απο έμπειρους ή όχι εξεταστές όσο και για το πόσες μετρήσεις πρέπει να πραγματοποιούνται για να είναι αξιόπιστο το αποτέλεσμα της μέτρησης.
Τέλος, για ορισμένες απο τις δυσλειτουργικές ευθυγραμμίσεις, όπως η μέτρηση των ανάκυρτων γονάτων και της συστροφής της κνήμης, η βιβλιογραφία αποδεικνύεται εξαιρετικά ελλιπής, με αποτέλεσμα να μην ειναι δυνατή η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την αξιοπιστία των μεθόδων υπολογισμού τους.
