Τίτλος:
Η ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΥ ΧΑΡΕΜΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΧΑΡΕΜΙ
Γλώσσες Τεκμηρίου:
Ελληνικά
Περίληψη:
Αυτή η εργασία βασίστηκε σε πρωτότυπο αρχειακό υλικό: στα έργα, τα ταξιδιωτικά χρονικά, τα προσωπικά ημερολόγια και τις επιστολές δυτικών περιηγητριών του 18ου και 19ου αιώνα που επισκέφτηκαν ή εργάστηκαν στην Οθωμανική επικράτεια. Περιηγητριών που κυρίως φιλοξενήθηκαν σε χαρέμια απ’ όλο το φάσμα της κοινωνικής στρωμάτωσης των οσμανών/οθωμανών και παρέχουν αξιόπιστες πληροφορίες για την λειτουργία τους και τη πληθυσμιακή τους σύνθεση. Με αφετηρία μια σύντομη επισκόπηση της γυναικείας περιήγησης και της αντίστοιχης πλούσιας θεματολογίας, αυτή η έρευνα θα εστιάσει στην πολυεθνική δουλεία του οθωμανικού χαρεμιού. Η εξονυχιστική αλληλοδιασταύρωση των πληροφοριών-μαρτυριών-αφηγήσεων, αναδεικνύει το Χαρέμι ως εργαλείο παρατήρησης, ως κεντρικό και πλούσιο τόπο ερμηνείας και κατανόησης του οθωμανικού κράτους και της αντίστοιχης κοινωνίας. Το χαρέμι λειτουργεί ως ο πυρήνας αυτο-αναπαραγωγής κεντρικών στοιχείων, θεσμών και δομών, όπως οικογένεια, θρησκεία, και κρατική εξουσία. Βασίζεται στο θεσμό της δουλείας που ήταν πολύ βαθιά ριζωμένος στο κοινωνικό μόρφωμα των Οθωμανών Τούρκων και απόλυτα απαραίτητος για τη λειτουργία του κράτους. Η δουλεία διαπερνά όλα τα επίπεδα της οσμανικής κοινωνίας, τις εξουσιαστικές της δομές και όλες της τις εκφάνσεις, είτε αυτές είναι ιδιωτικού, διαπροσωπικού ή ευρύτερα δημοσίου χαρακτήρα. Το Χαρέμι αναδεικνύεται ως θεσμός κοινωνικοποίησης των μικρών παιδιών (αγοριών και κοριτσιών), ελεύθερων και εξισλαμισμένων σκλάβων, δηλαδή των μελλοντικών ηγετών, πολιτών και δούλων. Το οθωμανικό χαρέμι ήταν ο κόσμος της απόλυτης απομόνωσης, περιορισμού και εγκλεισμού του γυναικείου φύλου ως μία συλλογική οντότητα/ταυτότητα μέσα σ’ έναν χώρο, όπου όλες οι γυναίκες ανήκαν σ’ έναν άνδρα, με την ιδιότητα της συζύγου, της μητέρας, της κόρης, της εξισλαμισμένης ή απελευθερωμένης σκλάβας/δούλης, της προστατευόμενης, κ.ά. Αυτός ο συλλογικός εγκλεισμός των γυναικών ως μία οντότητα/ταυτότητα και ο αποκλεισμός τους από το δημόσιο-κοινωνικό βίο, ήταν προϊόν και καρπός του θεσμού της δουλείας και αντανακλούσε με έναν σαφή τρόπο τις επεκτατικές βλέψεις του Ισλάμ.
Συγγραφείς:
Ειρήνη Καμπερίδου
Εκδότης:
Ελληνική Κοινωνιολογική Εταιρεία/ΕΚΕ, Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ και Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Τίτλος συνεδρίου:
"Κοινωνία και Κοινωνιολογία στην Ελλάδα πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας": Ενότητα «Δίκαιο-δικαιώματα και κοινωνικός έλεγχος»
Λέξεις-κλειδιά:
Χαρέμι, παιδικό χαρέμι, επιτόπιες μαρτυρίες, γυναίκα, εξισλαμισμός, πολυεθνική δουλεία, προνομιακός βιασμός, στρατηγικές επιβίωσης και διαμαρτυρίας, έμφυλη αλληλεγγύη, ταύτιση με το ‘άλλο’, πελατειακές σχέσεις, ευνουχισμένοι άνδρες/ευνουχισμένα αγόρια
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Αναφορές:
CITE AS: Καμπερίδου, Ειρήνη (2024). Η πολυεθνική δουλεία του οθωμανικού χαρεμιού και το παιδικό χαρέμι. Εισήγηση στο 9ο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας/ΕΚΕ σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, «Κοινωνία και Κοινωνιολογία στην Ελλάδα πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας», Αθήνα, 30, 31 Οκτωβρίου – 1 Νοεμβρίου 2024. Εισήγηση στην ενότητα «Δίκαιο-δικαιώματα και κοινωνικός έλεγχος» (Αίθουσα 1: 12.30 - 14.00, 31/10/2024).
