Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Ομ. Καθ. κ. Σ. Α. Ράπτης, Ομ. Καθ. κ. Μ. Μαυρικάκης, Αν. Καθ. κ. Η. Μαλλάς
Περίληψη:
Η κοιλιοκάκη, αυτοάνοσης αρχής πολυπαραγοντική νόσος, εμφανίζεται στους
ενήλικες με άτυπη συνήθως κλινική εικόνα, απαιτεί δε δια βίου δίαιτα ελεύθερη
γλουτένης (ΔΕΓ), ως θεραπεία.
Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν μελέτη των ειδικών αυτοαντισωμάτων - έναντι
ενδομυίου (EmA), έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης (αντι-tTG) και γλιαδίνης
(AGA) - στη διάγνωση, παρακολούθηση και πρόγνωση της κοιλιοκάκης σε Έλληνες
ενήλικες ασθενείς. Ασθενείς-Μέθοδοι: Μελετήθηκαν: 1) 113 ασθενείς με
κοιλιοκάκη, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την ομάδα Α με 70
πρωτοδιαγνωσθέντες και την ομάδα Β με 43 ασθενείς υπό ΔΕΓ. Η παρακολούθηση των
ασθενών έγινε για την ομάδα Α κατά τη χρονική στιγμή της διάγνωσης, στους 6, 12
,24 και 36 μήνες μετά, ενώ για την ομάδα Β μια φορά κάθε έτος για τρία έτη 2)
47 άτομα, πρώτου βαθμού συγγενείς ασθενών με κοιλιοκάκη και 3) 70 άτομα (30 με
φλεγμονώδη και μη φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου και 40 αιμοδότες) ως ομάδα
σύγκρισης. Προσδιορίσθηκαν τα αντισώματα:α) ΕmΑ με έμμεσο ανοσοφθορισμό, β) AGA
(IgA και IgG) και αντι- tTG (IgA) με ELISA. Επιπλέον, έγινε ποσοτικός
προσδιορισμός των ανοσοσφαιρινών IgG, IgA και IgM και των υποτάξεων της IgG με
νεφελομετρία, μέτρηση των επιπέδων αιμοσφαιρίνης (Hb) και ασβεστίου (Ca),
καθώς και των τιμών της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών (ΤΚΕ). Αποτελέσματα:
Για την ομάδα Α βρέθηκε ότι: α) τα EmΑ έχουν τη μεγαλύτερη ευαισθησία,
ειδικότητα, θετική και αρνητική προγνωστική αξία στη διάγνωση της κοιλιοκάκης
αλλά και σημαντικά υψηλότερη διακριτική ικανότητα σε σύγκριση με αυτή των αντι-
tTG και AGA, β) όλα τα αντισώματα μειώνονται ποσοτικά και ποιοτικά στο χρόνο,
ιδιαίτερα σε αυτούς που τηρούν αυστηρά τη δίαιτά τους (στατιστικά όμως
σημαντική διαφορά από το πρώτο εξάμηνο, ανάλογα με την τήρηση της δίαιτας,
παρατηρείται μόνο στα EmA, ενώ στον πρώτο, δεύτερο και τρίτο χρόνο, όλα τα
αντισώματα έχουν προγνωστική ικανότητα), γ) καταγράφηκε σημαντική μείωση του
ποσοστού των ασθενών με παθολογικές τιμές Hb στο χρόνο και ε) δε βρέθηκαν
σημαντικές μεταβολές σε σχέση με το χρόνο στα επίπεδα του Ca και της ΤΚΕ. Για
την ομάδα Β φαίνεται ότι δεν υπάρχει σημαντική μεταβολή στο χρόνο τόσο στις
ποσοτικές και ποιοτικές μεταβολές των αντισωμάτων των ασθενών ανεξάρτητα από το
βαθμό τήρησης της δίαιτας όσο και σε καμία από τις υπόλοιπες παραμέτρους που
μελετήσαμε. Στις μετρήσεις των ανοσοσφαιρινών και των υποτάξεων της IgG, δε
βρέθηκε σημαντική διαφορά όταν συγκρίθηκαν μεταξύ των ομάδων μελέτης, ενώ
κανένα άτομο δεν είχε ΙgA ανε
πάρκεια. Τέλος στο 4,2% των συγγενών πρώτου βαθμού των ασθενών με κοιλιοκάκη
ανιχνεύθηκαν αντισώματα EmA. Συμπεράσματα: Τα EmΑ και αντι-tTG, είναι οι
βέλτιστοι δείκτες στη διαγνωστική προσέγγιση της κοιλιοκάκης αλλά και στην
παρακολούθηση της ΔΕΓ. Η εφαρμογή τους όμως εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από τις
δυνατότητες και την εξειδίκευση του κάθε εργαστηρίου.
Λέξεις-κλειδιά:
Κοιλιοκάκη, Ενήλικες, Αυτοαντισώματα, Έναντι ενδομυίου, Έναντι ιστικής τρανσγλουταμινάσης
