Περίληψη:
Η εργασία αυτή επικεντρώνεται στις επιτόπιες μαρτυρίες τριών περιηγητριών στη Μικρά Ασία και τον Πόντο στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα: της Αμερικανίδας ιατρού Blanche Norton, της Αγγλίδας συγγραφέως Dorina L. Neave και της Γαλλίδας εθελόντριας σε νοσοκομεία της Σμύρνης Mme L. Jean Antoniades. Συμπεριλαμβάνονται και σύντομες αναφορές άλλων περιηγητριών και Ελληνίδων, όπως της δημοσιογράφου-συγγραφέως Demetra Vaka (1922). Οι γυναικείες μαρτυρίες περιγράφουν τη «Μεγάλη Σφαγή» των Αρμενίων στην Κωνσταντινούπολη τον Αύγουστο του 1896, τις λεηλασίες στις οικίες των Αρμενίων, οι οποίες είχαν σημαδευτεί με το σχήμα του Σταυρού, και την «τρομοκρατία» που επικρατούσε στην Τουρκία. Συναντάμε για πρώτη φορά στις γυναικείες μαρτυρίες τον όρο τρομοκρατία (terrorism), και συγκεκριμένα στο έργο της Neave Είκοσι-Έξι Χρόνια στο Βόσπορο (1881-1907). Οι μαρτυρίες αυτές περιγράφουν, μεταξύ άλλων, τις γυναίκες της Κερασούντας που έσωσαν τις οικογένειές τους από τον εκτοπισμό, τα ελληνικά ορφανοτροφεία της Κερασούντας, του Καραχισάρ και του Πουλαντζάκ, τις ενέργειες του δημάρχου της Κερασούντας Οσμάν αγά για «τον αφανισμό όλων των στοιχείων που δεν είναι καθαροί Μουσουλμάνοι» (Norton, 1922), το πανικόβλητο πλήθος στην προκυμαία της Σμύρνης το 1922, «το τέλος ενός πολιτισμού ή τον θάνατο της Σμύρνης» (Antoniades, 1923). Ο ξεριζωμός και οι γενοκτονίες των Αρμενίων και των Ελλήνων της Μικρά Ασίας και του Πόντου, δεν αποτελούσαν στιγμιαία, απροσδόκητη ή αιφνίδια πράξη και πολιτική του 20ου αιώνα (1908-1924), όπως διαφαίνεται και τεκμηριώνεται στις επιτόπιες μαρτυρίες δυτικών περιηγητριών από τον 18ο αιώνα. Οι διωγμοί, οι σφαγές και η εξόντωση αυτοχθόνων ιστορικών λαών της Μικράς Ασίας και του Πόντου, όπως των Ασσυρίων, των Αρμενίων, των Ελλήνων και άλλων, δεν περιορίστηκαν σε μια εποχή. Το οθωμανικό κράτος και, ιδίως, το μετέπειτα κεμαλικό καθεστώς οδήγησαν στον ξεριζωμό, στην εξολόθρευση και στην τελική εξαφάνιση αυτοχθόνων ιστορικών λαών της Μικράς Ασίας και του Πόντου.--------------------------------------------------***[Πλήρες κείμενο-ολόκληρη η έρευνα θα αναρτηθεί μετά το συνέδριο]
--------------------ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Γυναικείες μαρτυρίες, πρόσφυγες, Ορφανοτροφεία, Τρομοκρατία, Μαζικές σφαγές-δολοφονίες, Μικρού μεγέθους εθνοκάθαρση-γενοκτονία, Γυναικοκτονία
Λέξεις-κλειδιά:
Τρομοκρατίά, Πρόσφυγες, Γυναικείες μαρτυρίες, Περιηγήτριες, Εθνοκάθαρση, Ορφανοτροφεία, Μαζικές σφαγές, Γυναικοκτονία, Γενοκτονία των Αρμενίων, των Ποντίων, κ.ά.
Αναφορές:
Cite as / βιβλιογραφική αναφορά:
© Καμπερίδου, Ειρήνη (2022). Ο ξεριζωμός στα μάτια των περιηγητριών: «Η Κυριαρχία της Τρομοκρατίας» (1881-1922) και «η Μεγάλη Σφαγή» του 1896. Πλήρες κείμενο εισήγησης στο συνέδριο του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων (ΣΕΕ): «Ο ρόλος των γυναικών της καθ’ ημάς Ανατολής στην διαμόρφωση της σύγχρονης Ελληνικής κοινωνίας» 24-25 Σεπτεμβρίου 2022, Αθήνα (υπό-δημοσίευση στο Βιβλίο Πρακτικών του ΣΕΕ το 2023).
